เรือประจัญบาน คือเรือรบหุ้มเกราะขนาดใหญ่ที่มีอาวุธประจำเรือเป็นปืนใหญ่มีระยะยิงไกล ในช่วงปลายสตวรรษที่ 19 ถึงต้นศตวรรษที่ 20 เรือประจัญบานถือเป็นเรือรบที่มีพลานุภาพที่สุดในบรรดาเรือรบทั้งหลาย และการมีฝูงเรือประจัญบานถือว่ามีความสำคัญมาก สำหรับประเทศใดๆก็ตามที่ต้องการคงไว้ซึ่งความเป็นใหญ่ทางทะเลคำว่า เรือประจัญบาน ถูกกำหนดขึ้นเมื่อราว ปี 1794 และเป็นคำลดรูปมาจาก เรือรบเข้ากระบวน (ship of the line) อันเป็นเรือรบต่อด้วยไม้ ที่มีบทบาทสำคัญที่สุดใน ยุคสมัยของเรือใบ (Age of Sail)[1] คำดังกล่าวเข้ามาสู่การใช้อย่างเป็นทางการในปลายทศวรรษที่ 1880 เพื่อใช้บรรยาย เรือรบหุ้มเกราะ (ironclad warship) ประเภทหนึ่ง[2] ซึ่งปัจจุบันได้รับการอ้างถึงโดยนักประวัติศาสตร์ว่า "เรือประจัญบาญยุคก่อนเดร็ดนอท" ในปี 1906 คำสั่งให้ต่อ เรือหลวงเดร็ดนอท (1906) (HMS Drednought) นับว่าเป็นการเปิดศักราชใหม่ในการออกแบบเรือประจัญบาน ในยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม มีการสร้างเรือประจัญบานที่ขับเคลื่อนด้วยพลังกลจักรไอน้ำ และติดอาวุธที่ทรงอานุภาพ เช่น ปืนใหญ่โฮชวิตเซอร์ และปืนครก ที่มีระยะยิงไกล และมีอำนาจการยิงรุนแรงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19 มีการติดตั้งเกราะเหล็กให้กับเรือประจัญบาน และมีการติดตั้งป้อมปืนใหญ่ที่หมุนยิงได้รอบ กระสุนปืนใหญ่มีการพัฒนากระสุนแบบต่างๆ และก็เข้าสู่ยุคการสร้างเรือประจัญบานด้วยเหล็กทั้งลำ และในยุคเดียวกัน กองทัพเรืออังกฤษได้สร้างเรือประจัญบาน เรือหลวงเดรดนอต (HMS Dreadnought) ที่ติดปืนใหญ่ขนาด 12 นิ้ว (305 มม.) ที่ยิงได้ทั่วทุกทิศ ทุกชาติต่างพากันสร้างเรือประจัญบานในยุคสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง (ค.ศ. 1914-1918) ชาติต่าง ๆ ที่เข้าร่วมสงคราม ได้สร้างเรือประจัญบาน (เดรดนอต) ขึ้นมา เช่น เบราน์ชไวค์ ของเยอรมนี, เดรดนอต ของสหราชอาณาจักร, นิวยอร์ก ของสหรัฐ, คาวาชิ ของญี่ปุ่น, เซนต์อิสตแวน ของออสเตรีย-ฮังการี, พรอว็องส์ ของฝรั่งเศส, ปอลตาวา ของรัสเซีย, และเคานต์แห่งกาวูร์ ของอิตาลีหลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ได้มีสนธิสัญญาจำกัดการสร้างเรือประจัญบานขึ้นมาหลายข้อ เช่น สนธิสัญญานาวิกวอชิงตัน ที่ห้ามสร้างเรือรบที่มีขนาดเรือเกิน 35,000 ตัน และห้ามติดปืนใหญ่ขนาดเกิน 16 นิ้ว (406 มม.) สนธิสัญญาแวร์ซายซึ่งจำกัดการสร้างเรือของเยอรมนีที่แพ้สงคราม โดยห้ามสร้างเรือที่มีขนาดเกิน 10,000 ตัน และห้ามติดปืนใหญ่ขนาดเกิน 11 นิ้ว (280 มม.)ทางเยอรมนีก็ได้สร้างเรือประจัญบานขนาดกระเป๋าชั้น "ดอยช์ลันช์" ขึ้นมา โดยขนาดเรือกว่า 14,000 ตัน ติดปืนใหญ่ 11 นิ้ว 6 กระบอก ติดตั้งเครื่องยนต์ดีเซล ทำให้สามารถทำความเร็วได้สูงในยุคสงครามโลกครั้งที่สอง (ค.ศ. 1939-1945) ชาติต่าง ๆ ที่ร่วมสงคราม ต่างสร้างเรือประจัญบานขึ้นมา เช่น บิสมาร์ค ของเยอรมนี, พระเจ้าจอร์จที่ 5 ของสหราชอาณาจักร, ไอโอวา ของสหรัฐ, ยามาโตะ ของญี่ปุ่น, ริเชอริเยอ ของฝรั่งเศส, และวิตตอริโอ เวเนโต ของอิตาลี