ลำดับชั้นสมัยใหม่ ของ หน่วยทางทหาร

กองทัพบก

ตารางต่อไปนี้แสดงถึงภาพรวมของคำศัพท์บางคำที่ใช้อธิบายลำดับชั้นของกองทัพบกในกองทัพทั่วโลก แม้ว่าจะเป็นที่รับรู้กันอยู่แล้วว่ากองทัพบกของแต่ละประเทศมีความแตกต่างกัน แต่หลายกองทัพบกก็เลือกใช้รูปแบบของสหราชอาณาจักร หรือสหรัฐ หรือทั้งสองประเทศ[5] อย่างไรก็ตาม หน่วยและรูปขบวนทหารจำนวนมากมีประวัติย้อนกลับไปในช่วงเวลาประวัติศาสตร์ยาวนาน และได้รับการคิดค้นโดยนักคิดทางการทหารหลายคนตลอดช่วงประวัติศาสตร์ของยุโรป

ตัวอย่าง เช่น กองทัพน้อยสมัยใหม่ถูกนำมาใช้งานครั้งแรกในฝรั่งเศสประมาณปี พ.ศ. 2348 โดยนโปเลียน โดยเป็นการจัดกลุ่มยุทธวิธีที่ยืดหยุ่นมากขึ้นของสองกองพลในช่วงระหว่างสงครามนโปเลียน

ชื่อ	รูปแบบ	กำลังพล	การประกอบหน่วย	ผู้บัญชาการหรือผู้นำ
หน่วยบัญชาการรบรวม [6] หรือเทียบเท่า ภูมิภาค [lower-alpha 2][5] ยุทธบริเวณ	หน่วยบัญชาการ	1,000,000–10,000,000	4+ หมู่กองทัพ	OF-10: จอมพล OF-9: พลเอก, พลเอกทหารบก หรือ พลเอกอาวุโส
หมู่กองทัพ หรือเทียบเท่า แนวรบ	หน่วยบัญชาการ	400,000–1,000,000[5]	2+ กองทัพ	OF-10 จอมพล OF-9: พลเอก, พลเอกทหารบก หรือ พลเอกอาวุโส
กองทัพสนาม	หน่วยบัญชาการ	100,000–200,000	2–4 กองทัพน้อย	OF-10: จอมพล OF-9: พลเอก, พลเอกทหารบก หรือ พลเอกอาวุโส
กองทัพน้อย	รูปขบวน	20,000–60,000	2+ กองพล	OF-9: พลเอก หรือ พลเอกทหารบก[lower-alpha 3] OF-8: พลโท, นายพลกองทัพน้อย หรือ พลเอกอาวุโส[lower-alpha 4] OF-7: พลตรี [lower-alpha 5]
กองพล	รูปขบวน	6,000–25,000	2–8 กองพลน้อย หรือ กรม	OF-8: พลโท OF-8 หรือ OF-7: นายพลกองพล OF-7: พลตรี หรือ OF-6: พันเอกอาวุโส [lower-alpha 6]
กองพลน้อย	รูปขบวน	3,000–5,000[5]	2+ กรม หรือ กลุ่ม, หรือ 3–8 กองพัน หรือเทียบเท่า	OF-7: พลตรี OF-7 or OF-6: พลจัตวา OF-6: บริกกะเดียร์, พลจัตวา, พันเอกอาวุโส OF-5: พันเอก
กรม หรือ กลุ่ม	หน่วย	1,000–3,000	2+ กองพัน หรือเทียบเท่า	OF-5: พันเอก
กองพัน หรือเทียบเท่า กรม (บางประเทศสำหรับอาวุธบางส่วนเท่านั้น) กองพันทหารม้า (ทหารม้าสหรัฐ) ฝูงบิน (บางประเทศสำหรับการบิน) โคฮอร์ต	หน่วย	300–1,000	2–6 sub-units (กองร้อย หรือเทียบเท่า)	OF-4: พันโท
กองร้อย หรือเทียบเท่า กองร้อยปืนใหญ่ สควอดเดริน (บางประเทศสำหรับอาวุธบางส่วนเท่านั้น) กองทหารม้าสหรัฐ เซนทูเรีย	หน่วย หรือ หน่วยรอง	100–250	2–8 หมวด หรือเทียบเท่า	OF-3: พันตรี OF-2: ร้อยเอก OR-9: พันดาบ
ชตัฟเฟิล [7] หรือ เอชลอน[8]	หน่วยรองย่อย	50–90	2 หมวด / กอง หรือ 6–10 ตอน	OF-2: ร้อยเอก หรือ ร้อยเอกเสนาธิการ OR-8: นายดาบ หรือ พันดาบ
หมวด หรือเทียบเท่า กอง (บางประเทศสำหรับอาวุธบางชนิด)	หน่วยรองย่อย	20–50	2+ ตอน, หรือ ยานพาหนะ	OF-1: ร้อยโท หรือ ร้อยตรี OR-7: นายดาบ
ตอน หรือ ชุดลาดตระเวน	-	12–24	2–3 หมู่ หรือ 3–6 ชุดยิง	OR-6: จ่าสิบตรี OR-5: สิบเอก
หมู่	-	6–12	2–3 ชุดยิง หรือ 1+ เซลล์	OR-5: สิบเอก OR-4: สิบโท
ชุดยิง หรือ ชุด	-	2–4	ไม่มี	OR-3: สิบตรี ถึง OR-5: สิบเอก OR-2: พลทหาร

