"ปรัชญาธรรมชาติ" ของแอริสตอเติลครอบคลุมปรากฏการณ์ธรรมชาติหลากหลายซึ่งรวมถึงสิ่งที่จัดอยู่ในวิชาฟิสิกส์ ชีววิทยาหรือวิทยาศาสตร์ธรรมชาติอื่นในปัจจุบัน[10] ในอภิธานของแอริสตอเติล "ปรัชญาธรรมชาติ" เป็นปรัชญาแขนงหนึ่งที่สอบสวนปรากฏการณ์ในโลกธรรมชาติ งานของแอริสตอเติลครอบคลุมการสอบสวนทางปัญญาแทบทุกแง่มุม แอริสตอเติลทำให้ปรัชญามีความหมายอย่างกว้างอยู่รวมกับการใช้เหตุผล ซึ่งเขาจะเรียกว่าเป็น "ศาสตร์" แต่พึงทราบว่าการใช้คำว่า "ศาสตร์" ของเขานั้นมีความหมายแตกต่างจากสิ่งที่ครอบคลุมด้วยคำว่าวิธีการทางวิทยาศาสตร์ แอริสตอเติลเขียนว่า "ศาสตร์ (dianoia) ทุกชนิดเป็นเชิงปฏิบัติ บทกวีหรือทฤษฎี" ศาสตร์เชิงปฏิบัติของเขารวมถึงจริยศาสตร์และการเมือง ศาสตร์บทกวีของเขาหมายความถึงการศึกษาวิจิตรศิลป์รวมทั้งบทกวี ศาสตร์ทฤษฎีของเขาครอบคลุมฟิสิกส์ คณิตศาสตร์และอภิปรัชญา[10]

ฟิสิกส์

ห้าธาตุ

ในหนังสือ On Generation and Corruption แอริสตอเติลเชื่อมโยงสี่ธาตุที่เสนอก่อนหน้านี้โดย Empedocles ได้แก่ ดิน น้ำ ลมและไฟ กับคุณสมบัติที่สัมผัสได้สองจากสี่อย่าง ได้แก่ ร้อน เย็น เปียกและแห้ง ตามแผนของ Empedocles สสารทั้งหมดประกอบขึ้นจากสี่ธาตุในสัดส่วนแตกต่างกัน แผนของแอริสตอเติลเพิ่มธาตุอีเทอร์ (Aether) จากสวรรค์ ซึ่งเป็นสสารของทรงกลมสวรรค์ คือ ดาวฤกษ์และดาวเคราะห์[11]

ธาตุของแอริสตอเติล[11]

ธาตุ	ร้อน/เย็น	เปียก/แห้ง	การเคลื่อนที่	สถานะของสสารสมัยใหม่
ดิน	เย็น	แห้ง	ลง	ของแข็ง
น้ำ	เย็น	เปียก	ลง	ของเหลว
ลม	ร้อน	เปียก	ขึ้น	แก๊ส
ไฟ	ร้อน	แห้ง	ขึ้น	พลาสมา
อีเทอร์	(สสารเทวะ)	—	เป็นวงกลม (บนสวรรค์)	—

การเคลื่อนที่

กฎการเคลื่อนที่ของแอริสตอเติลมีว่าวัตถุตกลงพื้นด้วยความเร็วแปรผันตรงกับน้ำหนักและแปรผกผันกับความหนาแน่นของของไหลที่เป็นตัวกลาง[12] ซึ่งเป็นการประมาณที่ถูกต้องสำหรับวัตถุในสนามความโน้มถ่วงของโลกที่เคลื่อนที่ในอากาศหรือน้ำ[13]

แอริสตอเติลอธิบายการเคลื่อนที่ไว้สองแบบ คือ "การเคลื่อนที่รุนแรง" หรือ "ไม่เป็นธรรมชาติ" เช่น การขว้างหิน และ "การเคลื่อนที่ธรรมชาติ" เช่น วัตถุที่ตกลงพื้น ในการเคลื่อนที่รุนแรง เมื่อตัวการหยุดออกแรงกระทำ การเคลื่อนที่ก็หยุดเช่นกัน กล่าวอีกอย่างหนึ่งว่า สภาพธรรมชาติของวัตถุคือการอยู่กับที่[14] เนื่องจากแอริสตอเติลไม่ได้พิจารณาแรงเสียดทานด้วย[12] ด้วยความเข้าใจนี้ จะสังเกตได้ตามที่แอริสตอเติลกล่าวว่า วัตถุหนัก (เช่น อยู่บนพื้น) ต้องใช้แรงมากกว่าในการทำให้วัตถุขยับ ละวัตถุที่ถูกผลักด้วยแรงที่มากกว่าจะเคลื่อนที่เร็วกว่า[15]

