ริสเพอริโดน
ริสเพอริโดน

ริสเพอริโดน

ริสเพอริโดน (อังกฤษ: Risperidone) หรือชื่อทางการค้าคือ ไรสเปอร์ดัล (Risperdal) เป็นยาระงับอาการทางจิต[1]ใช้โดยหลักเพื่อรักษาโรคจิตเภท โรคอารมณ์สองขั้ว และความหงุดหงิดของคนไข้โรคออทิซึมเป็นยาที่ใช้รับประทานหรือฉีดในกล้ามเนื้อ[1]โดยแบบฉีดมีฤทธิ์ยาวนานประมาณ 2 อาทิตย์[2]ผลข้างเคียงที่สามัญรวมทั้งปัญหาการเคลื่อนไหว (extrapyramidal symptoms) ความง่วง ปัญหาในการมองเห็น ท้องผูก และน้ำหนักเพิ่ม[1][3]ผลข้างเคียงหนักอาจรวมความพิการทางการเคลื่อนไหวแบบถาวรคืออาการยึกยือเหตุยา (tardive dyskinesia) กลุ่มอาการร้ายจากยารักษาโรคจิต (neuroleptic malignant syndrome) โอกาสเสี่ยงฆ่าตัวตายสูงขึ้น และภาวะเลือดมีน้ำตาลมาก (hyperglycemia)[1][2]ในผู้สูงอายุที่มีอาการโรคจิต (psychosis) เนื่องจากภาวะสมองเสื่อม อาจจะเพิ่มโอกาสเสียชีวิตยังไม่ชัดเจนว่ายาปลอดภัยที่จะใช้ระหว่างมีครรภ์หรือไม่ริสเพอริโดนเป็นยากลุ่ม atypical antipsychoticกลไกการออกฤทธิ์ของมันยังไม่ชัดเจน แต่เชื่อว่าเกี่ยวกับความเป็นปฏิปักษ์ต่อระบบโดพามีน (dopamine antagonist)[1]งานศึกษาเกี่ยวกับยาเริ่มขึ้นในปลายคริสต์ทศวรรษ 1980 และได้รับอนุญาตให้ขายในสหรัฐอเมริกาในปี พ.ศ. 2536[1][4]เป็นยาในรายการยาจำเป็นขององค์การอนามัยโลก ซึ่งเป็นยาจำเป็นสำคัญที่สุดในระบบดูแลสุขภาพพื้นฐาน[5]ปัจจุบันมีขายเป็นยาสามัญ (generic)[2]โดยในประเทศกำลังพัฒนา ราคาขายส่งอยู่ที่ 0.01-0.60 ดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 35 สตางค์จนถึง 21 บาท) ต่อวันโดยปี 2557[6]ส่วนค่ายาทั่วไปปี 2558 ในสหรัฐอเมริกาอยู่ที่ระหว่าง 100-200 ดอลลาร์ (ประมาณ 3,500-7,000 บาท) ต่อเดือน[2]

ริสเพอริโดน

ช่องทางการรับยา ทางปาก (เป็นเม็ดหรือน้ำ), ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
ECHA InfoCard 100.114.705
การเปลี่ยนแปลงยา ตับ (CYP2D6 mediated to paliperidone)[1]
IUPHAR/BPS
ChEBI
ระดับความเสี่ยงต่อทารกในครรภ์
  • AU: B3
  • US: C (ยังไม่ชี้ขาด)
    เลขทะเบียน CAS
    มวลต่อโมล 410.485 g/mol
    สถานะตามกฏหมาย
    • AU: S4 (ต้องใช้ใบสั่งยา)
    • UK: POM (Prescription only)
    • US: ℞-only
    MedlinePlus a694015
    ชีวประสิทธิผล 70% (ทางปาก)[1]
    PubChem CID
    AHFS/Drugs.com Monograph
    การขับออก ปัสสาวะ (70%) อุจจาระ (14%)[1]
    ChemSpider
    รหัส ATC
    DrugBank
    ครึ่งชีวิตทางชีวภาพ 20 ชม. (ทางปาก), 3-6 วัน (IM)[1]
    KEGG
    ChEMBL
    สูตร C23H27FN4O2
    แบบจำลอง 3D (JSmol)
    ชื่อทางการค้า Risperdal, อื่น ๆ
    UNII

    แหล่งที่มา

    WikiPedia: ริสเพอริโดน http://www.drugbank.ca/drugs/DB01267 http://www.biologicalpsychiatryjournal.com/article... http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.4895.... http://www.drugs.com/international/risperidone.htm... http://www.drugs.com/monograph/risperidone.html http://www.janssenpharmaceuticalsinc.com/assets/ri... http://www.latimes.com/news/nation/nationnow/la-na... http://www.nytimes.com/2014/03/21/business/arkansa... http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S... http://www.seattletimes.com/seattle-news/ny-ag-jan...