คณะกรรมการพิเศษ หรือ เชการ์ (รัสเซีย: чрезвыча́йная коми́ссия; ย่อ:ЧК) เป็นองค์กรความมั่นคงแรกของโซเวียต ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2460 หลังจากพระราชกฤษฎีกาออกโดยวลาดิเมียร์ เลนินและต่อมาถูกนำโดยเฟลิกซ์ ดเซียร์จินสกี อดีตขุนนางชาวโปแลนด์ที่หันเข้าสู่คอมมิวนิสต์[1]ปลายปี พ.ศ. 2461 เชการ์ได้ถูกจัดตั้งอีกหลายร้อยแห่งซึ่งมีคณะกรรมการหลายระดับรวม หลังจาก พ.ศ. 2466 กลุ่มเชการ์ ถูกปฏิรูปใหม่เป็น เอ็นเควีดีในปีพ.ศ. 2464 กองกำลังป้องกันประเทศของเชการ์มีผู้เข้าร่วมอย่างน้อย 200,000 คน[2]หน่วยเหล่านี้คอยดูแลค่ายแรงงานกูลัก;จับกุมตัวควบคุม,กักขัง,ทรมานและการประหารชีวิตคู่ต่อสู้ทางการเมืองและกบฏ และปราบปรามจลาจลโดยคนงานหรือชาวนาและการกบฏต่อกองทัพแดง[3]