คำศัพท์ ของ ภาษาไทยบ้าบ๋าภูเก็ต

ศัพท์ในภาษาจีนบ้าบ๋าอันดามัน เป็นศัพท์ที่ใช้ในกลุ่มชาติพันธุ์จีนถิ่นฮกเกี้ยน (峇峇娘惹; Baba Nyonya*; บ้าบ๋าญ่อญ่ะ (ยะหยา)) ที่ตั้งรกรากอยู่ตลอดคาบสมุทรมลายูฝั่งตะวันตกด้านทะเลอันดามันตั้งแต่ ระนอง พังงา ภูเก็ต กระบี่ ตรัง สตูล เรื่อยไปยังรัฐปะลิส ปีนัง มะละกาตราบถึงสิงคโปร์วัฒนธรรมภาษาของบ้าบ๋ามีภาษาถิ่นฮกเกี้ยนเป็นศูนย์กลางตามจำนวนประชากรและบทบาทด้านเศรษฐกิจที่มีมาก ทั้งแลกเปลี่ยนนำคำมลายู อังกฤษเข้ามาใช้ร่วม ขณะเดียวกันก็ส่งอิทธิพลถึงวิธีสื่อสารของชาติพันธุ์จีนภาษาถิ่นอื่นต้องซึมซับศัพท์ในภาษาจีนบ้าบ๋าเข้ามาในวิถีชีวิตและครอบครัวเพื่อสามารถเข้ากับชนกลุ่มใหญ่ได้ หรือชาวสยามชาวมลายูร่วมท้องถิ่นที่ติดสรรพนามเรียกขานอย่างบ้าบ๋า เช่น อาจี้(พี่สาว) อาโก้(พี่ชาย)ปัจจุบันมีความเข้าใจว่าศัพท์ในภาษาจีนบ้าบ๋าอันดามัน เป็นศัพท์เฉพาะในสังคมภูเก็ตด้วยภูเก็ตเป็นสถานีการค้านานาชาติมีเศรษฐกิจรุดหน้าโดดเด่นก่อนถิ่นอื่นบนฝั่งอันดามัน หากในวงกว้างศัพท์ภาษาจีนบ้าบ๋าเป็นวิธีสื่อสารร่วมกันของประชาคมจีนโพ้นทะเล สยาม มลายูตลอดทั้งฝั่งอันดามัน หมายความว่าศัพท์เหล่านี้ชาติพันธุ์จีนถิ่นฮกเกี้ยนทั้งบนฝั่งอันดามัน ในมาเลเซีย ในสิงคโปร์ต่างสื่อสารเข้าใจตรงกันจะต่างบ้างที่สำเนียงหนักเบา
  • "ny"; Nyonya เสียงนาสิก (ขึ้นจมูก) จึงแสดงเสียงด้วย "ญ"; ญ่อญ่ะ มิใช่ ย่อนย่า
  1. คำสรรพนาม
ภาษาจีนบ้าบ๋าอักษรจีนภาษามาลายูความหมาย
หว้า我ฉัน
ลู่汝เธอ
อี伊เขา
หว้าหลัง我儂พวกฉัน
ลู่หลัง汝儂พวกเธอ
อีหลัง伊儂พวกเขา
จาบ้ออี查某伊เขา(ผู้หญิง)
จาป่อ/ตาป๋ออี查埔伊เขา(ผู้ชาย)
  1. คำเรียกญาติ
ภาษาจีนบ้าบ๋าอักษรจีนภาษามาลายูความหมาย
อาก๊อ阿姑น้องสาวของพ่อ
อาจ้อ阿祖ทวด
หล่ายก้อง內公ปู่
หวั่นก้อง外公ตา
อากิ่ม阿妗ป้าสะใภ้, น้าสะใภ้
อากู่阿舅น้องชายของแม่
เกี๊ยซู้น囝孫ลูกหลาน
อาโก๊阿哥พี่ชาย
อาเฮีย阿兄พี่ชาย (สุภาพ) (สำเนียงมะละกา, สิงคโปร์)
เข็วเกี้ย契囝ลูกเลี้ยง
จ่าบ๊อเกี้ย查某囝ลูกสาว
จ่าป้อเกี้ย查埔囝ลูกชาย
อาจิ้ม阿嬸อาสะใภ้
อาเจก阿叔อา น้องชายของพ่อ
เจ้กก้อง叔公น้องชายของปู่
ซิมปู่新婦ลูกสะใภ้
ตัวกิ่ม大妗ป้าสะใภ้คนโตฝ่ายแม่
ตัวกู่大舅ลุงคนโตฝ่ายแม่
ตัวโก้大哥พี่ชายคนโต
ตัวจี้大姊พี่สาวคนโต
อาจี้阿姊พี่สาว
อาเจ้阿姊พี่สาว(สุภาพ) (สำเนียงมะละกา, สิงคโปร์)
ตัวเตี่ยว大丈สามีของพี่สาวคนโตฝ่ายแม่
ตัวบ้อ大某ภรรยาหลาน
ตัวแปะ大伯พี่ชายของพ่อ
ตัวอี๋大姨พี่สาวของแม่
ตัวอึ้ม大姆ป้าสะใภ้ฝ่ายพ่อ
ติ่วหลาง丈儂พ่อตา
ติ่วอิ้ม丈姆แม่ยาย
อาเตี้ย阿爹พ่อ
อาเตี่ยว阿丈น้าเขย หรือ ลุงเขย
