ลำดับเหตุการณ์สำคัญ ของ สามก๊ก

ดูบทความหลักที่: ลำดับเหตุการณ์สำคัญในสามก๊ก

พ.ศ. 727	เตียวก๊กตั้งกองกำลังโจรโพกผ้าเหลือง พระเจ้าเลนเต้แต่งตั้งโฮจิ๋น โลติด ฮองฮูสง จูฮี ให้เป็นแม่ทัพปราบโจรโพกผ้าเหลือง เล่าปี่ กวนอู เตียวหุย สาบานเป็นพี่น้องร่วมสาบาน เล่าปี่ โจโฉ และซุนเกี๋ยนร่วมศึกปราบโจรโพกผ้าเหลือง เตียวก๊ก เตียวโป้ และเตียวเหลียงเสียชีวิต โจรโพกผ้าเหลืองถูกปราบราบคาบ เล่าปี่ได้รับตำแหน่งนายอำเภออันห้อกวนหลังเสร็จศึกปราบโจรโพกผ้าเหลือง เตียวหุยทำร้ายผู้ตรวจการ (ต๊กอิ้ว) เล่าปี่ลาออกจากตำแหน่งนายอำเภอ เดินทางไปอยู่กับกองซุนจ้าน
พ.ศ. 730	ซุนเกี๋ยนปราบโจรคูเสง และได้รับตำแหน่งเจ้าเมืองเตียงสา
พ.ศ. 732	เล่าปี่ช่วยเล่าหงีปราบโจรเตียวกี เตียวซุ่น เล่าปี่ได้รับตำแหน่งเจ้าเมืองเพงงวนก๋วน พระเจ้าเลนเต้สวรรคต หองจูเปียน พระราชบุตรองค์โต ขึ้นครองราชย์เป็นพระเจ้าเซ่าตี้ โดยมีโฮจิ๋นเป็นผู้หนุนหลัง สิบขันทีลวงโฮจิ๋นมาฆ่า โจโฉและอ้วนเสี้ยวนำทหารกำจัดสิบขันที ตั๋งโต๊ะยกทัพเข้ายึดเมืองหลวงลกเอี๋ยง ลิโป้สังหารเต๊งหงวนพ่อบุญธรรมและฝากตัวเป็นบุตรบุญธรรมของตั๋งโต๊ะ ตั๋งโต๊ะปลดพระเจ้าเซ่าตี้และตั้งหองจูเหียบขึ้นเป็นพระเจ้าเหี้ยนเต้
พ.ศ. 733	ตั๋งโต๊ะส่งคนมาปลงพระชนม์อดีตฮ่องเต้หองจูเปียนและพระนางโฮเฮาผู้เป็นพระมารดา โจโฉวางแผนกำจัดตั๋งโต๊ะ แต่ไม่สำเร็จ จึงหลบหนีออกจากเมืองลกเอี๋ยง โจโฉแอบอ้างราชโองการฮ่องเต้ ก่อตั้งกองกำลังจาก 18 หัวเมือง เพื่อล้มล้างตั๋งโต๊ะ อ้วนเสี้ยวได้รับเลือกให้เป็นผู้นำกองกำลังพันธมิตร โจโฉเป็นเลขาธิการกองทัพ ฮัวหยง ทหารเอกของตั๋งโต๊ะอาสาปราบกองทัพ 18 หัวเมือง สามารถสังหารขุนศึกได้หลายนาย แต่ก็พลาดท่าถูกกวนอูสังหาร เล่าปี่ กวนอู เตียวหุย ร่วมกันรบกับลิโป้ สร้างชื่อเสียงโด่งดัง ตั๋งโต๊ะเผาเมืองลกเอี๋ยง ย้ายเมืองหลวงไปเตียงฮัน
