เชิงอรรถ ของ ข้อมูลผิดเกี่ยวกับโควิด-19

↑ ทฤษฎีสมคบคิดภาษาจีนหลายทฤษฎีจากช่วงโรคซาร์สระบาดที่อ้างว่าซาร์สเป็นอาวุธชีวภาพ ได้โผล่ขึ้นมาอีกในช่วงโควิด-19 ระบาดโดยรายละเอียดได้เปลี่ยนไปมีคนกล่าวว่า บริษัทบริการระบุลำดับจีโนมคือ BGI Group ได้ขายข้อมูลทางพันธุกรรมของคนจีนไปให้สหรัฐ ซึ่งได้สร้างไวรัสอันตั้งเป้าที่จีโนมของชาวจีนโดยเฉพาะ ๆ[37]ในวันที่ 26 มกราคม เว็บไซต์ที่คลั่งไคล้ทหารจีน Xilu ได้ตีพิมพ์บทความโดยอ้างว่า สหรัฐได้สร้างไวรัสลูกผสมเพื่อเล็งเป้าคนจีนให้ได้อย่างแม่นยำ[38][39]ซึ่งต่อมาในเดือนกุมภาพันธุ์จึงถูกลบออกต่อมาบทความนี้ถูกบิดเบือนไปอีกในสื่อสังคมไต้หวันซึ่งอ้างว่า "เว็บไซต์การทหารสุดยอดยอมรับว่า ไวรัสโคโรนาใหม่เป็นอาวุธชีวภาพที่จีนทำ"[40]ศูนย์ตรวจความจริงในไต้หวันได้หักล้างทั้งบทความดั้งเดิมและบทความที่ต่อ ๆ มา โดยแสดงว่า บทความดั้งเดิมบิดเบือนข้อสรุปจากงานวิจัยที่สมเหตุผลในวารสารวิทยาศาสตร์จีน Science China Life Sciences ซึ่งไม่ได้กล่าวว่าไวรัสได้ผ่านพันธุวิศวกรรม[40]แล้วอธิบายว่าความจริงเว็บไซต์ Xilu เป็นข่าวทหารแนวตื่นเต้น/ข่าวลือที่บริษัทเอกชนได้ตั้งขึ้น ไม่ได้มาจากกองทัพจีน[40]บทความบางบทความในเว็บไซต์จีนยอดนิยมยังตั้งความสงสัยกับนักกีฬาทหารสหรัฐที่ร่วมงาน 2019 Military World Games (เกมโลกทหาร 2019) ซึ่งดำเนินไปจนถึงปลายเดือนตุลาคม 2019 ว่าเป็นผู้ปล่อยไวรัสพวกเขาอ้างว่า การไม่ค่อยใส่ใจ้และการแพ้อย่างผิดปกติของนักกีฬาสหรัฐในเกมแสดงว่า อาจไปที่นั่นโดยเหตุผลอื่นและจริง ๆ อาจเป็นผู้ทำการสงครามชีวภาพโพสต์เช่นนี้ยังระบุว่า นักกีฬาได้อยู่ใกล้ ๆ กับตลาดขายส่งอาหารทะเล Huanan Seafood Wholesale Market ซึ่งเป็นแหล่งเกิดโรคแรกสุด[41]ต่อมาในเดือนมีนาคม 2020 โฆษกของกระทรวงการต่างประเทศจีน Zhao Lijian ได้ยืนยันทฤษฎีสมคบนี้[42][43][44][45]ในวันที่ 13 รัฐบาลสหรัฐจึงเชิญให้เอกอัครราชทูตจีนในนครวอชิงตัน ดีซีไปคุยกันเรื่องนี้[46]ในช่วงเดือนต่อมา นักทฤษฎีสมคบคิดได้เพ่งความสนใจไปที่ทหารบกกองหนุนสหรัฐคนหนึ่ง คือทหารหญิงที่แข่งกีฬาจักรยาน โดยอ้างว่าเธอเป็นคนไข้กรณีแรก (patient zero)ตามรายงานของสำนักข่าวซีเอ็นเอ็น ชายคนหนึ่งชื่อ George Webb เป็นผู้กระจายทฤษฎีนี้ เป็นบัญชียูทูบที่มีคนติดตามถึง 100,000 คน และสื่อพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีน [47]
