สมเด็จพระพุฒาจารย์ มีนามเดิมว่าศรี เกิดเมื่อปีจอ พ.ศ. 2357 บิดาเป็นชาวจีนแซ่อึง ทำอาชีพค้าขายทางทะเล เมื่ออายุได้ขวบครึ่งได้บิดามารดาพาท่านออกเดินทางไปด้วย เมื่อถึงช่องเสม็ด พวกลูกเรือได้ฆาตกรรมบิดามารดาท่าน พี่เลี้ยงพาท่านหนีออกมาได้ ป้าของท่านจึงเลี้ยงดูท่านแทนจนท่านอายุได้ 7 ขวบ จึงนำไปฝากกับพระอาจารย์สิงห์ วัดปทุมคงคา เพื่อให้ได้ศึกษาเล่าเรียน[1]

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านได้บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดปทุมคงคา แล้วศึกษาพระปริยัติธรรมต่อที่วัดนี้และวัดราชบุรณราชวรวิหาร ถึงปีมะเมีย พ.ศ. 2377 ได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุที่วัดปทุมคงคาเช่นเดิม แล้วเข้าสอบพระปริยัติธรรมได้เป็นเปรียญธรรม 3 ประโยค เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขณะเป็นพระภิกษุประทับ ณ วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร ท่านได้บวชซ้ำในคณะธรรมยุตตามและถวายตัวเป็นข้าหลวงศึกษาพระปริยัติธรรมในสำนักของพระองค์ สันนิษฐานว่าพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นพระอุปัชฌาย์ ในระหว่างนี้ได้สอบพระปริยัติธรรมอีกจนจบเปรียญธรรม 9 ประโยค (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธ์ ว่าท่านสอบได้ถึงเปรียญธรรม 8 ประโยค แล้วไม่แปลต่อ แต่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเห็นว่าภูมิความรู้ท่านถึง 9 ประโยค จึงตั้งเป็นเปรียญธรรม 9 ประโยค)[1]

ปี พ.ศ. 2494 ทรงตั้งท่านเป็นพระราชาคณะไปครองวัดปทุมคงคา ท่านเป็นเจ้าอาวาสวัดนี้ตราบจนมรณภาพ[1]