พ.ศ. 734	ซุนเกี๋ยนพบตราหยกแผ่นดินในซากเมืองลกเอี๋ยง กองกำลัง 18 หัวเมืองแตกสามัคคี แยกย้ายกันกลับเมืองของตน และบางส่วนวางแผนชิงเมืองของคนอื่นด้วย
พ.ศ. 735	อ้วนเสี้ยวเข้ายึดแคว้นกิจิ๋ว อ้วนเสี้ยวและกองซุนจ้านแตกหักกัน กรณีผลประโยชน์เมืองกิจิ๋ว กองซุนจ้านเปิดศึกกับอ้วนเสี้ยวที่แม่น้ำพวนโห้ จูล่งช่วยชีวิตกองซุนจ้าน เล่าปี่เข้าร่วมกับกองซุนจ้าน ตั๋งโต๊ะอ้างราชโองการเพื่อให้อ้วนเสี้ยวและกองซุนจ้านสงบศึก ซุนเกี๋ยนถูกทหารของเล่าเปียวสังหารที่ซอกเขาฮีสัน ซุนเซ็กบุตรชายคนโตรับตำแหน่งแทนซุนเกี๋ยน อ้องอุ้นวางแผนใช้นางเตียวเสียนในการยุยงให้ลิโป้แตกคอกับตั๋งโต๊ะ ลิโป้สังหารตั๋งโต๊ะ ลิฉุย กุยกี ยึดเมืองเตียงฮัน ประหารอ้องอุ้น ลิโป้หนีออกจากเมืองเตียงฮัน โจรโพกผ้าเหลืองก่อการกำเริบขึ้นใหม่ โจโฉออกปราบโจรโพกผ้าเหลืองในภาคตะวันออก และได้เป็นเจ้าแคว้นกุนจิ๋ว
พ.ศ. 736	เตียวคี ทหารโตเกี๋ยมเจ้าเมืองชีจิ๋ว สังหารโจโก๋บิดาของโจโฉและครอบครัว โจโฉยกทัพบุกชีจิ๋วเพื่อล้างแค้นให้บิดา เล่าปี่และขงหยงยกทัพไปช่วยโตเกี๋ยมที่ชีจิ๋ว
พ.ศ. 737	ลิโป้ร่วมมือกับเตียวเมา ตลบหลังโจโฉ ยึดแคว้นกุนจิ๋ว โจโฉยกทัพกลับเพื่อไปตีเอากุนจิ๋วคืนจากลิโป้ได้ โตเกี๋ยมเสียชีวิต เล่าปี่ได้เป็นเจ้าเมืองชีจิ๋วแทน จากคำร้องขอของโตเกี๋ยมก่อนตาย
พ.ศ. 738	ลิโป้รบแพ้โจโฉ เสียเมืองกุนจิ๋ว หนีไปพึ่งเล่าปี่ที่เมืองชีจิ๋ว
พ.ศ. 739	เอียวปิววางแผนหวังให้ลิฉุยและกุยกีแตกคอกันเอง พระเจ้าเหี้ยนเต้เสด็จหนีภัยไปเมืองลกเอี๋ยง โจโฉนำทัพปราบลิฉุยและกุยกี ลิฉุยและกุยกีพ่ายแพ้หลบหนี โจโฉทูลเชิญพระเจ้าเหี้ยนเต้ให้ย้ายเมืองหลวงไปที่ฮูโต๋ โจโฉได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าพระยามหาอุปราช ลิโป้ยึดเมืองชีจิ๋ว แต่ก็ให้เล่าปี่พำนักที่เมืองเสียวพ่าย ซุนเซ็กใช้ตราหยกแผ่นดินแลกทหารกับอ้วนสุด แล้วนำทัพไปรวบรวมแคว้นกังตั๋งให้เป็นปึกแผ่น ลิโป้ตีเมืองเสียวพ่าย