อะเลคเซย์ อีวาโนวิช รืยคอฟ[lower-alpha 1] (25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1881 – 15 มีนาคม ค.ศ. 1938) เป็นนักปฏิวัติบอลเชวิคและนักการเมืองชาวรัสเซีย เป็นรัฐบุรุษคนสำคัญของโซเวียตในฐานะนายกรัฐมนตรีรัสเซียตั้งแต่ ค.ศ. 1924 จนถึง ค.ศ. 1929 และสหภาพโซเวียตตั้งแต่ ค.ศ. 1924 จนถึง ค.ศ. 1930[2] และเป็นหนึ่งในผู้ถูกกล่าวหาในการพิจารณาคดีของโจเซฟ สตาลิน ระหว่างการกวาดล้างใหญ่รืยคอฟเข้าร่วมพรรคแรงงานสังคมประชาธิปไตยรัสเซียใน ค.ศ. 1898 และภายหลังความแตกแยกระหว่างบอลเชวิคและเมนเชวิคใน ค.ศ. 1903 เขาจึงเข้าร่วมกับบอลเชวิคที่นำโดยวลาดีมีร์ เลนิน และมีส่วนร่วมในการปฏิวัติรัสเซีย ค.ศ. 1905[2] ในช่วงหนึ่งเดือนก่อนการปฏิวัติเดือนตุลาคม ค.ศ. 1917 เขาเป็นสมาชิกสภาโซเวียตเปโตรกราดและมอสโก และได้รับเลือกเป็นสมาชิกคณะกรรมการกลางของพรรคบอลเชวิคในเดือนกรกฎาคม ระหว่างการประชุมสภาคองเกรสแห่งพรรคบอลเชวิคครั้งที่ 6[2] แม้ว่ารืยคอฟซึ่งเป็นฝ่ายกลางมักจะเกิดความขัดแย้งทางการเมืองกับเลนินและบอลเชวิคหัวรุนแรงคนอื่น ๆ แต่ด้วยอิทธิพลของเขาภายหลังการปฏิวัติโค่นล้มรัฐบาลชั่วคราวรัสเซีย จึงทำให้เขามีบทบาทสำคัญในรัฐบาลใหม่อย่างยิ่ง โดยเริ่มตั้งแต่เดือนตุลาคม (ปฏิทินเก่า) ในฐานะกรรมการราษฎรฝ่ายกิจการภายในคนแรกของคณะกรรมการราษฎร (ซอฟนาร์คอม) ซึ่งมีเลนินเป็นประธานคณะ[2]ในช่วงสงครามกลางเมืองรัสเซีย (ค.ศ. 1918–1923) รืยคอฟมีหน้าที่ดูแลการดำเนินการตามนโยบายเศรษฐกิจ "สงครามคอมมิวนิสต์" และจัดการเรื่องการกระจายอาหารสำหรับกองทัพแดงและกองทัพเรือแดงหลังจากที่เลนินไม่สามารถบริหารรัฐบาลได้ เนื่องจากการอุดตันของเส้นโลหิตที่ไปเลี้ยงสมองครั้งที่สาม ในเดือนมีนาคม ค.ศ. 1923 รืยคอฟพร้อมด้วยเลฟ คาเมเนฟ จึงได้รับเลือกจากซอฟนาร์คอมเป็นรองประธานคณะกรรมการราษฎร ซึ่งคาเมเนฟได้รักษาการตำแหน่งหัวหน้ารัฐบาลสหภาพโซเวียตด้วยเลนินถึงแก่อสัญจกรรมจากการอุดตันของเส้นโลหิตที่ไปเลี้ยงสมองครั้งที่สี่ในเดือนมกราคม ค.ศ. 1924 และในเดือนกุมภาพันธ์ รืยคอฟได้รับเลือกจากคณะกรรมการราษฎรเป็นหัวหน้ารัฐบาลของทั้งรัสเซียโซเวียตและสหภาพโซเวียต ซึ่งเขาดำรงตำแหน่งถึงเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1929 และเดือนธันวาคม ค.ศ. 1930 ตามลำดับ[2] ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 1930 เขาถูกถอดจากการเป็นสมาชิกโปลิตบูโร[2]ตั้งแต่ ค.ศ. 1931 จนถึง ค.ศ. 1937 รืยคอฟดำรงตำแหน่งกรรมการราษฎรฝ่ายการสื่อสารในคณะกรรมการที่เขาเคยเป็นประธาน ในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1937 ณ การประชุมคณะกรรมการกลาง เขาถูกจับกุมพร้อมกับนีโคไล บูฮาริน[2] ในเดือนมีนาคม ค.ศ. 1938 ทั้งสองได้รับโทษฐานกบฏและประหารชีวิต[2]