แต่ละขั้นอาจจะถูกข้ามไปในลำดับนี้ ตัวอย่าง เช่น กองกำลังของเนโทโดยทั่วไปจะข้ามจากกองพันไปยังกองพลน้อย ในทำนองเดียวกัน ประเทศมหาอำนาจทางการทหารขนาดใหญ่เท่านั้นที่จะมีหน่วยทางทหารในระดับสูงที่สุด และกองทัพบกในแต่ละประเทศอาจจะใช้ชื่อดั้งเดิม ทำให้เกิดความสับสนในการจำแนก เช่น สหราชอาณาจักร หรือแคนาดากรมทหารติดอาวุธ (กองพัน) แบ่งออกเป็นสควอดเดริน (กองร้อย) และกอง (หมวด) ในขณะที่สควอดเดรินทหารม้าอเมริกัน (กองพัน) แบ่งออกเป็นกอง (กองร้อย) และหมวด ในระบบของฝรั่งเศส (ซึ่งใช้งานโดยหลายประเทศในแอฟริกา) กองร้อยแบ่งออกเป็นตอน (หมวด) ประกอบด้วย 3 "กลุ่มการต่อสู้" ของทหาร 7 นาย พร้อมด้วยกลุ่มพลประจำรถและกองบัญชาการที่ประกอบไปด้วยพลซุ่มยิง 2 นาย

กองทัพ, หมู่กองทัพ, ภูมิภาค และยุทธบริเวณ ล้วนเป็นรูปขบวนขนาดใหญ่ที่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยยะสำคัญระหว่างกองทัพในด้านของขนาดและตำแหน่งลำดับชั้น ในขณะที่กองพลมีลักษณะดั้งเดิมเป็นระดับสนับสนุนส่วน (ปืนใหญ่สนาม, โรงพยายบาล, การส่งกำลังบำรุง และการซ่อมบำรุง เป็นต้น) เข้าไปในโครงสร้างหน่วย ตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่สอง กองพลน้อยจำนวนมากในปัจจุบันก็มีหน่วยสนับสนุนดังกล่าวเรียกว่ากรมผสมในสำนวนทางทหารของสหรัฐ หรือกลุ่มชุดรบในสหราชอาณาจักรและกองกำลังอื่น ๆ หลักนิยมของกองทัพบกแคนาดายังรวมไปถึงชุดรบซึ่งเป็นกองร้อยทหารราบที่เสริมด้วยรถถัง หรือสควอดเดรินรถถังที่เสริมด้วยทหารราบ หรือการผสมของกองร้อยทหารราบเต็มกองร้อยกับสควอดเดรินรถถัง

ระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง กองทัพแดงได้ใช้โครงสร้างทางทหารพื้นฐาน อย่างไรก็ตาม ในช่วงเริ่มต้นมีหลายหน่วยมีกำลังไม่เพียงพอและขนาดของหน่วยมีขนาดต่ำกว่าระดับขั้นหนึ่งระดับตามปกติที่กองทัพอื่นใช้ เช่น การแบ่งส่วนของกองทัพแดงในช่วงต้นสงครามโลกครั้งที่สองจะมีขนาดพอ ๆ กับกรมทหารหรือกองพลน้อยของประเทศส่วนใหญ่[9][10] บริเวณจุดสูงสุดของระดับขั้นของชาติอื่น ๆ มักเรียกว่าหมู่กองทัพ ขณะที่กองทัพแดงเรียกว่าแนวรบ ในอีกด้าน ช่วงเวลาเดียวกันหมู่กองทัพแวร์มัคท์ของเยอรมัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแนวรบด้านตะวันออก เช่น หมู่กองทัพกลาง มีมากกว่าจำนวนข้างต้นของกองทัพโซเวียตอย่างมีนัยยะสำคัญ และมีความเกี่ยวข้องกับทิศทางเชิงยุทธศาสตร์ของโซเวียต

กองทัพเรือ

หน่วยทางเรือของทหารเรือในระดับหมวดเรือหรือสูงกว่ามักไม่ค่อยมีการจัดกำลังตามแบบจริง ๆ เนื่องจากเรือมักปฏิบัติการเป็นกลุ่มที่เล็กหรือใหญ่ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นและมีความเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา อย่างไรก็ตาม มีคำศัพท์ทางทหารทั่วไปที่ใช้อย่างแพร่หลายในกองทัพเรือเพื่อสื่อสารแนวคิดเกี่ยวกับจำนวนเรือที่มีในหน่วยแต่ละรูปแบบ

โดยปกติเรือในกองทัพเรือจะถูกจัดกลุ่มตามวัตถุประสงค์เฉพาะ ซึ่งมักจะเป็นไปในเชิงกลยุทธ์ และการจัดหน่วยรูปแบบเหล่านี้มักจะมีการจัดขึ้นและปรับเปลี่ยนรูปแบบตามเงื่อนไขและความต้องการของกองทัพเรือ ซึ่งแตกต่างจากการจัดหน่วยทางทหารของกองทัพบกที่หน่วยต่าง ๆ มีรูปแบบที่คงที่ และมียุทโธปกรณ์และบุคลากรทางทหารเท่ากัน คงรูปแบบในระยะยาว

ชื่อหน่วย	ประเภทเรือ	การประกอบหน่วย	ผู้บังคับบัญชา
หน่วยบัญชาการรบรวม (สหรัฐ)[6] หรือ กองทัพเรือ หรือ กระทรวงกองทัพเรือ	เรือทุกลำในกองทัพเรือ	2+ กองเรือนาวี	จอมพลเรือ หรือ พลเรือเอก
กองเรือนาวี	เรือทุกลำในมหาสมุทรหรือภูมิภาค	2+ กองเรือประจัญบาน	พลเรือเอก หรือ พลเรือโท
กองเรือประจัญบาน (สหรัฐ, พ.ศ. 2465-2484)	เรือทุกประเภทจำนวนมาก	2+ กองเรือเฉพาะกิจ	พลเรือโท
กองเรือบรรทุกเครื่องบินโจมตี (สหรัฐ)	ชุดเรือสนับสนุนประกอบกำลังกัน	2+ หมู่เรือเฉพาะกิจ, หมู่เรือ หรือ หมวดเรือ	พลเรือตรี (ครึ่งบน) หรือ พลเรือตรี
หมู่เรือ หรือ หมู่เรือเฉพาะกิจ	มักจะเป็นเรือรบหลัก	2+ เรือขนาดใหญ่	พลเรือตรี (ครึ่งล่าง), พลเรือจัตวา หรือ พลเรือหมู่เรือ
หมวดเรือ หรือ หมู่เรือเฉพาะกิจ	เรือจำนวนไม่มาก มักเป็นเรือประเภทเดียวกันหรือคล้ายกัน	2+ กองเรือ	พลเรือตรี (ครึ่งล่าง), พลเรือจัตวา หรือ พลเรือหมวดเรือ
กองเรือ หรือ หน่วยเรือเฉพาะกิจ	เรือขนาดเล็ก	เรือจำนวนไม่มาก มักเป็นเรือประเภทเดียวกันหรือคล้ายกัน	นาวาเอก หรือ นาวาโท
หน่วยเรือเฉพาะกิจ	เรือลำเดียว	ลำเดียว	นาวาเอก, นาวาโท, นาวาตรี หรือ เรือเอก

