พจนานุกรมเล่มนี้แต่เดิมไม่มีความเกี่ยวโยงกับมหาวิทยาลัยใดๆ แต่เป็นที่รับรู้กันในลอนดอนว่าเป็นโครงการของสมาคมอักษรศาสตร์ (Philological Society) เมื่อ ริชาร์ด เชนวิกซ์ เทรนช์, เฮอร์เบิร์ต โคเลอบริดจ์ และเฟรเดอริก เฟอร์นิวอลล์ เริ่มรู้สึกไม่พอใจกับพจนานุกรมภาษาอังกฤษที่มีอยู่

ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1857 กลุ่มนักวิชาการดังกล่าวได้ก่อตั้ง "คณะกรรมการศัพท์นอกทะเบียน" (Unregistered Words Committee) ขึ้น โดยมีเป้าหมายเพื่อค้นหาคำศัพท์ที่ยังไม่มีและไม่ได้นิยามไว้ในพจนานุกรมในเวลานั้น แต่รายงานที่เทรนช์นำเสนอในเดือนพฤศจิกายนปีดังกล่าว ไม่ใช่รายการคำศัพท์นอกทะเบียนอย่างง่ายๆ ทว่า เป็นการศึกษา "ว่าด้วยข้อบกพร่องบางประการในพจนานุกรมภาษาอังกฤษของเรา" เขาได้กล่าวไว้ว่า ข้อบกพร่องดังกล่าว มี 7 ประการ ดังนี้

• ไม่ครอบคลุมคำศัพท์ที่เลิกใช้
• ไม่ครอบคลุมตระกูลศัพท์ที่มีความสัมพันธ์กัน
• ข้อมูลคลาดเคลื่อนเกี่ยวกับการใช้คำในสมัยแรกๆ
• มักจะไม่ระบุประวัติของความหมายของคำที่เลิกใช้
• แยกความแตกต่างระหว่างคำไวพจน์ไว้ไม่ชัดเจนพอ
• ใช้ข้อความยกอ้าง (quotation) ที่มีชื่อเสียงไม่พอเพียง
• เสียพื้นที่ไปกับเนื้อหาที่ซ้ำซ้อน หรือไม่เหมาะสม

เทรนช์เสนอว่า พจนานุกรมฉบับใหม่ที่ละเอียดจริงๆ นั้นไม่สามารถทำให้สั้นและกระชับได้ จึงต้องอาศัยการช่วยเขียนจากนักอ่านอาสาสมัครจำนวนมาก บุคคลเหล่านั้นจะอ่านหนังสือ คัดลอกข้อความที่ระบุการใช้งานจริงในลักษณะที่หลากหลายของคำศัพท์ต่างๆ มาไว้ใน "แผ่นบันทึกข้อความยกอ้าง" และส่งจดหมายไปยังบรรณาธิการ เอกสารต่างๆ ที่มีชื่อเสียง และในปี ค.ศ. 1858 สมาคมก็ยอมรับโดยหลักการเพื่อก่อตั้งโครงการ "พจนานุกรมภาษาอังกฤษฉบับใหม่ อิงหลักการเชิงประวัติ" (A New English Dictionary on Historical Principles; NED)