สัจจวิภังคสูตร

สัจจวิภังคสูตร เป็นพระสูตร ในอุปริปัณณาสก์ หมวดมัชฌิมนิกาย ของพระสุตตันตปิฎก ชื่อพระสูตรมีความหมายว่า "การแจกแจงสัจธรรม" ซึ่งสัจธรรมนี้ ก็คือ อริยสัจ 4 โดยเป็นการแจกแจง และอธิบายอย่างละเอียดว่า อริยสัจ 4 นี้ประกอบด้วยอะไร และในข้อนั้นๆ มีองค์ประกอบเช่นไร และด้วยการเข้าถึงสัจธรรมทั้ง 4 ประการนี้ จะสามารถหลุดพ้นได้อย่างไร ทั้งนี้ เนื้อหาของสัจจวิภังคสูตร มีความคล้ายคลึงกับวิภังคสูตร ว่าด้วยอริยมรรค 8 ในมหาวารวรรค สังยุตตนิกาย ของพระสุตตันตปิฎก ซึ่งว่าด้วยการแจกแจงสัจธรรมของพุทธศาสนาเช่นกัน แต่มีข้อแตกต่างกันในรายละเอียดปลีกย่อยเล็กน้อย เช่นสถานที่ปรารภพระสูตร และความต่างตรงที่สัจจวิภังคสูตร อธิบายตั้งแต่ต้นอริยสัจ 4 จนถึงอริยมรรค 8 ขณะที่วิภังคสูตรเน้นอธิบายอริยมรรค 8 เป็นหลัก เป็นต้นทั้งนี้ สัจจวิภังคสูตรยังรวมอยู่ในภาณวาร หรือหนังสือบทสวดมนต์หลวง สำหรับสวดเพื่อความเป็นสิริมงคลในงานพระราชพิธี และงานพิธีต่างๆ อีกด้วย แต่นอกจากจะใช้สวดสาธยายแล้ว พระสูตรนี้ยังมีคุณค่ามหาศาล ในการทำความเข้าใจหัวใจของพุทธศาสนา เนื่องจากเป็นการแจกแจง แยกย่อยให้เกิดความเข้าใจง่ายขึ้น เหมาะแก่การกระทำมนสิการ พิจารณาอย่างแยบคาย และปฏิบัติเพื่อนำไปสู่การพ้นทุกข์ต่อไป