เล่าปี่หนีไปพึ่งโจโฉ โจโฉตีเมืองอ้วนเซีย เตียวสิ้วเจ้าเมืองยอมสวามิภักดิ์ เตียวสิ้วก่อกบฏโจมตีโจโฉขณะที่ยังอยู่ในเมืองอ้วนเซีย โจงั่ง โจอั๋นบิ๋น และเตียนอุย เสียชีวิตในที่รบ ส่วนโจโฉนำทัพหนีกลับฮูโต๋ เตียวสิ้วแต่งเตียวต๊กเป็นผู้คุมเมืองเตงเชีย
พ.ศ. 740	อ้วนสุดตั้งตนป็นฮ่องเต้ ซุนเซ็กประกาศตัดขาดจากอ้วนสุด
พ.ศ. 742	ลิฉุย กุยกีถูกตวนอุย งอสิบสังหาร โจโฉ เล่าปี่ ลิโป้ ซุนเซ็กร่วมกันโจมตีอ้วนสุด อ้วนสุดพ่ายแพ้หลบหนี โจโฉยกทัพตีเตียวสิ้ว แต่ได้ข่าวว่าอ้วนเสี้ยวบุกฮูโต๋ จึงยกทัพกลับมารักษาฮูโต๋ โจโฉยึดชีจิ๋ว ประหารลิโป้ แล้วได้เตียวเลี้ยวเป็นทหารเอก ตังสินรวบรวมกำลังคนคิดกำจัดโจโฉ อ้วนเสี้ยวมีชัยเหนือกองซุนจ้าน ยึดเมืองปักเป๋ง กองซุนจ้านฆ่าตัวตาย เล่าปี่ไปตั้งทัพอยู่ที่เมืองชีจิ๋ว เล่าปี่ยกทัพพิชิตอ้วนสุด อ้วนสุดเสียชีวิต
พ.ศ. 743	แผนลอบสังหารของตังสินถูกเปิดโปง ตังสินและพรรคพวกถูกประหาร โจโฉยึดเมืองชีจิ๋ว เล่าปี่หนีไปพึ่งอ้วนเสี้ยว เตียวหุยหนีไปเมืองเก๋าเซีย โจโฉจับตัวกวนอูได้ กวนอูไปอาศัยกับโจโฉ กวนอูสังหารงันเหลีบง บุนทิว แม่ทัพของอ้วนเสี้ยวที่แป๊ะแบ๊ กวนอูได้ข่าวเล่าปี่จึงลาโจโฉจากไป กวนอูฝ่า 5 ด่าน สังหาร 6 ขุนพล เล่าปี่ กวนอู เตียวหุยได้พบกันอีกครั้ง เล่าปี่ได้จูล่ง กวนเป๋ง จิวฉองมาร่วมกองทัพ ซุนเซ็กเสียชีวิต ซุนกวนน้องชายขึ้นครองตำแหน่ง โจโฉมีชัยต่ออ้วนเสี้ยวในศึกกัวต๋อ
พ.ศ. 744	เล่าปี่วางแผนลอบโจมตีเมืองฮูโต๋ร่วมกับเล่าเพ๊ก แต่พ่ายแพ้ เล่าปี่หนีไปพึ่งเล่าเปียวเจ้าเมืองเกงจิ๋ว เล่าปี่เสนอให้เล่าเปียวลอบโจมตีโจโฉ แต่ถูกปฏิเสธ
พ.ศ. 745	อ้วนเสี้ยวเสียชีวิต อ้วนซงบุตรชายคนเล็กได้รับมอบอำนาจ
พ.ศ. 747	โจโฉยึดได้แคว้นกิจิ๋ว
พ.ศ. 750	อ้วนซงถูกสังหาร โจโฉได้ครอบครองภาคเหนือทั้งหมด เล่าปี่ช่วยเล่าเปียวปราบเตียวบู ตันสูน ได้ม้าเต๊กเลาไว้ในครอบครอง เล่าปี่ไปตั้งทัพอยู่ที่เมืองซินเอี๋ย