↑ ผู้ช่วยเลขาธิการกระทรวงต่างประเทศสหรัฐได้กล่าวว่า "เจตนาของรัสเซียก็เพื่อสร้างความไม่สามัคคี และตัดทอนสถาบันและพันธมิตรของสหรัฐจากภายใน" และ "โดยกระจายข้อมูลเท็จเกี่ยวกับไวรัสโคโรนา กลุ่มคนที่มุ่งร้ายชาวรัสเซียก็กำลังเลือกคุกคามความปลอดภัยของมวลชนอีกครั้งหนึ่งโดยเบี่ยงเบนความสนใจไปจากการตอบสนองต่อโรคของโลก"[49]แต่รัสเซียก็ปฏิเสธข้อหานี้โดยกล่าวว่า "นี่เป็นเรื่องเท็จที่ตั้งใจ"[52]ตามวารสารการต่างประเทศประจำสหรัฐฉบับหนึ่ง (The National Interest) แม้รัฐบาลรัสเซียโดยตรงจะไม่ได้ผลักดันทฤษฎีสมคบคิดว่า ไวรัสเป็นอาวุธชีวภาพของสหรัฐ แต่สื่อของรัสเซียอื่น ๆ ก็ไม่ได้ทำตามเช่นเดียวกัน[53]สำนักข่าว Zvezda ที่ได้ทุนจากกระทรวงกลาโหมรัสเซียได้ตีพิมพ์บทความชื่อว่า "ไวรัสโคโรนา - สงครามชีวภาพอเมริกันต่อรัสเซียและจีน" โดยอ้างว่า ไวรัสมุ่งทำลายเศรษฐกิจจีน เพื่อทำให้อ่อนแอสำหรับการต่อรองทางการค้าครั้งต่อไป[53]นักการเมืองชาตินิยมจัดและหัวหน้าพรรคการเมืองรัสเซียคนหนึ่ง (Vladimir Zhirinovsky) อ้างในรายการวิทยุมอสโกหนึ่งว่า ไวรัสเป็นการทดลองของเดอะเพนตากอนและบริษัทยาส่วนนักการเมืองอีกคน (Igor Nikulin) ได้ออกรายการทางโทรทัศน์และสื่ออื่น ๆ และอ้างว่า อู่ฮั่นถูกเลือกโจมตีก็เพราะมีแหล็บไวรัสที่มีความปลอดภัยทางชีวภาพระดับ 4 จึงสามารถใช้กลบเกลื่อนปฏิบัติการของเดอะเพนตากอนกับซีไอเอโดยกุว่าเป็นการทดลองทางชีวภาพของจีนที่หลุดออก[53]เอกสารของสหภาพยุโรปหนึ่งอ้างว่า สื่อรัสเซียได้รณรงค์ถึง 80 ครั้งเพื่อกระจายข้อมูลเท็จเกี่ยวกับการระบาดทั่ว[54]ตามหน่วยปฏิบัติการเฉพาะกิจทางการสื่อสารของสหภาพยุโรป คือ East StratCom Task Force สำนักข่าวสปุตนิกที่รัฐบาลรัสเซียให้งบประมาณสนับสนุนได้ตีพิมพ์เรื่องราวต่าง ๆ รวมทั้ง ว่าไวรัสอาจประดิษฐ์ขึ้นในประเทศลัตเวีย ว่าพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีนใช้ไวรัสเพื่อจัดการการรประท้วงในฮ่องกง ว่าไวรัสได้ปล่อยอย่างตั้งใจเพื่อลดจำนวนคนชราในประเทศอิตาลี ว่าไวรัสมีเป้าที่กลุ่มเคลื่อนไหวทางการเมืองคือ Yellow Vests และการคาดเดาอื่น ๆ อีกมากมายสาขาของสำนักข่าวสปุตนิกในประเทศต่าง ๆ รวมทั้งอาร์มีเนีย เบลารุส สเปน และตะวันออกกลางก็สร้างเรื่องคล้ายกันเช่นนี้ด้วย[55][56]
↑ QAnon เป็นทฤษฎีสมคบคิดแบบขวาจัด ที่กล่าวถึงแผนการลับของรัฐบาลลับที่ต่อต้านประธานาธิบดีสหรัฐ ดอนัลด์ ทรัมป์และผู้สนับสนุนเขา
↑ เพย์วอลล์ (อังกฤษ: paywall) เป็นวิธีการจำกัดการเข้าถึงเนื้อหาเพื่อให้ผู้อ่านสมัครจ่ายเงินเป็นสมาชิก[340][341]เริ่มตั้งแต่กลางคริสต์ทศวรรษ 2010 หนังสือพิมพ์ตะวันตกเริ่มใช้เพย์วอลล์กับเว็บไซต์ของตนเพื่อเพิ่มรายได้หลังจากผู้รับหนังสือพิมพ์จริง ๆ และรายได้โฆษณาได้ลดมาเป็นเวลาหลายปี[342] ในมหาวิทยาลัย งานวิจัยและงานวิชาการมักจะต้องเข้าถึงผ่านเพย์วอลล์ โดยอาจเข้าถึงได้ผ่านห้องสมุดที่เป็นสมาชิก