จอมพลเรือ (admiral of the fleet และ fleet admiral) ระดับห้าดาวส่วนใหญ่ไม่มีการใช้งานมาตั้งแต่ช่วงคริสต์ทศวรรษ 1990 ยกเว้นในการแต่งตั้งในพิธีการหรือตำแหน่งกิตติมศักดิ์ ในยุคปัจจุบัน กองทัพเรือส่วนใหญ่ (ทั้งบลู-วอเตอร์เนวี และกรีน-วอเตอร์เนวี) จะได้รับการสั่งการจากพลเรือเอกระดับสี่ดาวหรือสามดาว ขึ้นอยู่กับขนาดของกองเรือสัมพันธ์กับระดับยศ ในกองทัพเรือที่มีขนาดเล็ก เช่น กองทัพเรือนิวซีแลนด์ หรือกองทัพเรือที่เป็นหน่วยยามฝั่งประสิทธิภาพสูง จะบัญชาการโดยพลเรือตรี (ระดับสองดาว), พลเรือจัตวา (ระดับหนึ่งดาว) หรือแม้แต่นาวาเอก

เรื่อบรรทุกอากาศยานมักจะถูกบัญชาการโดยนาวาเอก ซึ่งปกติเรือดำน้ำและเรือพิฆาตจะบัญชาการโดยนาวาเอกหรือนาวาโท เรือพิฆาตบางลำ โดยเฉพาะเรือพิฆาตขนาดเล็ก เช่น เรือฟริเกต (เดิมถูกเรียกว่าเรือพิฆาตคุ้มกัน) มักจะบัญชาการโดยนายทหารที่มียศนาวาโท ส่วนเรือคอร์เวตซึ่งเป็นเรือรบชั้นที่เล็กที่สุดจะบัญชาการโดยนายทหารยศนาวาโทหรือนาวาตรี ในเรือช่วยรบ ประกอบไปด้วย เรือปืน, เรือกวาดทุ่นระเบิด, เรือตรวจการณ์, เรือตรวจการณ์ลำน้ำ และเรือตอร์ปิโด มักจะได้รับการบัญชาการจากเรือตรี, เรือโท หรือนายดาบ และในเรือขนาดเล็กลดหลั่นลงไป ตำแหน่งผู้บังคับการเรือก็จะยิ่งมีตำแหน่งลดหลั่นคงมา เช่น เรือตรวจการณ์มักจะได้รับการบัญชาการจากเรือตรี ในขณะที่เรือฟริเกตมักจะไม่ค่อยถูกบัญชาการโดยนายทหารยศต่ำกว่านาวาโท

ในอดีต กองทัพเรือมีโครงสร้างที่ตายตัวกว่าปัจจุบันมาก เรือจะถูกรวมเป็นหมู่เรือ (division) ซึ่งในทางกลับกันอาจจะถูกรวมเป็นกองเรือที่มีหมายเลข (numbered squadron) ประกอบไปด้วยกองเรือนาวีที่มีหมายเลข (numbered fleet) การอนุญาตให้เรือออกจาหน่วยเพื่อไปร่วมอีกหน่วยจะต้องได้รับการอนุญาตเป็นหนังสือคำสั่งที่เป็นลายลักษณ์อักษร

ในกองทัพเรือสหรัฐ มีการจัดกลุ่มเรือในรูปแบบของกองเรือบรรทุกเครื่องบินโจมตี (carrier strike group)[11] และชุดจู่โจมโพ้นทะเล (expeditionary strike group)[12]

นอกจากนี้ หน่วยทางทหารเรือมีการแบ่งระดับภายในเรือแต่ละลำด้วย ประกอบไปด้วยสามหรือสี่แผนก (เช่น แผนกการยุทธ์ และแผนกช่าง) ซึ่งแต่ละแผนกจะมีกอง และตามด้วยศูนย์งาน

กองทัพอากาศ

โครงสร้างหน่วยของกองทัพอากาศนั้นแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ บางกองทัพอากาศ (เช่น กองทัพอากาศสหรัฐ และกองทัพอากาศสหราชอาณาจักร) แบ่งออกเป็น หน่วยบัญชาการ, กองบินน้อย (air group) และฝูงบิน และกองทัพอากาศอื่น ๆ (เช่น กองทัพอากาศโซเวียต) มีโครงสร้างหน่วยรูปแบบเดียวกับกองทัพบก ในกองทัพอากาศแคนาดาสมัยใหม่ใช้คำว่า กองการบิน (air division) เป็นรูปขบวนที่อยู่ระหว่างกองบินและหน่วยบัญชาการทางอากาศ (air command) เช่นเดียวกับกองทัพอากาศสหราชอาณาจักรและแคนาดาที่ในกองบินจะประกอบไปด้วยฝูงบินเป็นหน่วยรอง

