ชนิดป่าและพันธุ์ไม้

สภาพพื้นที่ป่าส่วนใหญ่เป็นป่าดิบแล้ง มีไม้มีค่าทางเศรษฐกิจขึ้นอยู่ในพื้นที่เป็นจำนวนมาก เช่น ไม้มะค่าโมง, ไม้มะค่าแต้, ไม้ประดู่, ตะเคียนหิน, ยางนา, ชิงชัน, ตะเคียนทอง, พยุง, เคี่ยมคะนอง ฯลฯ นอกจากนี้ยังมีไม้พื้นล่างและกล้วยไม้ชนิดต่าง ๆ อีกมากมาย เช่น เฟิร์นชนิดต่าง ๆ

สัตว์ป่า

เนื่องจากพื้นที่นี้มีสภาพเป็นป่าดงดิบที่อุดมสมบูรณ์ มีพื้นที่กว้างขวาง แต่ในปัจจุบันพื้นที่ป่าถูกทำลายลงไปมากและสัตว์ป่าก็ถูกล่าไปมิใช่น้อย จากการเข้าไปสำรวจของเจ้าหน้าที่และได้รับการบอกเล่าว่า เมื่อประมาณปี 2535 ได้มีผู้พบเห็น “กูปรี” ซึ่งเป็นสัตว์ป่าสงวนที่หายากมากชนิดหนึ่งนอกจากนั้นยังพบเลียงผา ซึ่งก็เป็นสัตว์ป่าสงวนอีกชนิดหนึ่ง และยังมีสัตว์ป่าอีกหลายชนิดเป็นจำนวนมาก เช่น ตะกวด, ตะพาบน้ำ, นิ่ม, งูชนิดต่าง ๆ และนกชนิดต่าง ๆ ได้แก่ นกขุนทอง, นกเงือก, นกหัวขวาน, นกปรอด, เหยี่ยวรุ้ง, เป็ดแดง ซึ่งจากการสำรวจในปัจจุบันพบแล้ว ประมาณ 130 ชนิด

มีสัตว์ป่าอยู่หลายชนิดอยู่มากมาย เช่น เก้ง กวาง ลิ่น วัวแดง กระจง ลิง ค่าง ชะนี เสือโคร่ง เลียงผา อีเห็น แมวดาว ชะมด เม่น ไก่ฟ้าพญาลอ นกนานาชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งหมูป่า และกระจงมีอยู่จำนวนมากทั่วพื้นที่ สัตว์ที่มีลักษณะเด่นในพื้นที่ ได้แก่ ไก่ฟ้าพญาลอ เก้ง

เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ มีสังคมของพืช แบบป่าดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ทุ่งหญ้า ซึ่งมีความหลากหลายทางธรรมชาติ เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าหลายประเภท เช่น ช้างป่า เสือโคร่ง แมวป่า หมาจิ้งจอก หมูป่า และสัตว์เลื้อยคลานต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง นกซึ่งไม่น้อยกว่า 150 ชนิดที่พบพบเห็นเป็นประจำ ได้แก่ ไก่ป่า ไก่ฟ้าพญาลอ นกเขาเปล้า นกโพระดกหูเขียว นกกางเขนดง นกกะรางหัวหงอก และตามแหล่งน้ำที่เป็นอ่างเก็บน้ำ เขื่อน ห้วยขนาดเล็กจะพบเป็ดแดง นกกาน้ำเล็ก และ นกอ้ายงั่ว ซึ่งหายากมากที่สุดที่จะพบในแถบภาคอีสานได้เช่นนี้

จุดท่องเที่ยวที่น่าสนใจ

เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ ทีจุดเด่น และแหล่งความงามทางธรรมชาติอยู่หลายแห่ง ประกอบด้วย น้ำตก ลานหิน ทุ่งหญ้า หน้าผา บริเวณรอบอ่างเก็บน้ำต่างๆ แต่ก็แฝงไปด้วยอันตราย เนื่องจากมีกับระเบิดที่มีมาตั้งแต่สมัยสงครามเวียดนามอยู่ในพื้นที่ ในอนาคต ถ้าสามารถเก็บกู้ระเบิดได้ทั้งหมด เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ จะเป็นสถานที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง

• น้ำตกไตรคีรี
• น้ำตกโอตราว
• น้ำตกถ้ำเสือ
• น้ำตกกรูงคลา
• น้ำตกวังตะเคียน(ทะมอบั๊ก)
• น้ำตกปะอาว
• น้ำตกโอทะลัน
• น้ำตกอลงกรณ์
• ถ้ำผาพระ
• พุทธอุทยานวัดเขาศาลาอตุลฐานะจาโร
• เขื่อนห้วยตาเกาว์ใหม่
• เขาพนมอัลลองสวายตันยู
• ปราสาทตาควาย
• อุทยานประวัติศาสตร์กลุ่มปราสาทตาเมือน
• ผานางคอย
• อ่างเก็บน้ำบ้านจรัส
• ด่านการค้าชายแดนช่องจอม
• รอยพระพุทธบาทขอมโบราณ เขาศาลา
• ถ้ำผาไทร
• หน่วยพิทักษ์ป่าเขาศาลา
• วนอุทยานป่าสนสองใบหนองคู
• จุดชมวิวช่องปลดต่าง
• ค่ายกองพันทหารชายแดนช่องปลดต่าง กองกำลังสุรนารี

สิ่งอำนวยความสะดวก

เนื่องจากหน่วยงานของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ เป็นหน่วยงานอยู่ในการควบคุมพื้นที่ยังและประกาศเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าที่สมบูรณ์ แต่ยังไม่มีงบประมาณมากพอที่จะสร้างบ้านพักรับรอง โดยส่วนรวมแล้วการศึกษาค้นคว้าวิจัยและทัศนะศึกษาทางธรรมชาติด้วยการเดินเท้าและพักแรมด้วยการกางเต้นท์ ด้านหน้าสำนักงาน และ สถานที่ศึกษาวิจัยสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ และ หากมาเวลาตอนเช้าเวลา 10.00 น. - 18.00 น. จะมีร้านอาหารริมเขื่อนไว้คอยต้อนรับ และชมธรรมชาติริมเขื่อนได้อย่างสวยงาม