หลักและกฎทางธรณีวิทยา (อังกฤษ: Principles and Laws in Geology) เป็นหลักการสำคัญสำหรับนักธรณีวิทยา เพื่อที่จะใช้ในการวิเคราะห์ลักษณะทางธรณีวิทยาของชั้นหิน (Beds) หรือหินโผล่ (Outcrop) ไม่ว่าจะเป็นลักษณะทางธรณีวิทยาโครงสร้าง, ความสัมพันธ์กับหินชนิดอื่นในบริเวณรอบข้าง และที่สำคัญหลักการดังกล่าวนั้น มีความสำคัญอย่างยิ่งสำหรับการวิเคราะห์ถึงลำดับของชั้นหิน (Stratigraphy) และการเปลี่ยนแปลงลักษณะของชั้นหิน ซึ่งจะนำไปสู่การแปลความหมายของลักษณะทางธรณีภูมิภาค ในมาตราส่วนระดับไพศาล (Regional Scale) และที่สำคัญการใช้หลักและกฎทางธรณีวิทยาดังกล่าว ยังช่วยในการศึกษาและวิเคราะห์ถึงลักษณะ และโครงสร้างของชั้นหินในอดีตได้ หลักและกฎทางธรณีวิทยาที่สำคัญนั้นมีทั้งหมด 9 หลักสำคัญด้วยกัน ดังต่อไปนี้