อันดับแรกในการรักษาความดันโลหิตสูงวิกฤต คือ ต้องทำให้ระดับความดันโลหิตของผู้ป่วยลดลงให้เร็วที่สุด โดยใช้ยาลดความดันโลหิตชนิดฉีดทางหลอดเลือดดำหรือยารับประทานชนิดออกฤทธิ์เร็ว เพื่อที่จะลดอันตรายต่ออวัยวะสำคัญต่างๆ แต่อย่างไรก็ตามไม่ควรลดความดันโลหิตเกินร้อยละ 25 ภายในเวลา 2 ชั่วโมง เพราะจะทำให้อวัยวะสำคัญๆ ของร่างกายขาดเลือด และอาจเกิด reflex tachycardia ทำให้อาการของผู้ป่วยแย่ลง

เมื่อพบผู้ป่วยที่เกิดภาวะความดันโลหิตสูงวิกฤต ขั้นแรกต้องให้ยาลดความดันโลหิตชนิดออกฤทธิ์เร็วเมื่อความดันโลหิตลดลงในระดับหนึ่งแล้ว จึงให้ยารับประทานเพื่อลดและควบคุมความดันโลหิตกับผู้ป่วยต่อไป ในระหว่างให้การรักษาต้องเฝ้าระวัง และตรวจวัดความดันโลหิตอยู่เสมอ เพื่อป้องกันอันตรายต่อผู้ป่วยจากการใช้ยา ทั้งภาวะความดันโลหิตสูงจากการที่ได้รับยาไม่เพียงพอ หรือ อาจได้รับยามากเกินไปทำให้เกิดความดันโลหิตต่ำ โดยมีอาการหน้ามืด วูบ หลังจากนั้นเมื่อผู้ป่วยอาการทุเลาลง และพอกลับไปรักษาตัวที่บ้านได้ การให้ความรู้กับผู้ป่วยเป็นสิ่งที่สำคัญ เพื่อให้ผู้ป่วยที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงในการทำให้เกิดความดันสูงขึ้นเฉียบพลัน และแนะนำเรื่องการควบคุมความดันโลหิตให้ได้ รับประทานยาลดความดันโลหิตอย่างสม่ำเสมอ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เพราะภาวะความดันโลหิตสูงวิกฤตนั้นส่วนใหญ่ มีสาเหตุจาการที่ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงไม่สามารถควบคุมความดันโลหิตให้อยู่ในระดับปกติได้

การรักษาด้วยยา

การเลือกใช้ยาควรเลือกยาที่สามารถลดความดันโลหิต ยาฉีด หรือ ยารับประทานที่ออกฤทธิ์เร็ว ในกลุ่มดังนี้

• ยากลุ่ม Calcium Channel Blockers มีกลไกการออกฤทธิ์คือ ยับยั้งไม่ให้แคลเซียมเข้าสู่เซลล์กล้ามเนื้อหลอดเลือด มีผลขยายหลอดเลือด เช่น Clevidipine, Nicardipine (FDA ยกเลิกการใช้ยา Nifedipine กับผู้ป่วยที่มีภาวะความดันโลหิตสูงวิกฤต เนื่องจากไม่สามารถคาดคะเนการลดระดับความโลหิตได้)

• ยากลุ่ม Nitrates โดยกลไกการออกฤทธิ์ผ่านกลไก Nitric Oxide และไปขยายหลอดเลือด เช่น Nitroprusside Nitroglycerine

• ยากลุ่ม Angiotensin Converting Enzyme Inhibitors โดยกลไกการออกฤทธิ์ ยับยั้งการทำงาน Angiotensin Converting Enzyme ไม่ให้เปลี่ยน Angiotensin I ไปเป็น Angiotensin II ส่งผลให้หลอดเลือดขยาย เช่น Captopril

เมื่อได้รับยาที่ใช้ลดความดันโลหิตสูงวิกฤต จนระดับความดันโลหิตลดลงมาระดับหนึ่งแล้ว จึงพิจารณาให้ยารับประทานเพื่อลดระดับความดันโลหิต ดังนี้

• ยากลุ่ม Diuretics ออกฤทธิ์ขับปัสสาวะ ลดปริมาณน้ำในหลอดเลือด ส่งผลให้ความดันลดลง เช่น Hydrochlorothiazide, Furosemide, Spironolactone การใช้ยาขับปัสสาวะนี้ต้องระวังภาวะ โปแตสเซียมต่ำ (ยกเว้น Spironolactone)

• ยากลุ่ม Beta-Blockers กลไกการออกฤทธิ์ขัดขวางการทำงาน Beta receptor ทำให้ลดอัตราการเต้นของหัวใจ และลดการหลั่ง Renin ที่ไต มีผลให้หลอดเลือดขยาย และความดันโลหิตลดลง เช่น Propranolol, Atenolol, Metoprolol การใช้ยาในกลุ่มนี้ต้องระวังในผู้ป่วยที่เป็นโรค หอบหืด COPD และอาจบดบังอาการของภาวะระดับน้ำตาลในเลือดต่ำในผู้ป่วยเบาหวาน เช่น ใจสั่น หน้ามืด

• ยากลุ่ม Calcium Channel Blockers โดยกลไกการออกฤทธิ์ ยับยั้งไม่ให้แคลเซียมเข้าสู่เซลล์กล้ามเนื้อหลอดเลือด มีผลขยายหลอดเลือด เช่น Amlodipine, Felodipine การใช้ยาในกลุ่มนี้ต้องระวังการเกิดภาวะความดันโลหิตต่ำ มีอาการแสดงคือ หน้ามืด เวียนศีรษะ และอาจทำให้เกิด reflex tachycardia

• ยากลุ่ม Angiotensin Converting Enzyme Inhibitors โดยกลไกการออกฤทธิ์ ยับยั้งการทำงาน Angiotensin Converting Enzyme ไม่ให้เปลี่ยน Angiotensin I ไปเป็น Angiotensin II ส่งผลให้หลอดเลือดขยาย เช่น Enalapril Lisinopril ระวังอาการไม่พึงประสงค์จากยาคือ อาการไอ จากปัญหาการสะสมของ Bradykinin

• ยากลุ่ม Angiotensin II receptor Blockers ออกฤทธิ์โดยยับยั้งที่ Angiotensin II receptor ส่งผลให้หลอดเลือดขยายตัว และยังไปยับยั้งการหลั่ง Aldosterone ทำให้ดูดกลับน้ำลดลง จึงลดความดันลงได้ เช่น Losartan, Valsartan, Candesartan