เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ เป็นพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติที่สวยงามที่สุดในประเทศไทย มีการปกครองแบบหน่วยพิทักษ์ป่าย่อยๆดังนี้

• พุทธอุทยานเขาศาลาอตุลฐานะจาโร พุทธอุทยานแห่งแรกของประเทศไทย และ ของโลก พุทธอุทยาน วัดเขาศาลาอตุลฐานะจาโร ตำบลจรัส อำเภอบัวเชด จังหวัดสุรินทร์ ตั้งอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีป่าและภูเขาล้อมรอบ รวมทั้งสัตว์ป่านานาชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งเป็นแหล่งกำเนิดต้นน้ำลำธาร มีทัศนียภาพที่งดงาม สภาพแวดล้อมเงียบสงบร่มเย็น เหมาะกับการศึกษาปฏิบัติธรรมและท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ที่สำคัญยิ่ง ที่ตั้งอยู่ในสภาพแวดล้อมด้วยป่าไม้ สัมผัสได้ถึงธรรมชาติอย่างแท้จริงผืนป่าบางส่วนติดชายแดนไทย-กัมพูชา แม้ว่าโดยรอบพื้นที่ป่าของวัดจะยังมีร่องรอยการบุกรุก

หรือ ตัดไม้ทำลายป่าให้เห็นอยู่บ้าง แต่ก็ยังสามารถปกปักรักษาผืนป่าแห่งนี้ให้คงสภาพมาได้ นานกว่าทศวรรษ ป่าทั้งผืนแห่งนี้ จัดได้ว่าอุดมสมบูรณ์มากที่สุดในอิสานใต้ของประเทศไทย

• วนอุทยานป่าสนสองใบหนองคู อยู่ที่บ้านหนองคู ตำบลทับทัน อำเภอสังขะ เป็นเขตอนุรักษ์พันธุ์ไม้สนสองใบที่ถือว่าเป็นพันธุ์ที่ดีที่สุดที่ขึ้นในที่ราบสูง เป็นโครงการร่วมระหว่างไทย-เดนมาร์ก มีเนื้อที่ 6,250 ไร่ มีลักษณะเด่นคือ เป็นสนสองใบที่ขึ้นในที่ราบแห่งเดียวในประเทศไทยที่ขึ้นอยู่ทั่วไปผสมกับป่าเต็งรัง และมีต้นยางที่อยู่ในเขตอนุรักษ์ฯ ด้วย มีลักษณะเป็นเถาว์เลื้อยขึ้นตามต้นไม้ มีผลสีเหลืองออกลูกในราวเดือนเมษายน และเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของชาวสุรินทร์อีกแห่งหนึ่ง สัตว์ป่าที่พบเห็นได้แก่ กระรอก บ่าง กระต่าย นกกาเหว่า ผีเสื้อ เป็นต้น นอกจากนั้นทางวนอุทยานฯ ยังได้จัดทำ เส้นทางศึกษาธรรมชาติที่จะได้สัมผัสกับต้นสนขนาดใหญ่ด้วย