อี๋เตี่ยว姨丈สามีของน้องสาวหรือพี่สาวของแม่
ก๊อเตี่ยว姑丈สามีของน้องสาวหรือพี่สาวของพ่อ
อาบ้อ阿某ภรรยา
อาแปะ阿伯พี่ชายพ่อ
เสบ้อ細某ภรรยาน้อย
เส้วตี่小弟น้องชายคนเล็ก
เส้วหม่อย小妹น้องสาวคนเล็ก
อาโส้阿嫂พี่สะใภ้
หล่าวเป่หล่าวโบ้老父老母พ่อแม่
อาม่า阿媽ย่าหรือยาย
อามะemakแม่
อาอี๋阿姨น้าสาว
อาอ้าง阿翁สามี
อาอึ้ม阿姆ป้าสะใภ้
อาป๋า阿爸พ่อ
ก๊อโป๋姑婆ป้าหรืออาผู้หญิงของพ่อ
อี๋โป๋姨婆ป้าหรือน้าสาวของแม่
อึ้มโป๋姆婆ป้าสะใภ้ของพ่อ
จิ้มโป๋嬸婆อาสะใภ้ของพ่อ
กิ่มโป๋妗婆ป้าหรือน้าสะใภ้ของแม่
กู้ก้อง舅公ลุงหรือน้าผู้ชายของแม่
ตัวก๊อ大姑พี่สาวคนโตของพ่อ
ตัวอี๋大姨พี่สาวคนโตของแม่
ตัวกู้大舅พี่ชายคนโตของแม่
เฮียตีจี้หม่อย兄弟姊妹พี่น้อง
  1. คำเรียกบุคล และ อาชีพ
ภาษาจีนบ้าบ๋าอักษรจีนภาษามาลายูความหมาย
หยี่ฉิ้ว二手รองหัวหน้า
หลังจู้儂主ผู้จัดการ
หลั่งแขะ儂客คนโดยสาร
หงิ้นน่า囡仔เด็ก
หนี่ก้อ尼姑แม่ชี
หล่าวหลาง老儂คนแก่
ห้ายหลางอ้า海儂仔ชาวเล
ห่าวเต้ง校丁ภารโรง
ห่าวเตี้ยว校長อาจารย์ใหญ่
ลั้งแค๊ะ儂客ผู้โดยสาร
เปงอิ่ว朋友เพื่อน
โต้ยเชี่ย綴車คนขับสองแถว
อาโป๋阿婆หญิงชรา
ถ่าวเก้เหนียว頭家娘ภรรยาเศรษฐี
ถ่าวเก้頭家เศรษฐี, ผู้มั่งคั่ง, นายห้าง
กะลาBenggalaแขกขายผ้า
จ่าบ๊อก้าง查某𡢃สาวใช้
จ่าป่อก้าง查埔𡢃คนใช้ผู้ชาย
โล้กุนdukunหมอ
กุหลี่kuliกรรมกร
กังหลัง工儂กรรมกร
อังหม้อ紅毛ชาวต่างชาติผิวขาว(ฝรั่ง)
เอหลัง矮儂คนแคระ
กงหลัง戇儂คนโง่
เหยินต่าว緣投ผู้ชายหล่อ
จิ่นสุ่ย真媠ผู้หญิงสวย
  1. คำเรียกสถานที่
ภาษาจีนบ้าบ๋าอักษรจีนภาษามาลายูความหมาย
บั่นซ้านbangsal(pasar)ตลาดสด
โล้ว路ถนน
อี่เส่งก้วน醫生館โรงพยาบาล
แคะจ่าน客棧โรงแรม
อ๊าม庵ศาลเจ้า
เตี่ยมฉู่店厝อาคารพาณิชย์
อังหม้อหล่าว紅毛樓คฤหาส
กิ่นฮัง銀行ธนาคาร
ตูปั๋ง廚房ห้องครัว
โกปี้เตี้ยม咖啡店ร้านกาแฟ
บี่เตี้ยม米店ร้านขายข้าวสาร
  1. ชื่อผลไม้
ภาษาถิ่นบาบ๋าอักษรจีนภาษามลายูความหมาย
กินเจ๋ว弓蕉กล้วยหอม
บี่เจ๋ว米蕉กล้วยข้าว
เป๋งโก่蘋果แอปเบิ้ล
ซีกั้ว西瓜แตงโม
ถ่อต่าว塗豆ถั่วลิสง
ถ่อเหลียนdurianทุเรียน
บกกั้ว木瓜มะละกอ
บ่าสี่กู้buah cikuละมุด
บ้างก้าnangkaขนุน
โป่โต๋葡萄องุ่น
เยี้ยมบู่jambu (air)ชมพู่
หล่ายอ่า梨仔สาลี่
อ่องหล่าย王梨สับปะรด
ยานัดnanasสับปะรด
ยามู่jambu (batu)ฝรั่ง
หม่อต้าน(紅)毛丹เงาะ
เหล้งเหง่龍眼ลำไย
ไหล่จี้荔枝ลิ้นจี่
ก้าม柑ส้ม
เลบ้อง檸檬มะนาว
เอี่ยจี่椰子มะพร้าว
ปินนังpinangหมาก
อั้งโจ้紅棗พุทราจีน
อิ่ว柚ส้มโอ
ภาษาถิ่นบาบ๋าอักษรจีนภาษามลายูความหมาย
เจี๊ยะ食กิน
คุ่น睏นอน
จังเอ็ก灇浴อาบน้ำ
ก่อง講พูด
ชันชีjanjiนัดหมาย
ซูกะsukaชอบ
โต่หลงtolongกรุณา
โต้หลงtolongอนุเคราะห์
ตาเบ๊ะtabikทำความเคารพ
โฮ่เลี่ยว好了ดีแล้ว
อ้างอิง