ในเพชรพระอุมา พนมเทียนกำหนดให้ผู้ที่ถือปืนลูกซองเป็นปืนประจำมือ คือพรานบุญคำ พรานจัน พรานเกิดและพรานเส่ย พรานพื้นเมืองคู่ใจของรพินทร์ ไพรวัลย์ เป็นปืนลูกซองเดี่ยวแบบหักลำนกนอด บรรจุกระสุนได้ครั้งละนัดและราคาถูก ส่วนมากพรานพื้นเมืองของรพินทร์ จะใช้ปืนลูกซองในการยิงสัตว์ปีกสำหรับเป็นอาหาร และใช้ยิงป้องกันตัวจากสัตว์ขนาดกลาง สำหรับลูกหาบที่ร่วมติดตามในการเดินทางจนถึงหมู่บ้านหนองน้ำแห้ง พนมเทียนกำหนดให้ถือปืนแก๊ปเป็นปืนประจำมือ ซึ่งเป็นปืนที่ทำขึ้นใช้งานเองจากท่อเหล็กและบรรจุดินปืนสำหรับยิง

สำหรับตัวรพินทร์เองนั้น ตามท้องเรื่องในภาคแรก ก็มีโอกาสได้ใช้ปืนแก๊ปเช่นกัน ในครั้งที่หลงป่ากับดารินเพราะถูกน้ำป่าซัดนั้น หลังจากยิงเสือแม่ลูกอ่อนที่คาบกะเหรี่ยงตัดไม้มาสามคนแล้ว วันต่อมารพินทร์และดารินเดินมาถึงปางพักกะเหรี่ยงตัดไม้ และรพินทร์ได้ใช้ปืนแก๊ปกะเหรี่ยงยิงกวางเป็นอาหาร