ใน Physics (215a25) แอริสตอเติลระบุกฎจำนวนว่า ความเร็ว v ของวัตถุที่ตกลงแปรผันตรง (กำหนดค่าคงที่ตัวหนึ่งขึ้นมาคือ c) กับน้ำหนัก W และแปรผกผันกับความหนาแน่น[upper-alpha 4] ρ ของของไหลที่เป็นตัวกลาง[13][12]

v = c W ρ {\displaystyle v=c{\frac {W}{\rho }}}

แอริสตอเติลส่อความว่าในสุญญากาศความเร็วของการตกจะไม่มีที่สิ้นสุด และสรุปจากความไม่สมเหตุสมผลนี้ว่าสุญญากาศจะมีอยู่ไม่ได้[13][12]

อาร์คิมิดีสแก้ไขทฤษฎีของแอริสตอเติลว่าวัตถุที่เคลื่อนที่เข้าสู่สถานที่พักตามธรรมชาติของมัน เรือโลหะสามารถลอยน้ำได้หากมันแทนที่น้ำมากพอ การลอยขึ้นอยู่กับแผนของอาร์คิมิดีสว่าด้วยมวลและปริมาตรของวัตถุ ไม่ใช่ความคิดเรื่ององค์ประกอบมูลฐานของวัถตุของแอริสตอเติล[13]

งานเขียนของแอริสตอเติลว่าด้วยการเคลื่อนที่ยังมีอิทธิพลอยู่จนสมัยใหม่ตอนต้น กล่าวกันว่ากาลิเลโอแสดงด้วยการทดลองว่าข้ออ้างของแอริสตอเติลเรื่องวัตถุที่หนักกว่าจะตกลงสู่พื้นเร็วกว่าวัตถุที่เบากว่าไม่ถูกต้อง[10] ส่วนคาร์โล โรเวลลี นักวิทยาศาสตร์ชาวอิตาลีในคริสต์ศตวรรษที่ 20 มีความเห็นแย้งว่า ฟิสิกส์การเคลื่อนที่ของแอริสตอเติลถูกต้องในขอบเขตความสมเหตุสมผล ที่ว่าวัตถุในสนามความโน้มถ่วงของโลกจมอยู่ในของไหลเช่นอากาศ ในระบบนี้ วัตถุที่หนักกว่าตกลงอย่างคงที่เดินทางเร็วกว่าวัตถุที่เบากว่า (ไม่ว่าคิดแรงเสียดทานหรือไม่)[13] และวัตถุจะตกลงช้าลงในตัวกลางที่หนาแน่นกว่า[15]

สี่เหตุ

แอริสตอเติลให้เหตุผลโดยอาศัยแนวเทียบงานไม้ว่าสิ่งเกิดรูปมาได้จากสี่เหตุ ในกรณีของโต๊ะ ไม้ที่ใช้ (เหตุวัตถุ) การออกแบบ (เหตุรูปนัย) อุปกรณ์และเทคนิคที่ใช้ (สัมฤทธิเหตุ) และวัตถุประสงค์เพื่อการตกแต่งหรือใช้งาน (อันตเหตุ)[16]

