วอซา (สวีเดน: Vasa หรือ Wasa;[lower-alpha 1] ออกเสียง: [²vɑːsa]) คือเรือรบปลดระวางของประเทศสวีเดน ซึ่งสร้างขึ้นระหว่างปี 1626 และ 1628 เรือได้อับปางจมลงในการเดินเรือครั้งแรกเมื่อแล่นไปได้เพียง 1,300 เมตร (1,400 หลา) ในวันที่ 10 สิงหาคม 1628 แต่จุดที่เรือจมไม่เป็นที่ชัดเจนนัก แม้มีการเก็บกู้ปืนใหญ่สัมฤทธิ์ส่วนมากของเรือขึ้นมาได้ในศตวรรษที่ 17 จนกระทั่งปลายทศวรรษ 1950 จึงมีการพบตำแหน่งของเรือท่ามกลางเส้นทางเดินเรือที่วุ่นวายนอกอ่าวสต็อกโฮล์ม ตัวเรือได้รับการเก็บกู้ในปี 1961 และนำมาเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์ชั่วคราวที่เรียกว่า Wasavarvet (อู่เรือวอซา) จนกระทั่งปี 1988 เรือจึงได้ย้ายมาเก็บรักษาถาวรที่พิพิธภัณฑ์เรือวอซาในอุทยานแห่งชาตินครหลวง (Royal National City Park)[2] ในเมืองสต็อกโฮล์ม เรือเป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมแห่งหนึ่งในประเทศสวีเดน โดยมีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมเยียนมากกว่า 35 ล้านคนตั้งแต่ปี 1961[3] ตั้งแต่เรือได้รับการค้นพบ วอซา ได้กลายเป็นสัญลักษณ์ 'ช่วงเวลาอันยิ่งใหญ่' ของประเทศสวีเดนเรือสร้างขึ้นภายใต้คำสั่งของกุสตาฟวัส อดอลฟัส (Gustavus Adolphus) กษัตริย์แห่งสวีเดน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการขยายอำนาจทางทหารเพื่อทำสงครามกับโปแลนด์–ลิทัวเนีย (1621–1629) เรือต่อขึ้นที่อู่ต่อเรือในสต็อกโฮล์มโดยวิสาหกิจเอกชนในระหว่างปี 1626–1627 มีการตกแต่งอย่างหรูหรา และติดตั้งอาวุธหลักซึ่งเป็นปืนใหญ่สัมฤทธิ์ที่ออกแบบมาโดยเฉพาะสำหรับเรือและหล่อขึ้นในสต็อกโฮล์มเช่นเดียวกัน วอซา สามารถถือได้ว่าเป็นหนึ่งในเรือติดอาวุธที่ทรงพลังที่สุดในโลกในขณะนั้น แต่อย่างไรก็ตาม เรือกลับไม่มีเสถียรภาพและมีน้ำหนักมากเกินไปในโครงสร้างส่วนบนของตัวเรือ ส่งผลให้เรือจมลงภายในไม่กี่นาทีหลังเดินเรือและประสบกับกระแสลมแรงคำสั่งให้แล่นเรือเป็นผลมาจากการรวมกันของหลายปัจจัย ได้แก่ กษัตริย์ซึ่งเป็นผู้นำกองทัพในโปแลนด์ในช่วงเวลานั้น ร้อนใจต้องการเห็น วอซา เป็นเรือธงของกองหนุนที่แอลสเนบิน (Älvsnabben) ในหมู่เกาะสตอกโฮล์ม และในขณะเดียวกันผู้ใต้บังคับบัญชาของกษัตริย์ยังขาดความกล้าหาญในการหารือถึงปัญหาของเรืออย่างเปิดเผยหรือดำเนินการเลื่อนการเดินเรือครั้งแรกออกไป คณะองคมนตรีแห่งสวีเดนได้เข้ามาทำการไต่สวนหาผู้รับผิดชอบในเหตุการณ์การอับปางของ วอซา นี้ แต่สุดท้ายไม่มีใครถูกลงโทษในช่วงปี 1961 มีการค้นพบโบราณวัตถุหลายพันชิ้นและซากศพของอย่างน้อย 15 ศพทั้งในและรอบ ๆ ตัวเรือ วอซา โดยนักโบราณคดีทางทะเล ในบรรดาสิ่งของที่ค้นพบมากมาย ประกอบด้วย เสื้อผ้า อาวุธ ปืนใหญ่ เครื่องมือ เหรียญ มีด อาหาร เครื่องดื่ม และใบเรือ สิ่งประดิษฐ์และตัวเรือเองได้ให้ข้อมูลเชิงลึกที่มีค่าแก่นักวิชาการในรายละเอียดเกี่ยวกับยุทธนาวี เทคนิคการต่อเรือ และชีวิตประจำวันในต้นศตวรรษที่ 17 ของประเทศสวีเดน