สาธารณรัฐโครเอเชียแห่งเฮิร์ตเซก-บอสเนีย (อังกฤษ: Croatian Republic of Herzeg-Bosnia; โครเอเชีย: Hrvatska Republika Herceg-Bosna) เป็นหน่วยการเมืองแห่งหนึ่งซึ่งดำรงอยู่ในสาธารณรัฐบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาระหว่าง ค.ศ. 1991 ถึง ค.ศ. 1994 ในช่วงสงครามบอสเนีย ดินแดนนี้ได้รับการประกาศจัดตั้งเมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน ค.ศ. 1991 โดยใช้ชื่อว่า ประชาคมโครเอเชียแห่งเฮิร์ตเซก-บอสเนีย (Croatian Community of Herzeg-Bosnia) และอ้างว่าเป็น "หน่วยรวมทางการเมือง วัฒนธรรม เศรษฐกิจ และดินแดน" ซึ่งเป็นเอกเทศอยู่ภายในดินแดนของบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา[1] บรรดาผู้นำของเฮิร์ตเซก-บอสเนียไม่เคยประสบความสำเร็จในการแยกตัวจากบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา และไม่เคยยอมรับอย่างเปิดเผยว่ามีเป้าหมายดังกล่าวโดยใช้ภาษาดังกล่าว[2]อย่างไรก็ตาม เมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2001[3] คณะตุลาการอาญาระหว่างประเทศสำหรับอดีตยูโกสลาเวียได้มีคำวินิจฉัยว่า เฮิร์ตเซก-บอสเนียได้รับการจัดตั้งขึ้นโดยมีจุดประสงค์ที่จะแยกตัวออกจากบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาและไปรวมกับโครเอเชีย[4] ตามความเห็นของคณะตุลาการฯ ความปรารถนาเหล่านั้น (ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสาธารณรัฐโครเอเชีย) เป็นที่ประจักษ์โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการที่เฮิร์ตเซก-บอสเนียประกาศใช้ภาษาโครเอเชียและหน่วยเงินดีนาร์ของโครเอเชีย และจากการที่สาธารณรัฐโครเอเชียมอบความเป็นพลเมืองโครเอเชียแก่ชาวโครแอตในบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา ศาลรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาประกาศให้ประชาคมโครเอเชียแห่งเฮิร์ตเซก-บอสเนียไม่ชอบด้วยกฎหมายเมื่อวันที่ 14 กันยายน ค.ศ. 1992[1]สาธารณรัฐโครเอเชียแห่งเฮิร์ตเซก-บอสเนียยุติการดำรงอยู่อย่างเป็นทางการในปี ค.ศ. 1994 โดยรวมเข้ากับสหพันธรัฐบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา (หน่วยการปกครองของสาธารณรัฐบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา) หลังจากที่ทางการสาธารณรัฐโครเอเชียและทางการสาธารณรัฐบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาร่วมลงนามในความตกลงวอชิงตัน เมืองหลวงอย่างเป็นทางการของเฮิร์ตเซก-บอสเนียคือเมืองมอสตาร์ส่วนตะวันตก อย่างไรก็ตาม เนื่องจากในขณะนั้นมอสตาร์อยู่ในพื้นที่สงคราม ศูนย์กลางการปกครองที่มีประสิทธิภาพจึงอยู่ที่เมืองกรูเด[ต้องการอ้างอิง]