สาธารณรัฐโรมันถูกก่อตั้งขึ้นในปี 509 B.C.E. หลังจากที่กษัตริย์ทาร์ควินที่สอง หรือ ลูชิอุส ทาร์ควินิอุส ซุแปร์บุส ถูกขับไล่ออกจากกรุงโรมโดยจูนิอุส บรูตุส ผู้นำของกลุ่มผู้มีฐานะในสมัยนั้น

สาธารณรัฐโรมันก็ได้กำเนิดขึ้นโดยถือเป็นสาธารณรัฐแห่งแรกของโลก ชาวโรมันได้ก่อตั้งรัฐบาลโดยนำแบบอย่างมาจากกรีกโบราณ

แม้ว่าอาณาจักรโรมันจะกลายเป็นสาธารณรัฐที่ไม่ถูกปกครองโดยกษัตริย์แต่สาธารณรัฐโรมันก็ยังอยู่ภายใต้อำนาจของทหารและกลุ่มผู้มีอิทธิพลทางการเมือง (คือผู้มีฐานะ) เกิดความไม่พอใจของประชาชนทั่วไป ความขัดแย้งของชนทั้งสองชั้นทำให้เกิดประมวลกฎหมายแรกของสาธารณรัฐโรมันคือ กฎหมาย 12 โต๊ะ ซึ่งเป็นหลักฐานอันเป็นลายลักษณ์อักษรชิ้นแรกที่จารึกเกี่ยวกับการปกครอง

การขยายอำนาจของสาธารณรัฐโรมัน

ด้วยการพยายามปกป้องอาณาเขตของตนเองจากเพื่อนบ้านและศัตรูผู้รุกราน ชาวโรมันได้ขยายอาณาเขตของสาธารณรัฐโรมันไปจนครอบครองดินแดนทางตอนเหนือ (ชาวเอทรุสกัน) ของประเทศอิตาลี จรดใต้ คือเกาะซิซิลีซึ่งเคยอยู่ใต้การปกครองของชาวกรีก สรุปได้ว่าสาธารณรัฐโรมันในปี 270 B.C.E. กินพื้นที่เกือบทุกส่วนของประเทศอิตาลีต่อมาไม่นานโรมก็ขัดแย้งกับชาวคาร์เธจ (ตอนเหนือของทวีปแอฟริกา) ในเรื่องการทำการค้าในแถบเมดิเตอร์เรเนียนต่อมาได้เกิดสงครามพิวนิคขึ้นต่อเนื่องเป็นระยะเวลา 60 ปี ในระยะเวลา 60 ปีนั้น ชาวโรมันได้ปะทะกับฮันนิบาลแม่ทัพที่พยายามบุกไปยึดประเทศอิตาลีโดยผ่านทางเทือกเขาแอลป์แต่ต่อมาเขาก็ต้องยกทัพกลับไปที่แอฟริกาเมื่อในขณะเดียวกันชิพิโอแม่ทัพโรมยกทัพไปตีคาร์เธจ จนในที่สุดชิพิโอก็เป็นฝ่ายได้ชัยชนะเหนือชาวคาร์เธจ

ความรุ่งเรืองและจุดจบของสาธารณรัฐโรมัน

100 B.C.E. ความขัดแย้งระหว่างชนชั้นผู้ดีและประชาชนธรรมดาทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ ในขณะที่กองทัพที่ใคร ๆ ต่างเข้าร่วมได้ให้รางวัลพลทหารทุกคนด้วยการให้ที่ดินทำกินและยศถาบรรดาศักดิ์ ทำให้เกิดการต่อสู้เพื่อแย่งชิงอำนาจจนกลายเป็นสงครามกลางเมืองในที่สุดจูเลียส ซีซาร์ ในภาษาอังกฤษหรือ ยูลิอุส กาเอซาร์ ในภาษาละติน คือขุนพลที่สำคัญของโรมันที่ได้ทำศึกในกอล (ฝรั่งเศสในปัจจุบัน) และในบริเวณเกาะอังกฤษจนได้รับชัยชนะ ภายใต้การนำของจูเลียส ซีซาร์ พื้นที่ของประเทศฝรั่งเศส สเปน อังกฤษ กรีซ อียิปต์ ซีเรีย และเอเชียไมเนอร์ในปัจจุบันตกเป็นส่วนหนึ่งของสาธารณรัฐโรมันทั้งสิ้น เป็นเหตุให้สภาเซเนตแห่งโรมหวั่นเกรงอำนาจของซีซาร์เป็นอย่างมาก สภาเซเนตจึงคบคิดกับปอมเปย์ ออกบัญชาให้ซีซาร์ยกทัพกลับ แต่ซีซาร์ก็ไม่กลับและยังเดินทัพไปทำสงครามกับปอมเปย์จนได้รับชัยชนะ และได้ตั้งตนเป็นผู้เผด็จการในปี 44 B.C.E. สองปีต่อมาซีซาร์ได้ถูกรุมสังหารในสภาซีเนตโดยมีบรูตุส คนสนิทเป็นหนึ่งผู้รุมสังหารเขา เมื่อซีซาร์เห็นว่าบรูตุสเป็นหนึ่งในนั้น เขาก็ได้พูดว่า "นี่เจ้าด้วยหรือ บรูตุส"