อันดับปลาตะเพียน หรือ
อันดับปลากินพืช (
ชื่อวิทยาศาสตร์: Cypriniformes,
อังกฤษ: Carp, Barb, Loach, Minnow, Chinese suckerfish, Garra) เป็น
อันดับของปลาจำพวกหนึ่ง ซึ่งประกอบด้วย
ปลาตะเพียน,
ปลาทอง,
ปลาคาร์ป,
ปลาซิว เป็นต้น ส่วนใหญ่เป็นปลาที่อยู่ในวงศ์
Cyprinidae มีลักษณะโดยรวมคือ ลำตัวมีเกล็ด ส่วนใหญ่แบนข้าง สันท้องกลมหรือเป็นสันคม ไม่มีหนามที่สันท้อง ตาไม่มีหนังคลุม ปากมีหลายตำแหน่งทั้งอยู่ตรงด้านหน้า เฉียงขึ้น หรืออยู่ทางด้านล่าง บางชนิดยืดหดได้เล็กน้อย บางชนิดมีลักษณะคล้ายปากดูด ส่วนใหญ่ไม่มีฟันบนขากรรไกรหรือบางชนิดที่มีก็มีไม่เกิน 8 ซี่ รอยต่อส่วนปลายของขากรรไกรล่างมีปมยื่นออกมาเรียกว่า ซิมไซซีล นอบ ริมฝีปากบางอาจมีหรือไม่มีติ่งเนื้อ บางชนิดไม่มีริมฝีปาก ไม่มีหนามใต้ตา หรือหน้าตา ช่องเปิดเหงือกกว้างกระดูกโอเพอร์เคิล เจริญดี มีหนวด 1-2 คู่ หรือไม่มี ก้านครีบเดี่ยวก้านสุดท้ายของครีบหลังอาจแข็ง หรือไม่แข็ง อาจมีหยักด้านในหรือไม่มี ไม่มีครีบไขมัน มีฟันที่หลอดคอ 1-3 แถว ขอบปากเป็นกระดูกพรีแมคซิลลา ขากรรไกรบนยืดหดได้ บางชนิดครีบหลังมีก้านครีบเดี่ยว มีครีบหลังตอนเดียว ถุงลมมีขนาดค่อนข้างใหญ่ส่วนใหญ่แบ่งออกเป็นสองตอน ไม่ถูกแผ่นกระดูกปกคลุมไว้ เป็นปลาที่กระจายอยู่ทั่วไปในทุกภูมิภาคของโลก ทั้ง
อเมริกาเหนือ,
ทวีปยูเรเชียและ
ทวีปเอเชีย มีพฤติกรรมอาศัยอยู่รวมกันเป็นฝูงใหญ่ พบในน้ำจืดมากกว่า
ทะเล ส่วนใหญ่เป็นปลาที่กิน
พืชเป็นอาหาร ไม่มี
กระเพาะอาหาร แต่ก็มีหลายชนิดที่กินเนื้อหรือ
แพลงก์ตอน เป็นปลาที่
มนุษย์คุ้นเคยมานานเพราะใช้เป็นอาหาร นอกเหนือจากปลาในวงศ์ Cyprinidae แล้ว ยังมีปลาในวงศ์อื่นอีกที่อยู่ในอันดับนี้ประมาณ 5-6 วงศ์ ได้แก่และพบมากกว่า 320
สกุล และมากกว่า 3,250
ชนิด และมีความใกล้เคียงกับปลาในอันดับ
Characiformes ที่พบใน
ทวีปแอฟริกาและ
อเมริกาใต้[2]