เขื่อนคิรีธาร หรือ โครงการไฟฟ้าพลังงานน้ำคิรีธาร เป็นโครงการพัฒนาแหล่งน้ำอเนกประสงค์ขนาดกลางอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ซึ่งอยู่ในกลุ่มของโครงการไฟฟ้าพลังน้ำขนาดเล็ก[6] มีพื้นที่รองรับน้ำฝน 45 ตารางกิโลเมตร รองรับปริมาณน้ำสูงสุดได้ 124 ลูกบาศก์เมตรต่อปี ต่ำสุด 74 ลูกบาศก์เมตรต่อปี ปริมาณน้ำเฉลี่ย 97 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อปี[3] โดยตัวเขื่อนจ่ายน้ำสำหรับผลิตกระแสไฟฟ้าไปยังโรงไฟฟ้าพลังน้ำคิรีธารผ่านอุโมงค์ และจ่ายน้ำลงไปยังห้วยทับนคร ซึ่งเป็นลำน้ำสาขาของแม่น้ำจันทบุรี ซึ่งอยู่ในพื้นที่ต่ำกว่า มีระดับน้ำที่ต่างกัน 125 เมตร ซึ่งมีความเหมาะสมในการเดินกังหันผลิตกระแสไฟฟ้า[7] โดยตัวเขื่อนมีรายละเอียด ดังนี้

อ่างเก็บน้ำ

เขื่อนคิรีธาร สามารถกักเก็บน้ำที่ระดับความสูงสูงสุด 205 ม.รทก. กักเก็บปริมาณน้ำสูงสุดได้ 75.8 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่อ่างสูงสุด 8.9 ตารางกิโลเมตร มีระดับน้ำกักเก็บความสูงต่ำที่สุด 197.8 ม.รทก. กักเก็บปริมาณน้ำต่ำสุดได้ 24.8 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่อ่างต่ำสุด 4.4 ตารางกิโลเมตร[3]

เขื่อน

เขื่อนคิรีธาร เป็นเขื่อนดินแบบถมบดอัดแน่น มีสันเขื่อนความยาว 1337.50 เมตร มีความสูงจากท้องน้ำ 33 เมตร สันเขื่อนอยู่ที่ระดับความสูง 209 ม.รทก. ปริมาตรเขื่อนคือ 1,420,000 ลูกบาศก์เมตร[8][3]

คันดินกั้นน้ำ

เขื่อนคิรีธาร ประกอบด้วยคันดินกั้นน้ำแบบดินถมบริเวณช่องเขา จำนวน 2 แห่ง คันดินมีความสูง 7 เมตร และ 13 เมตร ความยาวของคันดิน 164 เมตร และ 343.5 เมตร ตามลำดับ[3]

ทางน้ำล้น

เขื่อนคิรีธาร มีทางน้ำล้นแบบฝายน้ำล้น ความกว้างของทางน้ำล้น 50 เมตร ระดับสันของฝาย 205 ม.รทก. ระบายน้ำได้สูงสุด 250 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที ที่ระดับความสูง 207.2 ม.รทก.[3]

ทางรับน้ำ

เขื่อนคิรีธาร มีทางรับน้ำแบบรางดินที่หินเรียงด้านข้าง ความกว้าง 4 เมตร มีความลาดชันด้านข้าง 3:1 มีความยาว 1,000 เมตร[3]

อาคารรับน้ำ

เขื่อนคิรีธาร มีอาคารรับน้ำแบบหอคอยอิสระ ใช้ประตูน้ำชนิดล้อเลื่อน มีขนาดกว้าง 2.61 เมตร สูง 2.75 เมตร[3]

อุโมงค์ผันน้ำ

เขื่อนคิรีธาร มีอุโมงค์ผันน้ำแบบคอนกรีตรับแรงดันรูปเกือกม้า เส้นผ่าศูนย์กลางภายในกว้าง 2.4 เมตร สูง 2.2 เมตร มีความยาว 731.87 เมตร มีถังระบายความดันแบบถังคอนกรีตระบายความดันใต้ดิน ผ่านผ่านศูนย์กลางภายใน 4 เมตร ความสูง 44 เมตร[3]

ท่อส่งน้ำ

เขื่อนคิรีธาร มีท่อส่งน้ำแบบท่อเหล็ก เส้นผ่าศูนย์กลางภายใน 2.2 ถึง 1.2 เมตร มีความยาว 467.11 เมตร ลำเลียงน้ำเข้าสู่โรงไฟฟ้าพลังน้ำคิรีธาร[3]

ทางท้ายน้ำ

เขื่อนคิรีธาร มีทางท้ายน้ำแบบคลองเปิดคอนกรีต ความกว้างของฐาน 7 เมตร มีความลาดชันด้านข้าง 2.5:1 มีความยาว 430 เมตร รับน้ำออกจากระบบผลิตไฟฟ้าภายในโรงไฟฟ้าคิรีธารจ่ายเข้าสู่ลำห้วยทับนคร[3]

ระบบชลประทาน

เขื่อนคิรีธาร มีพื้นที่ชลประทานซึ่งจ่ายน้ำด้วยระบบสถานีสูบน้ำ ครอบคลุมพื้นที่ 35,000 ไร่[3]