อาณาจักรโกศล (สันสกฤต: कोसल राज्य) เป็นอาณาจักรโบราณของอินเดีย ปัจจุบันตั้งอยู่ราวแคว้นอวัธ ในรัฐอุตตรประเทศเริ่มต้นจากการเป็นแคว้นเล็ก ๆ ในช่วงปลายยุคพระเวท โดยอยู่ติดกับแคว้นวิเทหะ[1]จากคัมภีร์โบราณทางพุทธศาสนา อังคุตตรนิกาย โกศลเป็นหนึ่งใน 16 แคว้นของมหาชนบท เมืองหลวงของแคว้นโกศลในพุทธสมัยคือ สาวัตถี พระเจ้าผู้ปกครองแผ่นดินคือ พระเจ้าปเสนทิโกศล ในยุคนี้เป็นแคว้นที่รุ่งเรืองและมีอำนาจมาก แคว้นกาสีในสมัยนั้นก็ขึ้นกับแคว้นโกศล มีหลักฐานมากแห่งทั้งทางฝ่ายพุทธและอื่น ๆ แสดงว่าแคว้นสักกะแห่งกษัตริย์ศากยวงศ์ของพระพุทธองค์ก็อยู่ภายใต้อำนาจหรือความคุ้มครองของแคว้นโกศล เมืองและสถานที่ ที่ปรากฏในพระคัมภีร์พุทธศาสนา เช่น เมืองสาเกต อโยธยา เสตัพยา เกสปุตตะของชาวกาลามะ หมู่บ้านอิจฉานังคละ และป่าอันธวันใกล้สาวัตถี[2]