นายไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม เกิดวันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2484 ที่ บ้านนาคู ตำบลนาคู อำเภอผักไห่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จบการศึกษาระดับปริญญาตรี สาขาเศรษฐศาสตร์ จากมหาวิทยาลัย Hull สหราชอาณาจักร สมรสกับ คุณหญิงชฎา วัฒนศิริธรรม อดีตกรรมการผู้จัดการใหญ่ ธนาคารไทยพาณิชย์ มีบุตรด้วยกัน 2 คนคือ นายพิชา วัฒนศิริธรรม (สมรสกับณัฎฐพร ทิตตยานนท์) และ นางชมพรรณ กุลนิเทศ (สมรสกับ ณัฐวุฒิ กุลนิเทศ)

นายไพบูลย์เคยทำงานในธนาคารแห่งประเทศไทย ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย เคยดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการธนาคารออมสิน สมาชิกวุฒิสภา และสมาชิกสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

นายไพบูลย์รับตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ในรัฐบาลชั่วคราวของพลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์ [2] เมื่อวันที่ 9 ตุลาคม พ.ศ. 2549 และรับตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรีเพิ่มอีกตำแหน่ง เมื่อวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2550

นายไพบูลย์ ถึงแก่กรรมด้วยโรคมะเร็งตับอ่อน ขณะมีอายุได้ 71 ปี ที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เมื่อวันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2555[3]