วินายกี ทรงเป็นเทวีในศาสนาฮินดูที่มีพระเศียรเป็นช้าง[1] ทั้งตำนานและพระลักษณะของพระองค์ไม่ได้ถูกบันทึกไว้อย่างชัดเจน นักวิชาการสามารถเรียนรู้เรื่องราวของพระองค์ผ่านรูปเคารพและงานเขียนฮินดูเกี่ยวกับพระองค์ซึ่งมีอยู่น้อยมาก[2]โดยทั่วไปแล้วพระองค์เกี่ยวข้องกับพระคเณศ เทพเจ้าแห่งปัญญาที่ทรงพระเศียรเป็นช้าง[3] พระนามของพระองค์มีหลากหลาย เช่น สตรีคเณศ, วินายกี, คชณณา ("พักตร์รูปช้าง"), วิฆเณศวรี (หรือ พิฆเณศวรี) และ คเณศนี ล้วนเป็นรูปสตรีของพระนามพระคเณศ ทั้ง วินายก, คชณน, วิฆเณศวร (พิฆเณศวร) และ คเณศ จึงเชื่อกว่าพระวินายกีทรงเป็นปางสตรีของพระคเณศ[2]พระแม่วินายกีบางครั้งพบเป็นหนึ่งใน 64 โยคินี หรือ พระแม่มาตฤกาเทวี อย่างไรก็ตาม นักวิชาการบางส่วนเชื่อว่าเทวรูปลักษณะสตรีที่มีเศียรเป็นช้างนี้เป็นเทพเจ้าสามองค์ที่ไม่ใช่องค์เดียวกัน คือ ปางศักติของพระคเณศ, องค์หนึ่งในพระมาตฤกา และโยคินีในทางตันตระ[4]ในความเชื่อของไชนะและพุทธ มีเทวีพระนามว่า “วินายกี” หรือ “คณปติหฤทัย” (ดวงพระหฤทัยของพระคเณศ) เป็นเทวีอีกองค์หนึ่งในความเชื่อของทั้งสองศาสนา[5]