แอริสตอเติลเสนอว่าเหตุผลของทุกสิ่งสามารถบอกได้ว่ามาจากปัจจัยสี่ชนิด

• เหตุวัตถุ (material cause) อธิบายวัตถุของประกอบขึ้นเป็นวัตถุ ตัวอย่างเช่น เหตุวัตถุของโต๊ะคือไม้ ไม่ใช่เหตุเกี่ยวกับการกระทำ ไม่ได้หมายความว่าโดมิโนแท่งหนึ่งล้มทับอีกแท่งหนึ่ง[17]
• เหตุรูปนัย (formal cause) เป็นรูปของวัตถุ คือ การจัดเรียงของสสาร เป็นการบอกว่าสิ่งหนึ่งคืออะไร สิ่งนั้นตัดสินจากนิยาม รูป แปรูป สารัตถะ ภาวะสังเคราะห์หรือแม่แบบ กล่าวอย่างง่ายว่า เหตุรูปนัยคือความคิดที่อยู่ในใจของประติมากรซึ่งนำให้ปั้นประติมากรรมนั้น ตัวอย่างอย่างง่ายของเหตุรูปนัยคือภาพทางจิตหรือความคิดซึ่งทำให้ศิลปิน สถาปนิกหรือวิศวกรวาดภาพ[17]
• สัมฤทธิเหตุ (efficient cause) เป็น "บ่อเกิดปฐมภูมิ"เสนอว่าตัวการทุกชนิด ทั้งที่ไม่มีชีวิตหรือมีชีวิต ที่เป็นบ่อเกิดของการเปลี่ยนแปลง การเคลื่อนที่หรือการหยุดนิ่ง เหตุดังกล่าวครอบคลุมนิยามสมัยใหม่ของ "สาเหตุ" ว่าเป็นตัวการหรือเหตุการณ์เฉพาะหรือสภาพหนึ่ง ในกรณีโดมิโนสองชิ้น เมื่อชิ้นแรกล้มลงจะทำให้ชิ้นที่สองล้มลงตาม[17] ในกรณีของสัตว์ สัมฤทธิเหตุกล่าวถึงการเจริญจากไข่ และการทำงานของร่างกาย[18]
• อันตเหตุ (final cause, telos) เป็นวัตถุประสงค์ สาเหตุที่มีหรือทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ตรงกับความคิดเหตุจูงใจ (motivating cause) สมัยใหม่ เช่น ความจงใจ (volition)[17] ในกรณีสิ่งมีชีวิต ส่อความถึงการปรับตัวกับวิถีชีวิตเฉพาะ[18]

ทัศนศาสตร์

แอริสตอเติลอธิบายการทดลองในวิชาทัศนศาสตร์โดยใช้กล้องทาบเงาใน Problems เล่มที่ 15 อุปกรณ์ดังกล่าวประกอบด้วยห้องมืดโดยเจาะช่องขนาดเล็กให้แสงผ่าน เมื่อใช้กล้องดังกล่าว เขาเห็นว่าไม่ว่าเจาะรูเป็นรูปใดก็ตาม จะเห็นภาพดวงอาทิตย์เป็นทรงกลมเสมอ เขายังสังเกตว่าการเพิ่มระยะห่างระหว่างช่องกับพื้นผิวภาพจะขยายภาพให้ใหญ่ขึ้น[19]

ความบังเอิญและการเกิดเอง

แอริสตอเติลกล่าวว่า ความบังเอิญ (chance) และการเกิดเอง (spontaneity) เป็นสาเหตุของบางสิ่ง ซึ่งแยกจากเหตุอย่างอื่น เช่น เป็นเพียงความจำเป็น (necessity) ความบังเอิญที่เป็นเหตุที่มีความสำคัญรองลงมาอยู่ในขอบเขตของอุบัติเหตุ (accident) "จากสิ่งที่เกิดเอง" นอกจากนี้ ยังมีความบังเอิญอีกชนิดหนึ่งที่จำเพาะกว่า ซึ่งแอริสตอเติลตั้งชื่อว่า "โชค" (luck) ซึ่งใช้กับตัวเลือกจริยธรรมของบุคคลเท่านั้น[20][21]

ดาราศาสตร์

แอริสตอเติลหักล้างข้ออ้างของดิมอคริตัสที่ว่าทางช้างเผือกเกิดขึ้นจาก "ดาวฤกษ์ที่ถูกเงาของโลกบดบังจากรัศมีดวงอาทิตย์" โดยชี้ให้เห็นอย่างถูกต้องว่าหาก "ดวงอาทิตย์มีขนาดใหญ่กว่าโลก และระยะห่างของดาวฤกษ์กับโลกนั้นไกลกว่าระยะห่างจากดวงอาทิตย์ถึงโลกหลายเท่า แล้วดวงอาทิตย์จะส่องแสงไปยังดาวฤกษ์ทั้งหมดโดยที่โลกจะบังไว้ไม่ได้"[22]

ธรณีวิทยา

แอริสตอเติลเป็นคนแรก ๆ ที่บันทึกการสังเกตทางภูมิศาสตร์ เขากล่าวว่าการเปลี่ยนแปลงทางภูมิศาสตร์นั้นช้าเกินกว่าจะสังเกตได้ในชั่วชีวิตของบุคคลคนหนึ่ง[23][24]

ชีววิทยา

แอริสตอเติลบรรยายหนวดสืบพันธุ์ของหมึก (ล่างซ้าย) นับเป็นข้อสังเกตสัตววิทยายุคบุกเบิกอย่างหนึ่ง

