มหาชนบท (สันสกฤต: महाजनपद) ประกอบด้วย 16 อาณาจักรหรือแคว้นในอินเดียโบราณ ในสมัยพุทธกาล หรือระหว่าง 600 ถึง 400 ปีก่อนคริสตกาล โดยมีสองแห่งที่มีความเป็นไปได้ว่าเป็นสาธารณรัฐ (ganatantras) และที่อื่นปกครองโดยระบบกษัตริย์ ในคัมภีร์โบราณทางพุทธศาสนา อังคุตตรนิกาย (Anguttara Nikaya) ได้เอ่ยถึง 16 อาณาจักรและแคว้นนี้อยู่บ่อยครั้ง ที่มีความเจริญรุ่งเรืองขยายไปถึงแคว้นคันธาระทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ไปถึงแคว้นอังคะทางทิศตะวันออกของอนุทวีปอินเดีย และรวมถึงบางส่วนแถบเทือกเขาวินธยะ[1] ก่อนยุครุ่งเรืองของพุทธศาสนาในอินเดีย[2]ในช่วง 600 ถึง 500 ปีก่อนคริสตกาล ถือเป็นจุดเปลี่ยนของประว้ติศาสตร์อินเดียช่วงแรก กล่าวคือ มีการเกิดนครใหญ่ ๆ แห่งแรก ๆ ของอินเดีย หลังจากการล่มสลายของอารยธรรมลุ่มแม่น้ำสินธุ รวมถึงความเจริญรุ่งเรืองของขบวนการสมณะ (รวมถึงศาสนาพุทธและศาสนาเชน) ที่เข้ามาแข่งขันกับความเชื่อดั้งเดิมของยุคพระเวท