ราชตระกูล

พระเจริญราชเดช (กวด ภวภูตานนท์ ณ มหาสารคาม) บรรดาศักดิ์เดิมที่ เป็นบุตรอุปฮาดสิงห์ คณะอาญาสี่เมืองร้อยเอ็ด เกิดเมื่อปี พ.ศ. 2379 ที่เมืองร้อยเอ็ด เป็นนัดดา (หลานปู่) ในพระยาขัติยวงษาพิสุทธิบดี (สีลัง ธนสีลังกูร) เจ้าเมืองร้อยเอ็ด และเป็นปนัดดา (เหลนทวด) ในพระขัติยวงษา (ทนหรือสีทนมณี ธนสีลังกูร) ผู้สร้างเมืองร้อยเอ็ดซึ่งเป็นเจ้าเมืองร้อยเอ็ดคนแรก สืบเชื้อสายจากเจ้าแก้วมงคล (เจ้าจารย์แก้ว) ผู้สร้างเมืองท่งศรีภูมิ (อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด) แห่งราชวงศ์จำปาสัก

การศึกษาและงานราชการ

เมื่อเติบโตขึ้นได้ไปศึกษาอยู่ที่สำนักญาท่านหลักคำเมืองอุบลราชธานี หลังจบการศึกษาแล้วได้กลับไปรับราชการอยู่กับพระขัติยวงษา (จัน ธนสีลังกูร) เจ้าเมืองร้อยเอ็ดที่เมืองร้อยเอ็ด ท่านเป็นผู้ที่มีความสามารถในงานราชการปราบโจรผู้ร้ายให้สงบราบคาบได้ จีงได้รับแต่งตั้งเป็น ท้าวมหาชัย คณะกรมการเมืองร้อยเอ็ด เมื่ออายุได้ 21 ปี วันที่ 22 สิงหาคม พ.ศ. 2408 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้พระเจริญราชเดช (กวด ภวภูตานนท์ ณ มหาสารคาม) เป็นเจ้าเมืองมหาสารคามคนแรก โดยมีท้าวบัวทองเป็นผู้ช่วยราชการ ใน พ.ศ. 2412 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ยกฐานะเมืองมหาสารคามขึ้นตรงต่อกรุงเทพมหานคร ต่อมาในปี พ.ศ. 2418 พวกฮ่อเป็นกบฏ พระเจริญราชเดช (กวด ภวภูตานนท์ ณ มหาสารคาม) ได้ร่วมทำการรบปราบกบฏฮ่อด้วยความสามารถและมีชัยชนะ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานนามบรรดาศักดิ์เป็นที่ พระเจริญราชเดชวรเชษฐมหาขัติยพงศ์สุรชาติ ประเทศราชธำรงค์รักษ์ ศักดิ์กิติยศเกรียงไกร ศรีพิชัยเทพวราฤทธิ์พิษณุพงศ์ปรีชา สิงหบุตรสุวัฒนา นคราภิบาล