พ.ศ. 751	เล่าปี่ได้ขงเบ้งเป็นที่ปรึกษา ซุนกวนโจมตีกังแฮ สังหารหองจอ เจ้าเมืองกังแฮ ขงเบ้งวางอุบายเผาทัพโจโฉที่นำโดยแฮหัวตุ้นที่ทุ่งพกบ๋อง เล่าเปียวเสียชีวิต เล่าจ๋องบุตรชายคนเล็ก ขึ้นเป็นเจ้าแคว้นเกงจิ๋ว เล่าจ๋องยกแคว้นเกงจิ๋วให้โจโฉ เล่าปี่ถูกโจโฉตีแตกที่ทุ่งเตียงปัน จูล่งฝ่าทัพโจโฉช่วยชีวิตอาเต๊า (เล่าเสี้ยน) บุตรชายของเล่าปี่ เตียวหุยขับไล่ทหารโจโฉที่สะพานเตียงปันเกี้ยว เล่าปี่หนีเข้าเมืองกังแฮ เล่าปี่และซุนกวนร่วมเป็นพันธมิตรต้านโจโฉ จิวยี่และขงเบ้งวางอุบายเผาทัพเรือโจโฉ จิวยี่เผาทัพเรือของโจโฉที่ตำบลเซ็กเพ็ก โจโฉหนีกลับฮูโต๋
พ.ศ. 752	เล่าปี่ยึดแค้วนเกงจิ๋ว ได้ฮองตงและอุยเอี๋ยนร่วมกองทัพ ซุนกวนรบโจโฉที่เมืองหับป๋า ไทสูจู้เสียชีวิตในการรบ เล่าปี่แต่งงานกับซุนฮูหยินน้องสาวซุนกวน
พ.ศ. 753	จิวยี่กระอักเลือดเสียชีวิต โลซกรับตำแหน่งแม่ทัพแทน เล่าปี่ได้บังทองเป็นที่ปรึกษา
พ.ศ. 754	โจโฉประหารม้าเท้งเจ้าเมืองเสเหลียง ม้าเฉียว บุตรชายม้าเท้ง ยกทัพโจมตีโจโฉแก้แค้นให้บิดา โจโฉตัดหนวดหนีตายจากม้าเฉียว โจโฉพิชิตกองทัพม้าเฉียว ยึดได้เมืองเสเหลียง ม้าเฉียวแตกทัพหลบหนี
พ.ศ. 755	โจโฉได้ขึ้นเป็นวุยก๋ง โจโฉปะทะซุนกวนที่ปากน้ำญี่สู เล่าปี่เปิดศึกชิงแคว้นเสฉวนกับเล่าเจี้ยง
พ.ศ. 756	บังทองเสียชีวิตที่เนินหงส์ร่วง เตียวหุยรบชนะเงียมหงัน เจ้าเมืองปากุ๋น แล้วได้เงียมหงันมาร่วมกองทัพ ม้าเฉียวเข้าด้วยกับเล่าปี่ เล่าเจี้ยงยอมจำนนต่อเล่าปี่ เล่าปี่ได้ครองแคว้นเสฉวน ขึ้นเป็นเจ้าเมืองเอ๊กจิ๋ว
พ.ศ. 757	โจโฉประหารมเหสีฮกเฮาและพระญาติ
พ.ศ. 758	โจโฉยึดได้เมืองฮันต๋ง ซุนกวนรบกับเตียวเลี้ยว แม่ทัพใหญ่ของโจโฉที่หับป๋า
พ.ศ. 759	โจโฉขึ้นเป็นวุยอ๋อง
พ.ศ. 760	โลซกเสียชีวิต ลิบองรับตำแหน่งแม่ทัพแห่งกังตั๋งแทน โจโฉแต่งตั้งโจผีเป็นรัชทายาท
