ชาติภูมิ

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ มีนามเดิมว่า วีระ รอดบำเรอ เกิดเมื่อวันพฤหัสบดี ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 3 ปีมะเมีย จุลศักราช 1292 รัตนโกสินทรศก 148 ตรงกับวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2473 โยมบิดาชื่อ นายลี รอดบำเรอ โยมมารดาชื่อ นางมา รอดบำเรอ ภูมิลำเนาอยู่บ้านป่าฝ้าย หมู่ที่ 4 ตำบลเขาแร้ง อำเภอเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี

การศึกษา

เมื่อได้เข้าอยู่ในสำนักวัดเทพธิดารามเรียบร้อยแล้วก็เริ่มศึกษาเล่าเรียนพระปริยัติธรรมทั้งแผนกธรรมและบาลีได้ศึกษาในสำนักเรียนวัดเทพธิดาราม และสำนักเรียนอื่น ๆ เช่น วัดสระเกศ วัดจักรพรรดิ ราชาวาส วัดมหาธาตุ วัดสามพระยา วัดสุทัศนเทพวราราม วัดทองนพคุณ สอบประโยค ป.ธ. 3- ป.ธ. 6 ได้ในสมัยที่ยังเป็นสามเณร

• พ.ศ. 2488 อายุ 16 ปี สอบนักธรรมชั้นตรีได้ ที่วัดโสคาประดิษฐารามสำนักเรียนคณะจังหวัดราชบุรี
• พ.ศ. 2489 อายุ 17 ปี สอบเปรียญธรรม 3 ประโยค ได้ สำนักเรียนวัดเทพธิดารามวรวิหาร กรุงเทพมหานคร
• พ.ศ. 2491 อายุ 19 ปี สอบเปรียญธรรม 3 ประโยค ได้ สำนักเรียนวัดเทพธิดาราม กรุงเทพมหานคร
• พ.ศ. 2492 อายุ 20 ปี สอบเปรียญธรรม 4 ประโยค ได้ สำนักเรียนวัดเทพธิดาราม กรุงเทพมหานคร
• พ.ศ. 2493 อายุ 21 ปี สอบนักธรรมชั้นตรีได้ สำนักเรียนวัดเทพธิดาราม กรุงเทพมหานคร
• พ.ศ. 2504 สอบไล่ได้เปรียญธรรม 9 ประโยค สำนักเรียนวัดเทพธิดาราม

สมัยเยาว์วัยได้หัดอ่านและเขียนอักษรสมัยอยู่ที่บ้านโดยมีปู่เป็นผู้สอนเมื่ออายุเข้าเกณฑ์เรียนหนังสือตามพระราชบัญญัติประถมศึกษา ปู่จึงไปฝากเข้าเรียนที่โรงเรียนประชาบาลวัดโสคาประดิษฐาราม (เขาแร้ง) ซึ่งเป็นโรงเรียนใกล้บ้าน เมื่อสอบได้ชั้นประถมบริบูรณ์แล้วได้เข้าเรียนต่อชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนพรเพิ่มวุฒิ ถนนราษฏรยินดี ในเมืองราชบุรีในสมัยที่เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา บิดาได้นำไปฝากเป็นศิษย์ให้อยู่ในความปกครองดูแลของท่านพระครูวิสุทธิสมณวัตร (แย้ม กนตฺสิโล) เจ้าอาวาสวัดท้ายเมือง ตำบลพงสวาย ใกล้กรมการทหารช่างราชบุรี ในปี พ.ศ. 2486 ภัยสงครามทางอากาศคุกคามหนัก บิดาจึงรับกลับไป อยู่บ้าน เป็นไข้หนักในปีนั้นกำลังเรียนอยู่ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เลย ไม่ได้สอบไล่ และไม่ได้เรียนต่อ

• พ.ศ. 2535 มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้ถวายปริญญาบัตรพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์

