ประวัติวิกิพีเดีย

วิกิพีเดียถูกสร้างแยกออกมาจากนูพีเดีย โครงการสร้างสารานุกรมเสรีที่ปัจจุบันไม่มีผู้ใช้งานแล้ว นูพีเดียมีระบบการตรวจทานข้อมูลอย่างประณีต และต้องอาศัยผู้ร่วมแก้ไขที่มีคุณวุฒิสูง แต่มีอัตราการเขียนบทความต่ำ ระหว่าง พ.ศ. 2543 จิมมี เวลส์ ผู้ก่อตั้งนูพีเดีย และแลร์รี แซงเจอร์ ที่เวลส์ว่าจ้างให้ทำงานร่วมกันในโครงการดังกล่าว ได้ปรึกษาถึงหนทางเปลี่ยนให้นูพีเดียเปิดกว้างและครอบคลุมมากยิ่งขึ้น หลายแหล่งเสนอแนะว่า วิกิอาจทำให้สาธารณชนมีส่วนร่วมด้านเนื้อหาได้ โดยวิกิแรกของนูพีเดียออนไลน์เมื่อวันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2544

แต่ผู้เขียนและผู้อ่านนูพีเดียกลับพบอุปสรรคหลายประการต่อแนวคิดเชื่อมโยงนูพีเดียกับเว็บไซต์รูปแบบวิกิ ดังนั้น โครงการใหม่จึงได้ชื่อว่า "วิกิพีเดีย" และดำเนินการบนโดเมนของตนเอง คือ wikipedia.com เมื่อวันที่ 15 มกราคม เวลส์ได้บริจาคทั้งย่านความถี่และเซิร์ฟเวอร์ในซานดิเอโก ส่วนลูกจ้างของโบมิสทั้งในอดีตและปัจจุบัน ที่ได้ทำงานโครงการดังกล่าวมาอย่างต่อเนื่อง รวมไปถึง ทิม เชลล์ หนึ่งในผู้ร่วมก่อตั้งโบมิสและประธานกรรมการบริหารคนปัจจุบัน และโปรแกรมเมอร์ เจสัน ริเชย์ ท้ายที่สุด โดเมนของวิกิพีเดียได้เปลี่ยนเป็น wikipedia.org เมื่อมีการก่อตั้งมูลนิธิวิกิมีเดียที่ไม่แสวงผลกำไร เป็นองค์การดูแลใหม่ โดยมีโดเมนระดับบนสุด ".org" ที่แสดงถึงธรรมชาติที่มิใช่เชิงพาณิชย์

เมื่อเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2544 ได้เกิดกระแสการเปิดวิกิพีเดียที่มิใช่ภาษาอังกฤษ ทั้งในภาษาคาตาลัน ภาษาจีน ภาษาดัตช์ ภาษาเอสเปอรันโต ภาษาฝรั่งเศส ภาษาเยอรมัน ภาษาฮีบรู ภาษาอิตาลี ภาษาญี่ปุ่น ภาษาโปรตุเกส ภาษารัสเซีย ภาษาสเปน และภาษาสวีเดน ต่อมาไม่นาน ภาษาอารบิกและภาษาฮังการีก็ได้เพิ่มเข้ามาด้วย[2] ในเดือนกันยายน มีการเพิ่มภาษาโปแลนด์ และมีการพิจารณาเรื่องข้อกำหนดในวิกิพีเดียภาษาต่าง ๆ ขึ้น[3] เมื่อถึงปลายปีนั้น ก็ได้มีการเปิดตัวภาษาแอฟริคานส์ ภาษานอร์เวย์ และภาษาเซิร์บ-โครแอต

เครื่องหมายการค้าและลิขสิทธิ์

วิกิพีเดียเป็นเครื่องหมายการค้าจดทะเบียนของมูลนิธิวิกิมีเดีย องค์กรไม่แสวงผลกำไรซึ่งได้สร้างเครือข่ายโครงการเนื้อหาเสรีที่สร้างขึ้นจากความร่วมมือของผู้ร่วมแก้ไขเช่นเดียวกับวิกิพีเดีย

