ในเพชรพระอุมา พนมเทียนได้นำความรู้ ในการเดินทางที่ต้องพึ่งพาอาศัยอุปกรณ์ในการเดินป่าจากทักษะและประสบการณ์ของตนเอง ที่จะต้องคำนึงถึงอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่มีความจำเป็นและเหมาะสมกับสภาพภูมิประเทศและภูมิอากาศ เช่น ชุดเดินป่า ไฟฉาย ยาฆ่าแมลง ฯลฯ สอดแทรกไว้ตลอดระยะเวลาการเดินทาง ได้แก่

อุปกรณ์การแพทย์และเครื่องเวชภัณฑ์

อุปกรณ์ทางการแพทย์และเครื่องเวชภัณฑ์ ถือเป็นสิ่งสำคัญในการเดินป่าที่นักเดินป่าจะต้องคำนึงถึงเป็นสิ่งแรกในการจัดเตรียมอุปกรณ์ในการเดินป่า เพื่อให้เป็นการพร้อมกับสภาพภูมิประเทศที่ไม่คุ้นเคย เช่น อุปกรณ์สำหรับทำแผลและชุดปฐมพยาบาลเบื้องต้น ยาแก้ปวด ทิงเจอร์และยาแก้ไข้มาลาเรีย เป็นต้น

ชุดเดินป่า

ชุดเดินป่า เป็นอุปกรณ์สำคัญอย่างยิ่งสำหรับผู้รักในการเดินป่าและการผจญภัยในป่า นอกจากจะช่วยป้องกันอันตรายแก่ผู้สวมใส่ การเลือกชุดเดินป่าต้องเลือกแต่งกายให้เหมาะสมกับสภาพแวะล้อมของภูมิประเทศอีกด้วย พนมเทียนได้นำเอาความรู้ รายละเอียดปลีกย่อยเล็กน้อยในการเลือกชุดเดินป่า นำมาสอดแทรกไว้ในเพชรพระอุมา เป็นการสะท้อนความสำคัญของความรู้ในการเลือกชุดเดินป่า ซึ่งต้องเป็นเสื้อผ้าแบบหนา ออกแบบและตัดเย็บแบบรัดกุม และคำนึงถึงการใช้ประโยชน์ให้มากที่สุด[8]

เข็มทิศ

เข็มทิศ ถือเป็นอุปกรณ์สำคัญอันดับต้น ๆ ในการจัดเตรียมสัมภาระสำหรับการเดินทาง การเดินป่าโดยไม่รู้ทิศทาง ถือเป็นสิ่งอันตรายอย่างยิ่งสำหรับนักเดินป่า อาจทำให้นักเดินป่าหลงทิศหาทางกลับออกมาไม่ได้ พนมเทียนได้นำเอาความรู้เรื่องการใช้เข็มทิศและการอ่านเข็มทิศ ให้ปรากฏในเพชรพระอุมาหลายครั้ง และเป็นการสะท้อนให้เห็นความสำคัญของเข็มทิศ เช่นในการเดินทางผ่านดงมรณะของคณะเดินทางที่มีรพินทร์ ไพรวัลย์เป็นผู้นำทาง เกิดหลงทิศทาง แต่ได้หม่อมราชวงศ์ดาริน วราฤทธิ์ ช่วยไว้ด้วยการอ่านเข็มทิศบอกทิศทาง[9]

แผนที่

แผนที่ เป็นอุปกรณ์สำคัญอีกอย่างสำหรับนักเดินป่า ที่จำเป็นจะต้องมีไว้ในการเดินทางเช่นเดียวกับเข็มทิศ ทางเดินทางโดยปราศจากแผนที่ ก็เท่ากับเป็นการเดินป่าโดยไร้จุดมุ่งหมาย ในเพชรพระอุมา แผนที่ในการเดินทางค้นหาขุมทรัย์เพชรพระอุมาของมังมหานรธา และแผนที่ในการเดินทางสู่เนินพระจันทร์ของแงซาย พนมเทียนได้นำความรู้เรื่องแผนที่มาสะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญในการเดินทาง เป็นเหตุการณ์ที่รพินทร์เอาแผนที่จำลอง อธิบายให้คณะนายจ้างได้รับทราบถึงเส้นทางในการเดินทาง และสะท้อนความรู้ความชำนาญในการอธิบายประกอบการเดินทาง ซึ่งจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องอาศัยแผนที่

ไฟฉาย

ไฟฉาย เป็นอุปกรณ์สำคัญอย่างยิ่งในการเดินป่า ที่ขาดไม่ได้สำหรับนักเดินป่า แสงสว่างจากไฟฉายถือเป็นสิ่งสำคัญเช่นเดียวกับแสงสว่างจากกองไฟ ที่ช่วยให้นักเดินป่าสามารถค้นหาสิ่งของต่าง ๆ ภายในกองสัมภาระ รับรู้ถึงสภาพแวดล้อมของภูมิประเทศ ป้องกันอันตรายจากสัตว์ป่า ใช้สำหรับส่องสัตว์ในการนั่งห้างรวมทั้งเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในการเดินทาง ไฟฉายสำหรับนักเดินป่าส่วนมากที่นิยมใช้งานในปัจจุบันและพนมเทียนได้นำมาใช้ในเพชรพระอุมา เป็นไฟฉายขนาดแปดท่อน ที่ให้แสงสว่างมากกว่าแสงสว่างจากไฟฉายธรรมดา เนื่องจากให้แสงสว่างมากกว่าและสามารถพกพาตลอดการเดินทางได้โดยไม่เป็นภาระในการเดินทาง

ตะเกียงแบตเตอรี่

ตะเกียงแบตเตอรี่ เป็นอุปกรณ์สำคัญในการเดินป่า มีขนาดเล็กกะทัดรัด พกพาสะดวกและใช้งานง่าย พนมเทียนนำเอาตะเกียงแบตเตอรี่มาสอดแทรกในเพชรพระอุมาตอนป่าโลกล้านปี โดยแสดงให้เห็นถึงความสำคัญและความจำเป็นในการนำเอาตะเกียงแบตเตอรี่ออกมาใช้งาน โดยคณะนายจ้างที่มีพันโทหม่อมราชวงศ์เชษฐา วราฤทธิ์ เป็นผู้เก็บรักษาไว้ในการเดินทาง และนำออกมาใช้เพื่อให้แงซายวาดภาพแผนที่เนินพระจันทร์อีกครั้ง ภายหลังจากที่ได้วาดภาพแผนที่เนินพระจันทร์ด้วยถ่านให้รพินทร์ ไพรวัลย์ดูเมื่อคืนก่อน

ยาทาและยาฆ่าแมลง

ยาทาและยาฆ่าแมลง เป็นอุปกรณ์สำหรับการเดินป่าสำหรับป้องกันอันตรายจากสัตว์ป่า แมลงและทากดูดเลือด การเดินทางในป่าสำหรับนักเดินทาง ยาทาและยาฆ่าแมลงถือเป็นอุปกรณ์เดินป่าที่สำคัญอีกชิ้นหนึ่ง ที่ควรนำพกติดตัวไว้ตลอดเวลา การเดินป่าในแถบป่าดิบชื้นหรือป่าดงดิบ แมลงและทากดูดเลือดเป็นสิ่งที่นักเดินป่าหลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่สามารถป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นแก่ตนเองได้