โมโนกลีเซอไรด์ (
อังกฤษ: Monoglyceride) เป็นกลีเซอไรด์ที่มี
โมเลกุลกลีเซอรอล (glycerol) ที่มีมี
พันธะเอสเทอร์กับโมเลกุลหนึ่งของ
กรดอะมิโนชื่อที่ตรงกับโครงสร้างโมเลกุลมากกว่าที่นิยมใช้ในปัจจุบันคือ acylglycerol และ monoacylglycerolโมโนกลีเซอไรด์ทั้งหมดถ้าไม่เป็น 1-monoacylglycerol ก็จะเป็น 2-monoacylglycerol (ดูรูป) ขึ้นอยู่กับตำแหน่งของพันธะเอสเทอร์ (ester bond) 1-monoacylglycerides มีศูนย์ไคแรลอยู่ที่คาร์บอน 2โมโนกลีเซอไรด์เกิดขึ้นจากทั้งกระบวนการทางชีวภาพและกระบวนการอุตสาหกรรมเคมีโดยกระบวนการทาง
ชีวเคมีแล้ว โมโนกลีเซอไรด์เกิดขึ้นจากในกระบวนการ
เมแทบอลิซึมปกติ โมโนกลีเซอไรด์เกิดการแยกสลายด้วยน้ำ อาศัยเอนไซม์ lipase ที่ช่วยย่อยสลายโมโนกลีเซอไรด์ กลายเป็นกลีเซอรอลและ
กรดไขมันอิสระตัวหนึ่งมีการใช้โมโนกลีเซอไรด์ร่วมกับ
ไดกลีเซอไรด์ เพื่อเติมแต่งอาหารโดยเป็นปริมาณน้อยซึ่งมีประโยชน์โดยเป็น
อิมัลซิฟายเออร์ คือช่วยรวมตัวส่วนผสมเช่นไขมันและน้ำ ซึ่งปกติมักจะแยกออกจากกัน
[1] ป้ายโภชนาการที่แสดงค่าไขมันรวม
ไขมันอิ่มตัว และ
ไขมันทรานส์ ในอาหาร จะไม่รวมโมโนกลีเซอไรด์และไดกลีเซอไรด์ เพราะว่าไขมันโดยมากที่มีในอาหารเป็นประเภท
ไตรกลีเซอไรด์วัตถุดิบในการผลิตโมโนกลีเซอไรด์อาจจะมาจากไขมันของพืชหรือของสัตว์ก็ได้ไขมันสัตว์โดยมากมาจากวัวควายหรือหมูแต่ไขมันแบบไตรกลีเซอไรด์ที่มีกรดไขมันประกอบที่สมควรก็สามารถนำมาใช้ได้นอกจากนั้นแล้ว โมโนกลีเซอไรด์ยังสามารถได้มาจากการสังเคราะห์เป็นผลิตภัณฑ์ที่มักใช้ในการผลิตขนมอบ (เช่น
เค้ก) ในเครื่องดื่ม
ไอศกรีม เนยถั่วลิสง หมากฝรั่ง เนยเทียม และขนมหวาน
[2] ในผลิตภัณฑ์ขนมอบ โมโนกลีเซอไรด์จะช่วยทำขนมปังให้ฟูและนิ่ม และช่วยกันกลิ่นหืนด้วย
[3][4]โมโนกลีเซอไรด์ชนิด 2-arachidonoylglycerol มีกัมมันตภาพเป็น
อะโกนิสต์ของ CB1 cannabinoid receptor ซึ่งเป็น
หน่วยรับความรู้สึกในเซลล์ระบบประสาทที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการทางกายภาพหลายอย่างรวมทั้งความหิวกระหาย ความเจ็บปวด อารมณ์ และความทรงจำ รวมทั้งเป็นสื่อที่ทำให้เกิดอาการทางประสาทเมื่อมีการใช้
กัญชาโมโนกลีเซอไรด์อีกชนิดหนึ่งคือ 2-oleoylglycerol มีกัมมันตภาพเป็น
อะโกนิสต์ต่อหน่วยรับความรู้สึก GPR119 ซึ่งเป็นสื่อที่ทำให้เกิดอาการทางประสาทเมื่อมีการใช้
กัญชาเช่นกัน
[5]