ชื่อหน่วย (ทอ.สหรัฐ / สหราชอาณาจักร / อื่น ๆ)	จำนวนบุคลากร	จำนวนอากาศยาน	จำนวนหน่วยรอง (ทอ.สหรัฐ / สหราชอาณาจักร)	ผู้บังคับบัญชา (ทอ.สหรัฐ / สหราชอาณาจักร)
หน่วยบัญชาการรบรวม [6] หรือ กองทัพอากาศ	กองทัพอากาศทั้งหมด	กองทัพอากาศทั้งหมด	หน่วยบัญชาการหลัก / หน่วยบัญชาการ	จอมพลอากาศ / จอมพลอากาศ หรือ พลอากาศเอก
หน่วยบัญชาการหลัก / หน่วยบัญชาการ	แตกต่างกันไป	แตกต่างกันไป	แตกต่างกันไปตามภูมิภาคหรือหน้าที่	พลเอก / พลอากาศเอก
ไม่มีใน ทอ.สหรัฐ / หน่วยบัญชาการ หรือ กำลังรบทางอากาศยุทธวิธี (tactical air force) / กองทัพทางอากาศ [13]	แตกต่างกันไปตามภูมิภาคหรือหน้าที่	แตกต่างกันไป	แตกต่างกันไปตามภูมิภาคหรือหน้าที่	พลเอก หรือ พลโท / พลอากาศเอก หรือ พลอากาศโท
กองทัพอากาศกำกับหมายเลข / ไม่มีใน ทอ.สหราชอาณาจักร	แตกต่างกันไปตามภูมิภาคหรือหน้าที่	แตกต่างกันไป	2+ กองบิน / กองบินน้อย	พลตรี หรือ พลโท / ไม่มี
ไม่มีใน ทอ.สหรัฐ / ไม่มีใน ทอ.สหราชอาณาจักร / กองพลบิน / กองการบิน	แตกต่างกันไปตามภูมิภาคหรือหน้าที่	แตกต่างกันไป	2+ กองบิน / กองบินน้อย	พลตรี หรือ นายพลกองพล
กองบิน / กองบินน้อย / กองพลน้อยทหารอากาศรัสเซีย / กองพลน้อยทหารอากาศ[14] (air brigade)	1,000–5,000	48–200	2+ กองบินน้อย / กองบิน	พลจัตวา / พลอากาศตรี หรือ พลอากาศจัตวา
กองบินน้อย (group) / กองบิน หรือสถานี / กรมบินรัสเซีย	300–1,000	17–48	3–4 ฝูงบิน / 3–10 หน่วยบิน	พันเอก / นาวาอากาศเอก หรือ นาวาอากาศโท
ฝูงบิน	100–300	7–16	3–4 หน่วยบิน	พันโท หรือ พันตรี / นาวาอากาศโท หรือ นาวาอากาศตรี
หน่วยบิน หรือ ชตัฟเฟิล [15]	20–100	4–6	2 ตอนหรือมากกว่านั้น พร้อมด้วยลูกเรือซ่อมบำรุงและสนับสนุน	พันตรี หรือ ร้อยเอก / นาวาอากาศตรี หรือ เรืออากาศเอก
ชตัฟเฟิล[16] หรือ เอชลอน[17]	40–160	6-12	1-2 ตอน พร้อมด้วยลูกเรือซ่อมบำรุงและสนับสนุน	ร้อยเอก หรือ ร้อยเอกเสนาธิการ
ตอน	10–40	ไม่มี–2	ไม่มี	นายทหารปฏิบัติการ หรือ นายทหารประทวนชำนาญการ
ส่วน	8–12	ไม่มี	ไม่มี	นายทหารประทวนชำนาญการ หรือ นายทหารประทวน
หมู่ หรือ ลูกเรือ	2–4	ไม่มี	ไม่มี	นายทหารประทวน