พ.ศ. 2371 – 2443

หลังจากเวียงจันทน์ถูกทำลาย ลาวถูกสยามปกครอง แม้ว่าเวียดนามจะเข้ามาเกี่ยวข้อง จนกระทั่งพ.ศ. 2427 ฝรั่งเศสเข้ามายึดครองอันนัมเป็นอาณานิคม สยามยังคงปกครองฝั่งตะวันออกของแม่น้ำโขง ฝรั่งเศสจึงเข้ามาบังคับให้สยามยอมรับอำนาจของฝรั่งเศสเหนือดินแดนฝั่งตะวันออกของแม่น้ำโขงโดยอาศัยคำกล่าวอ้างของอันนัมว่าลาวเป็นดินแดนภายใต้อำนาจของตน ในที่สุด ฝรั่งเศสได้ดินแดนทางตะวันออกของแม่น้ำโขงรวมทั้งเกาะในแม่น้ำโดยสนธิสัญญาใน พ.ศ. 2436 และ พ.ศ. 2450.[2] ในสมัยฝรั่งเศสปกครอง ได้นำทหารเวียดนามจำนวนมากเข้ามาในลาว แต่ฝรั่งเศสก็ฝึกตำรวจชาวลาวและกองทหารในท้องถิ่น จ่ายอาวุธสมัยใหม่ให้ หน่วยของชาวลาวจะได้รับเงินเดือนจากราชสำนักหลวงพระบาง

พ.ศ. 2444 – 2483

ระหว่าง พ.ศ. 2444 – 2450 กองทหารฝรั่งเศสได้ต่อสู้กับทหารกบฏของชนกลุ่มน้อยที่พูดภาษากลุ่มมอญ-เขมร กองทหารจากยูนนานเข้ามาสู้รบกับฝรั่งเศสใน พ.ศ. 2457 – 2459 นอกจากนั้น ยังต่อสู้กับกองทัพม้งของปา ชายในแขวงหัวพันและเชียงขวาง โดยที่ชาวม้งเหล่านี้ต้องการจปลดปล่อยชาติลาว และ เป็นเอกราชจากฝรั่งเศส

พ.ศ. 2484 – 2489

กองทัพลาวจัดตั้งโดยฝรั่งเศสใน พ.ศ. 2484 มีหน้าที่รักษาความสงบภายในจนกระทั่งญี่ปุ่นรุกรานเมื่อ 9 มีนาคม พ.ศ. 2488 เมื่อญี่ปุ่นเข้าสู่ลาว กองทหารเหล่านี้ได้เคลื่อนย้ายไปสู่เขตภูเขา ได้รับการสนับสนุนจากกองทัพฝรั่งเศสอิสระที่มีฐานที่มั่นในอินเดีย[2] ในขณะเดียวกันมีการจัดตั้งกองทัพลาวอิสระเพื่อเรียกร้องเอกราชและต่อต้านญี่ปุ่น โดยได้รับความช่วยเหลือจากเวียดนาม อาวุธนั้นขโมยมาจากทหารญี่ปุ่น ซื้อมาจากกองทัพจีนคณะชาติที่เข้ายึดครองภาคเหนือของลาว หรือได้มาจากทหารฝรั่งเศส เกิดยุทธการท่าแขกในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2489 ซึ่งลาวอิสระได้สู้รบกับกองทหารฝรั่งเศส สมาชิกลาวอิสระบางส่วนลี้ภัยไปกรุงเทพฯระหว่าง พ.ศ. 2489 – 2492[2]

พ.ศ. 2489 – 2497

ฝรั่งเศสได้เข้ามาฝึกและจัดตั้งกองทัพราชอาณาจักรลาวในสงครามอินโดจีนครั้งที่ 1 โดยลาวมีทหาร 15,000 คน กองทัพลาวไม่สามารถต้านทานกองทัพเวียดมิญในการรุกรานลาวระหว่าง พ.ศ. 2496 – 2497 ได้ ผู้บัญชาการทหารสูงสุดแห่งสหภาพฝรั่งเศสได้สั่งให้กองทหารไปตั้งมั่นที่เดียนเบียนฟูเพื่อไม่ให้เวียดมิญเข้าโจมตีลาว นักรบที่มีประสิทธิภาพของฝ่ายฝรั่งเศสคือนักรบม้งจากเชียงขวาง ที่ฝรั่งเศสจัดตั้งเป็นหน่วยรบแบบกองโจร นำโดยวังเปา หลังจากการลงนามในสนธิสัญญาเจนีวาใน พ.ศ. 2497 ทหารฝรั่งเศสและเวียดมิญได้ถอนตัวออกจากลาว ลาวได้รับความคุ้มครองไม่ให้มีกองทหารต่างชาติ และไม่ให้เข้าร่วมหรือรับความช่วยเหลือทางทหารจากประเทศใด และให้รวมกองทัพปะเทดลาวในหัวพันและพงสาลีเข้ากับกองทัพลาวเพื่อที่จะเข้าถึงชายแดนที่ติดต่อกับเวียดนามเหนือได้