ขนมไหว้พระจันทร์ (
อังกฤษ: Moon Cake;
จีนตัวย่อ: 月饼;
จีนตัวเต็ม: 月餅;
พินอิน: yuè bĭng) เป็น
ขนมที่ทำขึ้นเพื่อใช้ในเทศกาลกลางฤดูใบไม้ร่วง หรือ
เทศกาลไหว้พระจันทร์ (中秋節) ในคืน
วันเพ็ญในเดือน 8 ตามปฏิทินจีน (
กันยายนตาม
ปฏิทินเกรกอเรียน)ขนมไหว้พระจันทร์ เป็นของที่ใช้สำหรับเซ่นไหว้
ดวงจันทร์ นับเป็นของสำคัญที่ใช้ในเทศกาลนี้ ลักษณะของขนมมีทรงกลม ลักษณะคล้าย
ขนมเค้ก ทำจากแป้งนวด แล้วกดใส่แป้นพิมพ์ที่มีลวดลายต่าง ๆ จากนั้นนำไปอบ และเคลือบผิวหน้าด้วย
น้ำเชื่อม ภายในบรรจุไส้ต่าง ๆ ซึ่งส่วนใหญ่เป็น
ธัญพืชต่าง ๆ อาทิ
ทุเรียน,
เมล็ดบัว,
แมคคาเดเมีย,
พุทราจีน เป็นต้น แต่ปัจจุบันก็ได้มีดัดแปลงใส่เนื้อสัตว์ต่าง ๆ เข้าไป เช่น
กุนเชียง,
ไข่เค็ม,
หมูแฮม, หมูแดง,
หมูหยอง เป็นต้นความเป็นมาของขนมไหว้พระจันทร์ คือ ในยุคปลาย
ราชวงศ์หยวน ที่ชาวฮั่นถูกปกครองอย่างกดขี่โดย
ชาวมองโกล ชาวฮั่นเมื่อต้องการจะก่อกบฏต่อต้าน ด้วยการแอบสอดสาส์นไว้ในขนมชิ้นนี้ แล้วนำไปแจกจ่ายให้กับทุกบ้าน ในสาส์นมีข้อความว่า คืนนี้ในเวลายาม 3 จงสังหารทหารมองโกลพร้อมกัน อันนำมาซึ่งเอกราชของชาวฮั่น จนกลายเป็นประเพณีการรับประทานและไหว้ขนมไหว้พระจันทร์ในปัจจุบัน
[1]ปัจจุบัน ขนมไหว้พระจันทร์ได้มีผู้ผลิตและจำหน่ายมากมายหลายแห่ง ได้มีการดัดแปลงใส่ไส้ต่าง ๆ เพิ่มขึ้นจากในอดีตมาก เช่น
ช็อคโกแล็ต,
ชาเขียว,
คัสตาร์ด,
อัลมอนด์ เป็นต้น หรือดัดแปลงไปเป็นแบบต่าง ๆ เช่น ดัดแปลงคล้าย
ขนมโมจิ หรือ
ไอศกรีม[2] และกลายมาเป็นธุรกิจสำคัญที่มีมูลค่าการตลาดและการแข่งขันสูงมากในช่วงเทศกาลนี้ในแต่ละปี
[3] [4]ในมาเลเซีย ขนมไหว้พระจันทร์เรียกว่า กูอิฮ์ บูลัน (kuih bulan) มีหลายไส้เช่นเดียวกับขนมไหว้พระจันทร์ในไทย
[5]