ปลาสเตอร์เจียนขาว (
อังกฤษ: Beluga, European sturgeon, Giant sturgeon, Great sturgeon;
รัสเซีย: Белуга-แปลว่า สีขาว;
ชื่อวิทยาศาสตร์: Huso huso)
ปลาน้ำจืดและ
น้ำกร่อยขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง ในวงศ์
Acipenseridae มีลักษณะลำตัวยาว ส่วนของหางเหมือน
ปลาฉลาม มีเกล็ดเป็นหนามแหลม ๆ เรียงเป็นแถวอยู่บนลำตัว ปลายปากเรียวแหลม ช่องปากอยู่ด้านล่างของลำตัวมีหนวดขนาดเล็กหลายเส้นรอบ ๆ ปากไว้รับสัมผัส ส่วนหลังมีสีดำอมเทา ส่วนท้องและขอบครีบต่าง ๆ มีสีขาว เมื่อยังเล็กส่วนท้องจะมีสีขาว ส่วนขอบของครีบมีสีขาว พื้นลำตัวมีสีเทาและหนามบนหลังมีสีขาว จึงเป็นที่มาของชื่อ ปลาสเตอร์เจียนขาว นับเป็นปลาที่มีขนาดใหญ่มาก เมื่อโตเต็มที่ยาวได้ถึง 5 เมตร น้ำหนักถึง 900 กิโลกรัม และมีบันทึกว่าพบใหญ่ที่สุดถึง 9 เมตร นับเป็น 2 เท่าตัวของความยาว
ปลาฉลามขาว ด้วยซ้ำ
[2]จึงจัดว่าเป็นปลาน้ำจืดที่มีขนาดใหญ่มากที่สุดชนิดหนึ่งของโลก
[3] ในธรรมชาติพบการแพร่กระจายในเขตหนาวของ
ทวีปยุโรป เช่น
ทะเลดำ,
ทะเลสาบแคสเปียน และ
ทะเลเอเดรียติก หากินอยู่ตามพื้นน้ำโดยใช้หนวดสัมผัส อาหารได้แก่
ปลาขนาดเล็กและ
สัตว์น้ำชนิดต่าง ๆ ใน ค.ศ. 1997 มีการจับปลาสเตอร์เจียนขาวได้ที่
แม่น้ำโวลกา ประเทศรัสเซีย มีน้ำหนัก 1,815 กิโลกรัม มีลำตัวยาว 6.5 เมตร อายุประมาณ 130 ปีปลาสเตอร์เจียนขาว เป็นปลาที่มีวงจรชีวิตเป็นปลาสองน้ำ ในวัยอ่อนจะฟักตัวและเลี้ยงตัวใน
ปากแม่น้ำหรือแหล่งต้นน้ำลำธารใน
ภูเขา เมื่อโตขึ้นจะอพยพย้ายถิ่นลงสู่
ทะเลหรือแถบชายฝั่ง ในอดีตปลาสเตอร์เจียนขาวใน
แม่น้ำดานูบจะว่ายอพยพไปวางไข่ไกลกว่า
กรุงเวียนนา ของออสเตรีย แต่ปัจจุบันนี้ไม่สามารถทำเช่นนั้นได้เนื่องจากมีการสร้างเขื่อนปิดกั้นการเดินทางของปลา
[3]ปลาสเตอร์เจียนขาว เป็นปลาเศรษฐกิจที่สำคัญอีก
ชนิดหนึ่งของยุโรป ด้วยการบริโภคเนื้อมาอย่างยาวนานตั้งแต่
ยุคโรมัน รวมถึงไข่ที่ให้
ไข่ปลาคาเวียร์ที่เป็นอาหารชั้นหรู มีราคาแพง ซึ่งจะให้ไข่ที่มีสีเข้มตั้งแต่สีเทาอ่อนจนกระทั่งถึงสีดำ ซึ่งนับได้ว่าเป็นไข่ปลาคาเวียร์ที่มีขนาดใหญ่ที่สุด และแพงที่สุดด้วย
[4]สถานภาพของปลาสเตอร์เจียนขาวในปัจจุบัน นับว่าใกล้สูญพันธุ์มากแล้ว ซึ่งเป็นผลจากการจับเพื่อการบริโภคและถูกรุกรานถิ่นที่อยู่อาศัย เนื่องจากเป็นปลาที่อ่อนไหวง่ายต่อสภาพน้ำและสิ่งแวดล้อมมาก
อนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศซึ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าใกล้สูญพันธุ์ (ไซเตส) ได้จัดให้อยู่ในบัญชีหมายเลขที่ 2 (Appendix II) แต่ปัจจุบันสามารถเพาะขยายพันธุ์ในที่เลี้ยงได้แล้ว และมีการเลี้ยงเป็นปลาสวยงามด้วยปลาสเตอร์เจียนขาว มีชื่อเรียกอื่นอีกว่า "เบลูก้า" (белуга) ซึ่งเป็น
ภาษารัสเซียแปลว่า "ขาว" หรือนิยมเรียกกันสั้น ๆ ตามชื่อ
สกุลและสายพันธุ์ว่า "ฮูโซ่"
[5]