บรรพชา

ณ วัดเขาวังสะดึง ตำบลเขาแร้ง อำเภอเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี เมื่ออายุ 16 ปี เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2488 ตรงกับวันอาทิตย์ แรม 7 ค่ำ เดือน 8 ปีระกา จุลศักราช 1307 โดยมีเจ้าอธิการวงศ์ ธมฺมปาโล วัดเกาะลอย เจ้าคณะคณะตำบลเกาะพลับพลา เขาแร้ง เป็นพระอุปัชฌาย์บรรพชาแล้วสังกัดอยู่ที่วัดโสคาประดิษฐาราม (เขาแร้ง) ตำบลเข้าแร้ง อำเภอเมืองราชบุรี โดยมีพระอธิการนกเป็นอาจารย์ผู้ปกครองได้ศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกนักธรรมชั้นตรี และสอบได้ในปีนั้น ในปี พ.ศ. 2487 ประมาณเดือนมีนาคม พระอธิการนก อาวาสวัดโสคาประดิษฐารามลาสิกขา พระครูวิสุทธิสมณวัตร (แย้ม กนตฺสิโล) เจ้าอาวาสวัดท้ายเมือง ซึ่งเป็นผู้ปกครองลงในสมัยเป็นนักเรียนชั้นมัธยมได้เจรจาขอสามเณรวีระต่อโยมบิดาเพื่อจะส่งให้ศึกษาเล่าเรียนที่กรุงเทพ โยมบิดาก็อนุญาตด้วยดี ท่านพระครูฯ จึงกำหนดวัน ส่งไปศึกษาเล่าเรียนย้ายสำนักสามเณรวีระพร้อมด้วยโยมบิดาได้เดินทางออกจากบ้านในวันพฤหัสบดี แรม 8 ค่ำ เดือน 6 ปีวอก ตรงกับวันที่ 24 พฤษภาคม 2489 พักแรมที่วัดท้ายเมืองหนึ่งคืน รุ่งขึ้นท่านพระครูวิสุทธิสมณวัตร พาเข้ากรุงเทพฯ โดยทางรถไฟ ขึ้นรถไฟที่สถานีรถไฟราชบุรีมาลงที่สถานีบางกอกน้อยแล้วลงเรือข้ามฟากขึ้นที่ท่าพระจันทร์นั่งรถรางสายรอบเมืองไปลงที่ประตูสำราญราษฏร์ประตูผี ท่านพระครูฯ ได้นำไปฝากไว้ที่วัดเทพธิดาราม อยู่ในปกครองของพระมหาพลอย ญาณสํวโร ปธ. 6 ในสมัยนั้น

อุปสมบท

ณ พัทธสีมาวัดเทพธิดาราม ตำบลสำราญราษฏร์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร เมื่ออายุ 20 ปี ในวันที่ 6 พฤษภาคม 2494 ตรงกับวันอาทิตย์ ขึ้น 1 ค่ำ เดือน 6 โดยมีพระมงคลธรรมรังสี (ปาน อินฺทโชโต) เจ้าอาวาสวัดเทพธิดาราม เป็นพระอุปัชฌาย์ พระราชธรรมเสนานี (ศุข สุภทฺโท ป.ธ. 4) วัดมหาธาตุวรวิหาร เจ้าคณะจังหวัดราชบุรี เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระวิสุทธิโสภณ (ปลอด กมุทฺโท ป.ธ. 9) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดสระเกศราชวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร เป็นพระอนุสาวนาจารย์ สำร็จเป็นพระภิกษุด้วย ญัตติจตุตถกรรมวาจา เวลา 14.25 น. อยู่จำพรรษาที่วัดเทพธิดารามตลอดมา จนถึงวันที่ 5 กรกฎาคม 2507 จึงย้ายเข้ามาอยุ่วัดสุทัศนเทพวราราม

งานการศึกษา

• พ.ศ. 2494 เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี สำนักเรียนวัดเทพธิดาราม เป็นกรรมการตรวจธรรมสนามหลวง
• พ.ศ. 2495 เป็นกรรมการตรวจบาลีสนามหลวง
• พ.ศ. 2504 เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี สำนักเรียนวัดสามพระยา สอบไล่ได้เปรียญธรรม 9 ประโยค สังกัดสำนักเรียนวัดเทพธิดาราม
• พ.ศ. 2507 เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี สำนักเรียนวัดสุทัศนเทพวราราม
• พ.ศ. 2517 เป็นอาจารย์ใหญ่สำนักเรียนวัดสุทัศนเทพวราราม
• พ.ศ. 2527 – ปัจจุบัน เป็นเจ้าสำนักเรียนวัดสุทัศนเทพวราราม เป็นผู้อำนวยการกองตรวจธรรมสนามหลวงชั้นโท
• พ.ศ. 2535 มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้ถวายปริญญาบัตรพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต กิตติมศักดิ์ ประกาศเกียรติคุณ