การวิจัยเชิงประจักษ์

แอริสตอเติลเป็นบุคคลแรกที่ศึกษาชีววิทยาอย่างเป็นระบบ และชีววิทยาเป็นส่วนใหญ่ของงานเขียนของเขา เขาใช้เวลาสองปีศึกษาและบรรยายสัตววิทยาของเลสบอสและทะเลโดยรอบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งลากูนไพรา (Pyrrha) ที่อยู่กลางเกาะ[25][26] ข้อมูลของเขารวบรวมจากข้อสังเกตของเขาเอง[27] คำแถลงของผู้มีความรู้ชำนัญพิเศษอย่างคนเลี้ยงผึ้งและชาวประมง และบันทึกที่ไม่ค่อยแม่นยำนักที่ได้จากนักเดินทางจากต่างถิ่น[28] การเน้นเกี่ยวกับสัตว์มากกว่าพืชนั้นเป็นความบังเอิญทางประวัติศาสตร์ กล่าวคือ งานเกี่ยวกับพฤกษศาสตร์ของเขาสูญหายไป แต่งานเกี่ยวกับพืชของศิษย์เขาเหลือรอดต่อมา[29]

แอริสตอเติลรายงานสัตว์ทะเลที่เห็นจากการสังเกตบนเลสบอสและสัตว์น้ำที่ชาวประมงจับได้ เขาอธิบายปลาดุก ปลากระเบนไฟฟ้าและปลากบอย่างละเอียด ตลอดจนชั้นเซฟาโลพอด เช่น หมึกและอาร์โกนอต (argonaut) คำบรรยายหนวดผสมพันธุ์ (hectocotyl arm) ของเซฟาโลพอดนั้น คนส่วนใหญ่ไม่เชื่อกันจนคริสต์ศตวรรษที่ 19[30] เขาให้คำบรรยายอย่างแม่นยำของกระเพาะสี่ห้องของสัตว์เคี้ยวเอื้อง[31] และการเจริญของตัวอ่อนแบบฟักไข่ในตัวของปลาฉลามหมา (houndshark)[32]

เขาสังเกตว่าโครงสร้างของสัตว์ตรงกับการทำหน้าที่พอดี ฉะนั้นในหมู่นก นกกระสาซึ่งอาศัยอยู่ในหนองบึงที่มีโคลนอ่อนและอาศัยจับปลา จึงมีคอและขายาว และมีจะงอยปากแหลมคล้ายหอก ส่วนเป็ดที่ว่ายน้ำได้จะมีขาสั้นและเท้าเป็นพังผืด[33] ทั้งนี้ ชาลส์ ดาร์วินสังเกตข้อแตกต่างระหว่างสัตว์ชนิดคล้ายกันเหล่านี้ด้วย แต่เขาใช้ข้อมูลสรุปเป็นทฤษฎีวิวัฒนาการซึ่งต่างจากแอริสตอเติล สำหรับผู้อ่านสมัยใหม่ งานเขียนของแอริสตอเติลเข้าใกล้การส่อความถึงวิวัฒนาการ แต่ถึงแม้แอริสตอเติลทราบว่ามีการกลายพันธุ์หรือพันธุ์ผสมเกิดขึ้นได้ แต่เขามองว่าเป็นอุบัติเหตุที่เกิดน้อย สำหรับแอริสตอเติล อุบัติเหตุเป็นเหมือนคลื่นความร้อนในฤดูหนาวที่จะต้องถือแยกจากสาเหตุธรรมชาติ ฉะนั้น เขาจึงวิจารณ์ทฤษฎีวัสดุนิยมกำเนิดสิ่งมีชีวิตและอวัยวะของสิ่งมีชีวิตจาก "การอยู่รอดของผู้เหมาะสมที่สุด" ของ Empedocles และหัวเราะเยาะความคิดที่ว่าอุบัติเหตุสามารถนำไปสู่ผลลัพธ์ที่เป็นระเบียบ[34] เมื่อใช้คำสมัยใหม่ เขาไม่ได้กล่าวไว้ที่ใดว่าสปีชีส์ต่างชนิดกันมีบรรพบุรุษร่วมกันได้ หรือชนิดหนึ่งสามารถเปลี่ยนเป็นอีกชนิดหนึ่งได้ หรือชนิดหนึ่งสามารถสูญพันธุ์ได้[35]

