นันทะ

นันทะ เป็นพระราชโอรสของสุทโธทนะกับมหาปชาบดีโคตมี มีพระขนิษฐาร่วมพระชนกชนนีคือ นันทา หรือ รูปนันทา และเป็นพระอนุชาต่างพระชนนีของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ครั้นเมื่อสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จกลับกรุงกบิลพัสดุ์ นันทะก็ออกผนวชด้วย ในเวลาต่อมานันทะหลงใหลนันทาสากิยานี น้องสาวของตนเอง ผู้ได้รับสมญานามว่า ชนบทกัลยาณี จึงทูลขอลาสิกขาบทกับพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าจึงดึงแขนแล้วสั่งสอนจนนันทะรู้แจ้งและบรรลุอรหันตผล[44]

นันทา

นันทา บ้างเรียก รูปนันทา หรือ สุนทรีนันทา เป็นพระราชธิดาของสุทโธทนะกับปชาบดีโคตมี มีพระเชษฐาร่วมพระชนกชนนีคือ นันทะ และเป็นพระขนิษฐาต่างพระชนนีของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เธอได้รับการยกย่องจากเครือญาติว่าเป็นหญิงงาม และได้รับสมญานามว่า ชนบทกัลยาณี นันทาออกผนวชเป็นภิกษุณีเพียงเพราะความรักในเครือญาติหาได้เกิดจากความความศรัทธาในพระศาสนา[45] ด้วยเหตุนี้เธอจึงหลงใหลในรูปโฉมโนมพรรณขอตนเองแม้จะอยู่ในเพศบรรพชิตก็ตาม[46] นอกจากนี้นันทายังหลีกเลี่ยงที่จะเข้าเฝ้าสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเพราะเกรงว่าจะถูกตำหนิ[47][48] สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงแสดงธรรมให้นันทาเห็นหญิงงามสังขารไม่เที่ยง จนบรรลุอรหันตผลหลังการเพ่งฌาน ด้วยเหตุนี้พระพุทธเจ้าจึงยกย่องเธอให้เป็น "ผู้เป็นเลิศในการเพ่งฌาน"[46][48]