โต้วป้านเจี้ยง (
จีน: 豆瓣醬;
พินอิน: dòubànjiàng) เป็นเครื่องปรุงรสชนิดหนึ่งของ
ประเทศจีน มีลักษณะเหนียวคล้ายกะปิ ทำจาก
ถั่วปากอ้าหมักรวมกับ
เกลือและเครื่องเทศชนิดอื่น ๆ โต้วป้านเจี้ยงมีสองแบบได้แก่แบบเผ็ดและแบบไม่เผ็ด โต้วป้านเจี้ยงแบบเผ็ดนั้นจะผสม
พริกลงไปด้วย และมีชื่อเรียกว่า ล่าโต้วป้านเจี้ยง (
จีน: 辣豆瓣醬;
พินอิน: làdòubànjiàng) หรือโต้วป้านเจี้ยงเผ็ด โต้วป้านเจี้ยงนิยมใช้ใน
อาหารเสฉวน โดยชาว
มณฑลเสฉวนให้ฉายาว่าเป็น "จิตวิญญาณแห่งอาหารเสฉวน"
[1][2]โต้วป้านเจี้ยงที่ได้รับความนิยมมากที่สุดคือผีเซี่ยนโต้วป้านเจี้ยง (
จีน: 郫縣豆瓣醬;
พินอิน: Píxiàn dòubànjiàng) ผีเซี่ยน (
จีน: 郫縣;
พินอิน: Píxiàn) หรือเทศมณฑลผีเป็นเทศมณฑลหนึ่งในนคร
เฉิงตูซึ่งเป็นแหล่งผลิตโต้วป้านเจี้ยงชนิดนี้
[1] (เทศมณฑลผีได้ยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอผีตู้ (
จีน: 郫都区;
พินอิน: Pídūqū) เมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2559
[3]) โต้วป้านเจี้ยงทำจากถั่วที่หมักกับหัวเชื้อจนเกิด
รา[4] ลักษณะของโต้วป้านเจี้ยงจะเปลี่ยนแปลงไปตามเวลาที่ใช้หมัก โดยโต้วป้านเจี้ยงที่เริ่มหมักไม่นานจะมีสีสดและยังคงปรากฏให้เห็นเป็นเม็ด จากนั้นสีจะค่อย ๆ เข้มขึ้นจนเป็นสีน้ำตาลอมม่วง เนื้อเริ่มเนียนขึ้นเนื่องจากเมล็ดถั่วถูกย่อยสลายจากกระบวนการหมัก และทำให้เกิดรส
อูมามิเข้มข้นขึ้น
[1] โต้วป้านเจี้ยงที่หมักเป็นเวลานานกว่าจะมีราคาแพงกว่า อย่างไรก็ตาม โต้วป้านเจี้ยงสามารถหมักเองได้ที่บ้านเช่นกันโดยใช้เวลาหมักอย่างน้อย 3 เดือน
[4] โต้วป้านเจี้ยงที่หมักในเชิงพาณิชย์อาจใช้เวลาหมักนานถึง 8 ปีเพื่อให้ได้รสชาติเข้มข้น
[1]มีตำนานเล่าสืบต่อกันมาว่าโต้วป้านเจี้ยงเกิดขึ้นโดยบังเอิญขณะที่ชายคนหนึ่งขนถั่วปากอ้าเดินทางจาก
มณฑลฝูเจี้ยนมายังมณฑลเสฉวน ระหว่างทางถั่วปากอ้าเกิดเน่าเสีย เจ้าของถั่วจึงพยายามใช้พริกกลบกลิ่นแต่กลับกลายเป็นอาหารรสชาติดีขึ้นมา
[1]