ลีลาวิทยาศาสตร์

แอริสตอเติลอนุมานกฎการเติบโตจากการสังเกตของเขา รวมทั้งว่าขนาดครอกลดลงตามขนาดร่างกาย แต่ระยะมีครรภ์เพิ่มขึ้น เขาทำนายได้ถูกต้องอย่างน้อยก็สำหรับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ข้อมูลในแผนภาพเป็นของหนูและช้าง

แอริสตอเติลไม่ได้ทำการทดลองในความหมายสมัยใหม่[36] เขาใช้คำภาษากรีกโบราณ pepeiramenoi ซึ่งหมายถึง การสังเกต หรืออย่างมากก็ใช้กระบวนการสอบส่วนอย่างการผ่าชันสูตร[37] เขาพบว่าไข่ของแม่ไก่ที่ผสมแล้วที่มีระยะที่เหมาะสม แล้วเปิดดูเห็นหัวใจของตัวอ่อนกำลังเต้นอยู่ภายใน[38][39]

เขาใช้ลีลาวิทยาศาสตร์อีกแบบหนึ่ง คือ การรวบรวมข้อมูลอย่างเป็นระบบ การค้นหาแบบรูปที่พบร่วมในสัตว์ทั้งกลุ่ม และอนุมานคำอธิบายเชิงสาเหตุที่เป็นไปได้จากข้อค้นพบนั้น[40][41] ลีลานี้พบทั่วไปในชีววิทยาสมัยใหม่เมื่อมีข้อมูลปริมาณมากอยู่ในสาขาใหม่ เช่น จีโนมิกส์ (genomics) ทั้งนี้ วิธีนี้ไม่มีความแน่นอนแบบเดียวกับวิทยาศาสตร์เชิงทดลอง แต่สามารถได้สมมติฐานที่ทดสอบได้และสร้างคำอธิบายเชิงบรรยายเกี่ยวกับสิ่งที่สังเกตได้ ในความหมายนี้ ชีววิทยาของแอริสตอเติลก็เป็นวิทยาศาสตร์[40]

จากข้อมูลที่เขาเก็บรวบรวมและจดบันทึก แอริสตอเติลอนุมานกฎจำนวนหนึ่งเกี่ยวกับประวัติศาสตร์สิ่งมีชีวิตที่มีสัตว์สี่เท้าที่ออกลูกเป็นตัวที่เขาศึกษา คำทำนายที่ถูกต้องของเขา เช่น จำนวนลูกลดลงตามขนาดร่างกายของตัวเต็มวัย โดยช้างจะมีลูกเล็กจำนวนน้อยกว่าหนู อายุขัยของสัตว์เพิ่มขึ้นตามระยะมีครรภ์และขนาดร่างกาย โดยช้างจะมีอายุยืนกว่าหนู มีอายุครรภ์นานกว่าและตัวใหญ่กว่าด้วย ตัวอย่างสุดท้าย ความสามารถมีลูกลดลงตามอายุขัย ฉะนั้นสัตว์ที่อายุยืนอย่างช้างจะมีลูกรวมกันน้อยกว่าสัตว์อายุสั้นอย่างหนู[42]

การจำแนกสิ่งมีชีวิต

แอริสตอเติลบันทึกว่าตัวอ่อนของปลาฉลามหนูชนิดหนึ่งมีสายสะดือยึดกับรก (ถุงไข่แดง) เหมือนกับสัตว์ชั้นสูง นับเป็นข้อยกเว้นของมาตราเส้นตรงจากสูงสุดไปต่ำสุด[43]