ข้อความส่วนใหญ่และภาพจำนวนมากของวิกิพีเดียอยู่ภายใต้สัญญาอนุญาตคู่ สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์ แบบแสดงที่มา-อนุญาตแบบเดียวกัน 3.0 (CC-BY-SA) และสัญญาอนุญาตเอกสารเสรีของกนู (GFDL) เนื้อหาบางส่วนถูกนำเข้ามาอยู่เฉพาะภายใต้สัญญาอนุญาตแบบ CC-BY-SA หรือที่เข้ากันได้เท่านั้น และไม่สามารถนำมาใช้ใหม่ได้ภายใต้สัญญาอนุญาตแบบ GFDL เนื้อหาที่เข้าข่ายดังกล่าวมีการระบุในตอนท้ายของหน้า ประวัติ หรือหน้าอภิปรายของบทความที่ใช้ประโยชน์จากข้อความนั้น ทุกภาพมีส่วนกล่าวถึงรายละเอียดซึ่งระบุสัญญาอนุญาตที่อยู่ภายใต้ หรืออาจรวมคำชี้แจงเหตุผลด้วยในกรณีการใช้ภาพไม่เสรี

การแก้ไขของผู้เขียนในวิกิพีเดียยังถือเป็นทรัพย์ของผู้สร้าง ขณะที่ทั้งสัญญาอนุญาตแบบ CC-BY-SA และ GFDL ต่างชี้ว่าเนื้อหาสามารถนำไปเผยแพร่หรือสร้างใหม่ได้อย่างเสรี

ผู้ร่วมพัฒนาวิกิพีเดีย

ผู้ใดที่มีการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต สามารถแก้ไขวิกิพีเดียได้ทั้งสิ้น และลักษณะการเปิดกว้างนี้กระตุ้นการรวบรวมเนื้อหาปริมาณมหาศาล ผู้ร่วมแก้ไขจำนวนกว่า 77,000 คน ตั้งแต่นักวิชาการผู้เชี่ยวชาญไปจนถึงผู้อ่านชั่วคราว แก้ไขวิกิพีเดียอยู่เป็นประจำ และผู้ร่วมแก้ไขมากประสบการณ์เหล่านี้มักช่วยสร้างรูปแบบที่สอดคล้องกันทั่ววิกิพีเดีย ตามคู่มือการเขียนของเรา

มีการตั้งกลไกหลายอย่างเพื่อช่วยให้สมาชิกวิกิพีเดียดำเนินงานสำคัญในการสร้างทรัพยากรคุณภาพสูงไปพร้อมกับการรักษาความประพฤติอย่างอารยชน ผู้ร่วมแก้ไขสามารถดูบทความและผู้มีความสามารถทางเทคนิคสามารถแก้ไขโปรแกรมเพื่อติดตามหรือปรับการแก้ไขที่ไม่ดี ที่ใดมีความไม่ลงรอยกันในเรื่องการนำเสนอข้อเท็จจริง ผู้ร่วมแก้ไขจะทำงานร่วมกันเพื่อให้บทความนั้นนำเสนอความเห็นของผู้เชี่ยวชาญปัจจุบันว่าด้วยเรื่องนั้น

แม้มูลนิธิวิกิมีเดียเป็นเจ้าของวิกิพีเดีย แต่ส่วนใหญ่แล้ว วิกิมีเดียไม่มีส่วนเกี่ยวข้องในการเขียนและการดำเนินงานประจำวันในวิกิพีเดียเท่าใดนัก

การให้เกียรติเจ้าของงาน

ข้อความบนวิกิพีเดียเป็นงานที่เกิดจากความร่วมมือ และความร่วมมือของผู้แก้ไขแต่ละคนในหน้านั้น ๆ จะได้รับการบันทึกไว้ในประวัติ ซึ่งทุกคนดูได้ สารสนเทศเกี่ยวกับความเป็นเจ้าของภาพหรือสื่ออื่น เช่น ไฟล์เสียง สามารถตรวจสอบได้โดยการคลิกบนภาพหรือไอคอนข้อมูลใกล้ ๆ เพื่อแสดงหน้าไฟล์ ซึ่งจะมีข้อมูลผู้ประพันธ์ไฟล์นั้นและแหล่งที่มา ตลอดจนข้อมูลอื่น ตามสมควร