พ.ศ. 762	เล่าปี่เปิดศึกชิงเมืองฮันต๋ง ฮองตงสังหารแฮหัวเอี๋ยน แม่ทัพของโจโฉ เล่าปี่ยึดได้ฮันต๋งและตั้งตนเป็นฮันต๋งอ๋อง เล่าปี่ตั้งกวนอู เตียวหุย จูล่ง ฮองตง และม้าเฉียวเป็นขุนพลห้าทหารเสือ กวนอูตีเมืองอ้วนเซีย ลิบองยึดเมืองเกงจิ๋วของกวนอู กวนอูและกวนเป๋ง ถูกซุนกวนจับได้ และถูกประหาร
พ.ศ. 763	ลิบองเสียชีวิต โจโฉถึงแก่อนิจกรรมที่เมืองลกเอี๋ยง โจผีขึ้นเป็นวุยอ๋อง โจผีปลดพระเจ้าเหี้ยนเต้และสถาปนาตนขึ้นเป็นฮ่องเต้ ก่อตั้งราชวงศ์วุย
พ.ศ. 764	เล่าปี่สถาปนาตนเป็นฮ่องเต้แห่งจ๊กก๊ก พระเจ้าเล่าปี่จัดทัพเตรียมโจมตีซุนกวน แก้แค้นให้กวนอู เตียวหุยถูกฮอมเกียงและเตียวตัดผู้เป็นลูกน้องลอบสังหาร ซุนกวนขึ้นเป็นง่ออ๋อง
พ.ศ. 765	พระเจ้าเล่าปี่โจมตีง่อก๊กของซุนกวน แต่พ่ายแพ้ต่อกลอุบายของลกซุน ถูกเผาทัพที่อิเหลง พระเจ้าเล่าปี่เสด็จหนีไปเมืองเป๊กเต้
พ.ศ. 766	พระเจ้าเล่าปี่สวรรคตที่เมืองเป๊กเต้ เล่าเสี้ยนได้ขึ้นเสวยราชย์ จ๊กก๊กและง่อก๊กกลับมาทำสัญญา คืนความเป็นพันธมิตรต่อกัน
พ.ศ. 767	พระเจ้าโจผีโจมตีง่อก๊กแต่ไม่สำเร็จ
พ.ศ. 768	ขงเบ้งยกทัพปราบชนเผ่าม่าน จับเบ้งเฮ็กหัวหน้าชาวม่านได้ 7 ครั้ง และปล่อยทั้ง 7 ครั้ง เบ้งเฮ็กสวามิภักดิ์ต่อขงเบ้ง
พ.ศ. 769	พระเจ้าโจผีสวรรคต โจยอยขึ้นครองราชย์
พ.ศ. 770	ขงเบ้งยกทัพตีวุยก๊กครั้งแรก สุมาอี้ เสนาธิการวุยก๊ก ถูกปลดจากตำแหน่งด้วยอุบายของขงเบ้งและม้าเจ๊ก เกียงอุยแห่งวุยก๊กสวามิภักดิ์ต่อขงเบ้ง
พ.ศ. 771	สุมาอี้กลับเข้ารับราชการ ม้าเจ๊กถูกสุมาอี้เสียค่ายที่ตำบลเกเต๋ง ถูกสุมาอี้ตีแตกพ่าย ขงเบ้งประหารม้าเจ๊ก ลกซุนเอาชนะโจฮิวที่ตำบลเซ็กเต๋ง จูล่งเสียชีวิตด้วยโรคชรา ขงเบ้งยกทัพตีวุยก๊กครั้งที่ 2 แต่พ่ายแพ้ ต้องถอยกลับจ๊กก๊ก
พ.ศ. 772	ขงเบ้งยกทัพตีวุยก๊กครั้งที่ 3 ยึดได้เมืองปูเต๋าและอิมเป๋ง แต่เสบียงหมด ต้องถอยทัพกลับ ซุนกวนสถาปนาตนเป็นฮ่องเต้แห่งง่อก๊ก
