เต่าซูลคาตา หรือ
เต่าเดือยแอฟริกา (
อังกฤษ: Sulcata tortoise, African spurred tortoise) เป็น
เต่าบกชนิดหนึ่ง ที่มี
ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Geochelone sulcataจัดเป็นเต่าบกที่มีความใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลกรองมาจาก
เต่ายักษ์กาลาปากอส (G. nigra) และ
เต่ายักษ์อัลดาบรา (Aldabrachelys gigantea) จัดเป็นเต่าที่มีลักษณะกระดองที่แบนราบ เมื่อยังอยู่ในวัยเล็กลำตัวมี
สีขาวไปจนถึง
สีน้ำตาลเหลือง เมื่อเข้าสู่วัยรุ่นและวัยเต็มวัยสีของกระดองจะพัฒนาเป็น
สีน้ำตาลและสีเหลือง ขาทั้งสี่ข้างแข็งแรง โดยเฉพาะขาคู่หน้ามีเกล็ดขนาดใหญ่เห็นได้ชัดเจน กระจายพันธุ์บริเวณพื้นที่แห้งแล้ง บริเวณขอบ
ทะเลทรายซาฮาราตั้งแต่
มาลี และ
เซเนกัล ใน
แอฟริกาตะวันตกไปจนถึง
เอธิโอเปียใน
แอฟริกาตะวันออก [1]ขนาดเมื่อโตเต็มที่ยาวได้มากกว่า 33 นิ้ว น้ำหนักกว่า 105 กิโลกรัม มีอายุยาวกว่า 100 ปี เป็นเต่าที่กินอาหารหลักได้หลากหลาย โดยมากเป็น
หญ้า รวมถึงวัชพืชและ
ผลไม้ชนิดต่าง ๆ รวมถึงพืชในทะเลทราย เช่น
กระบองเพชร มีพฤติกรรมที่แตกต่างไปกวาเต่าบกชนิดอื่น ๆ คือ เดินเก่งและเดินได้เร็ว สามารถเดินหาอาหารกินได้วันละหลาย
ชั่วโมง เต่า
ตัวผู้เมื่อสู่วัยเจริญพันธุ์เมื่ออายุได้ราว 5 ปี หรือมีความยาวประมาณ 15 นิ้ว ในส่วนตัวเมียจะเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์เมื่ออายุได้ 7 ปี หรือมีความยาวประมาณ 17 นิ้ว ตัวผู้มีโคนหางที่ยาวกว่าตัวเมีย และมีกระดองบริเวณก้นเป็นรูปตัว
วี อีกทั้งกระดองใต้ท้องมีลักษณะโค้งเว้าเข้าไปด้านใน การสังเกตเพศเห็นได้เมื่อมีอายุได้ 3-4 ปี หรือมีความยาวประมาณ 1 ฟุตมีฤดูผสมพันธุ์ในช่วงต้น
ฤดูร้อนจนถึงปลาย
ฤดูฝน โดยใช้เวลาผสมพันธุ์นานราว 1 ชั่วโมง เต่าตัวเมียจะวางไข่หลังผสมพันธุ์แล้ว 1 เดือน โดยใช้ขาหลังขุดหลุม ซึ่งอาจมีหลายหลุมเพื่อหลอกสัตว์กินเนื้อชนิดอื่นที่จะมาขโมยไข่ วางไข่ครั้งละ 20-30 ฟอง โดยในแต่ละปีอาจวางไข่ได้ถึงครั้งละ 4-5 ครั้ง และมักจะวางไข่ในช่วงเวลาบ่ายไปจนถึงตอนเย็น ไข่ใช้เวลาฟักเป็นตัวประมาณ 90 วัน โดบใช้
อุณหภูมิประมาณ 29-31
องศาเซลเซียส ความชื้นอยู่ที่
ร้อยละ 75-85 ลูกเต่าเมื่อแรกฟักจะมีความยาวประมาณ 2 นิ้ว น้ำหนักประมาณ 20-30 กรัม และจะมี
ถุงไข่แดงติดตัวมาด้วย ซึ่งถุงไข่แดงนั้นจะให้พลังงานแทน
อาหาร ใช้เวลานานประมาณหนึ่ง
สัปดาห์ ถุงไข่แดงนี้จึงจะยุบไปปัจจุบัน เต่าซูลคาตาเป็นเต่าบกอีกชนิดหนึ่ง ที่นิยมเลี้ยงกันเป็น
สัตว์เลี้ยง และสามารถเพาะขยายพันธุ์ในที่เลี้ยงได้แล้ว รวมถึงใน
ประเทศไทยด้วย
[2]