แอริสตอเติลแยกสัตว์ประมาณ 500 สปีชีส์[44][45] โดยจัดเรียงตามมาตราความสมบูรณ์โดยแบ่งระดับ (scala naturae) โดยมีมนุษย์อยู่บนสุด ระบบของเขามีสัตว์ 11 ระดับ จากที่มีศักยภาพสูงสุดไปต่ำสุด โดยแสดงในรูปเมื่อเกิด ศักยภาพสูงสุดทำให้สิ่งมีชีวิตเกิดมาตัวร้อนและเย็น ส่วนสัตว์ต่ำสุดมีไข่แห้งคล้ายแร่ธาตุ สัตว์เหนือกว่าพืข และพืชเหนือกว่าแร่ธาตุอีกทอดหนึ่ง[46][47] เขาจัดกลุ่มสัตว์ที่นักสัตววิทยาสมัยใหม่เรียกว่า สัตว์มีกระดูกสันหลัง ว่าเป็นสัตว์ตัวร้อน "มีเลือด" และต่ำกว่านั้นเป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังตัวเย็นเป็น "สัตว์ไม่มีเลือด" สัตว์ที่มีเลือดยังแบ่งอีกเป็นสัตว์ที่ออกลูกเป็นตัว (สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม) และสัตว์ที่ออกลูกเป็นไข่ (สัตว์ปีก สัตว์เลื้อยคลานและปลา) สัตว์ที่ไม่มีเลือด ได้แก่ แมลง สัตว์พวกกุ้งกั้งปู ชั้นเซฟาโลพอด และมอลลัสกาเปลือกแข็ง เขาพบว่าสัตว์ไม่เข้ากับมาตราเส้นตรงเสียทีเดียว และหมายเหตุข้อยกเว้นต่าง ๆ เช่น ปลาฉลามมีรกเหมือนกับสัตว์สี่เท้า สำหรับนักชีววิทยาสมัยใหม่ คำอธิบายปรากฏการณ์ดังกล่าวที่แอริสตอเติลไม่ทราบคือ วิวัฒนาการลู่ออก[48] เขาเชื่อว่าเหตุสุดท้ายที่เป็นจุดมุ่งหมายชี้นำกระบวนการธรรมชาติทั้งหมด ทัศนะอันตวิทยานี้ให้เหตุผลแก่ข้อมูลที่สังเกตได้ว่าเป็นการสำแดงซึ่งการออกแบบรูปนัย[49]

Scala naturae (สูงสุดไปต่ำสุด) ของแอริสตอเติล

กลุ่ม	ตัวอย่าง (ของแอริสตอเติล)	เลือด	ขา	วิญญาณ (มีเหตุผล R, มีความรู้สึก S, นอกอำนาจจิตใจ V)	คุณสมบัติ (ร้อน–เย็น, เปียก–แห้ง)
มนุษย์	มนุษย์	มีเลือด	2 ขา	R, S, V	ร้อน, เปียก
สัตว์สี่ขาออกลูกเป็นตัว	แมว กระต่ายป่า	มีเลือด	4 ขา	S, V	ร้อน, เปียก
อันดับฐานวาฬและโลมา	โลมา, วาฬ	มีเลือด	ไม่มีขา	S, V	ร้อน, เปียก
สัตว์ปีก	นกจาบคา, นกตบยุง	มีเลือด	2 ขา	S, V	ร้อน, เปียก, ยกเว้นไข่ แห้ง
สัตว์สี่เท้าออกลูกเป็นไข่	กิ้งก่าคาเมเลี่ยน, จระเข้	มีเลือด	4 ขา	S, V	เย็น, เปียก ยกเว้นเกล็ด ไข่
งู	งูน้ำ งูแมวเซาออตโตมัน	มีเลือด	ไม่มีขา	S, V	เย็น, เปียก ยกเว้นเกล็ด ไข่
ปลาที่ออกลูกเป็นไข่	ปลากระพง, ปลานกแก้ว	มีเลือด	ไม่มีข่	S, V	เย็น, เปียก รวมไข่
(จัดรวมกับปลาที่ออกลูกเป็นไข่): ปลาฉลามมีรก	ปลาฉลาม, ปลาสเกต	มีเลือด	ไม่มีขา	S, V	เย็น, เปียก แต่มีรกเหมือนสัตว์สี่เท้า
สัตว์พวกกุ้งกั้งปู	กุ้ง ปู	ไม่มีเลือด	ขาจำนวนมาก	S, V	เย็น, เปียก ยกเว้นเปลือก
ชั้นเซฟาโลพอด	หมึกกล้วย, หมึก	ไม่มีเลือด	มีหนวด	S, V	เย็น, เปียก
สัตว์เปลือกแข็ง	หอยแครง, หอยทรัมเป็ต	ไม่มีเลือด	ไม่มีขา	S, V	เย็น, แห้ง (เปลือกเป็นแร่ธาตุ)
แมลงที่ออกลูกเป็นตัวอ่อน	มด, จั๊กจั่น	ไม่มีเลือด	6 ขา	S, V	เย็น, แห้ง
เกิดขึ้นเอง	ฟองน้ำ หนอน	ไม่มีเลือด	ไม่มีขา	S, V	เย็น, เปียก หรือ แห้ง เกิดจากพื้นโลก
พืช	มะเดื่อ	ไม่มีเลือด	ไม่มีขา	V	เย็น, แห้ง
แร่ธาตุ	เหล็ก	ไม่มีเลือด	ไม่มีขา	ไม่มี	เย็น, แห้ง