พ.ศ. 774	ขงเบ้งยกทัพตีวุยก๊กครั้งที่ 4 แต่เสบียงหมด ต้องถอยทัพกลับ เตียวคับขุนพลวุยก๊กเสียชีวิตจากการซุ่มโจมตีของขงเบ้ง
พ.ศ. 777	ขงเบ้งยกทัพตีวุยก๊กครั้งที่ 5 แต่ยังไม่ทันสำเร็จ ขงเบ้งก็ถึงแก่อนิจกรรม ณ ทุ่งราบอู่จ้าง ทัพจ๊กก๊กต้องถอนทัพกลับ อุยเอี๋ยนก่อกบฏต่อจ๊กก๊ก แต่ถูกม้าต้ายสังหาร
พ.ศ. 778	สุมาอี้ขึ้นเป็นมหาอุปราช
พ.ศ. 780	สุมาอี้พิชิตกองซุนเอี๋ยนแห่งเลียวตั๋ง
พ.ศ. 783	พระเจ้าโจยอยสวรรคต โจฮองขึ้นครองราชย์ โจซองบั่นทอนอำนาจของสุมาอี้
พ.ศ. 788	ลกซุนเสียชีวิต
พ.ศ. 792	สุมาอี้ยึดอำนาจคืนจากโจซอง สุมาอี้ประหารโจซองและพรรคพวก แฮหัวป๋าสวามิภักดิ์ต่อจ๊กก๊ก เกียงอุยยกทัพตีวุยก๊กครั้งที่ 1
พ.ศ. 794	สุมาอี้ถึงแก่อนิจกรรม สุมาสูบุตรชายขึ้นสืบทอดตำแหน่ง
พ.ศ. 795	พระเจ้าซุนกวนสวรรคต ซุนเหลียงขึ้นครองราชย์ เกียงอุยยกทัพตีวุยก๊กครั้งที่ 2
พ.ศ. 797	สุมาสูปลดพระเจ้าโจฮอง ตั้งโจมอขึ้นครองราชย์
พ.ศ. 798	สุมาสูถึงแก่อนิจกรรม สุมาเจียวน้องชายขึ้นสืบทอดตำแหน่ง เกียงอุยยกทัพตีวุยก๊กครั้งที่ 3
พ.ศ. 799	เกียงอุยยกทัพตีวุยก๊กครั้งที่ 4
พ.ศ. 801	ซุนหลิมถอดพระเจ้าซุนเหลียง ตั้งซุนฮิว ซุนหลิมถูกพระเจ้าซุนฮิววางแผนสังหาร เกียงอุยยกทัพตีวุยก๊กครั้งที่ 5 เกียงอุยยกทัพตีวุยก๊กครั้งที่ 6
พ.ศ. 803	พระเจ้าโจมอถูกปลงพระชนม์ สุมาเจียวตั้งโจฮวนขึ้นครองราชย์
พ.ศ. 804	เกียงอุยยกทัพตีวุยก๊กครั้งที่ 7
พ.ศ. 806	เตงงายยกทัพตีจ๊กก๊ก พระเจ้าเล่าเสี้ยนยอมจำนนต่อวุยก๊ก
พ.ศ. 807	เกียงอุยคิดกอบกู้จ๊กก๊ก แต่ไม่สำเร็จ จึงปลิดชีวิตตนเอง สุมาเจียวได้ขึ้นเป็นจิ้นอ๋อง
พ.ศ. 808	สุมาเจียวถึงแก่อนิจกรรม สุมาเอี๋ยนบุตรชายขึ้นสืบทอดตำแหน่ง สุมาเอี๋ยนปลดพระเจ้าโจฮวน สถาปนาตนเป็นฮ่องเต้ ก่อตั้งราชวงศ์จิ้น พระเจ้าซุนฮิวสวรรคต ซุนโฮขึ้นครองราชย์
พ.ศ. 823	กองทัพจิ้นโจมตีง่อก๊ก พระเจ้าซุนโฮสวามิภักดิ์ต่อราชวงศ์จิ้น พระเจ้าสุมาเอี๋ยนรวมแผ่นดินจีนให้เป็นหนึ่งเดียวได้สำเร็จ