การเขียนจำนวน ของ ตัวเลขจีน

จำนวนธรรมดา

จำนวนธรรมดาในที่นี้หมายถึงจำนวนเต็มบวกและศูนย์ ภาษาจีนมีอักษรที่ใช้แทนค่าเลขโดดตั้งแต่ 0 ถึง 9 กับอักษรแทนค่าประจำหลักอีกจำนวนหนึ่งใช้แทน 10, 100, 1000 ฯลฯ ประกอบกันเป็นจำนวนโดยเรียงลำดับหลักจากมากไปหาน้อย คล้ายกับการอ่านจำนวนในภาษาไทย อักษรจีนที่ใช้แทนจำนวนมีอยู่สองชุด ชุดหนึ่งสำหรับใช้ในงานการบัญชีเพื่อป้องกันการแก้ไขจำนวน เรียกว่า ตัวเขียนใหญ่ (จีนตัวย่อ: 大写; จีนตัวเต็ม: 大寫; พินอิน: dàxiě) และอีกชุดหนึ่งสำหรับใช้ในชีวิตประจำวัน เรียกว่า ตัวเขียนเล็ก (จีนตัวย่อ: 小写; จีนตัวเต็ม: 小寫; พินอิน: xiǎoxiě) ตัวอย่างเช่นจำนวน 30 กับ 5,000 ตัวเขียนใหญ่จะเขียนว่า 叁拾 กับ 伍仟 ส่วนตัวเขียนเล็กจะเขียนว่า 三十 กับ 五千 ตามลำดับ สำหรับการอ่านและแปลความหมายจำนวนจะกล่าวถึงในหัวข้อถัดไป

สมมติให้ (ต) หมายถึงอักษรจีนตัวเต็ม และ (ย) หมายถึงอักษรจีนตัวย่อ

ตัวเขียนใหญ่ตัวเขียนเล็กค่าพินอินหมายเหตุ
零〇0líng〇 เป็นการนำเสนอที่ไม่เป็นทางการ แต่อักษรตัวเต็ม 零 มีการใช้ในโรงเรียนมากกว่า
壹一1yīตัวเขียนใหญ่ 弌 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弍 (2) หรือ 弎 (3) ได้ง่าย
貳 (ต)
贰 (ย)		二2èrตัวเขียนใหญ่ 弍 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弎 (3) ได้ง่าย
สำหรับการใช้ 兩 (ต) หรือ 两 (ย) ให้ดูหัวข้อถัดไป
叄 (ต)
叁 (ย)		三3sānตัวเขียนใหญ่ 弎 เลิกใช้แล้ว เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 弌 (1) หรือ 弍 (2) ได้ง่าย
นอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 參 (ต) หรือ 参 (ย) อีกด้วย
肆四4sìนอกจากนี้ยังมีอักษรต่างรูป 䦉 อีกด้วย (ส่วนซ้ายของตัวเขียนใหญ่ ประกอบกับตัวเขียนเล็ก)
伍五5wǔ 
陸 (ต)
陆 (ย)		六6liù 
柒七7qī 
捌八8bā 
玖九9jiǔ 
 
拾十10shíบางคนใช้ 什 เป็นตัวเขียนใหญ่ แต่ไม่เป็นที่ยอมรับ เนื่องจากสามารถแก้ให้เป็น 伍 (5) หรือ 仟 (1,000) ได้ง่าย
佰百100bǎi 
仟千1,000qiān
萬萬 (ต)
万 (ย)		10,000wànเลขจีนจะมีการแบ่งช่วงค่าประจำหลักทุก ๆ 4 หลัก คือทุกหนึ่งหมื่น
億億 (ต)
亿 (ย)		108yìดูที่จำนวนขนาดใหญ่ในหัวข้อถัดไป

อักษรที่ใช้เฉพาะบางภูมิภาค

ตัวเขียนใหญ่ตัวเขียนเล็กค่าพินอิน (จีนกลาง)รูปแบบธรรมดาหมายเหตุ
(ไม่มี)幺1yāo一ความหมายเดิมของคำนี้คือ "เล็กที่สุด" มีการใช้ในภาษาจีนกลางเพื่อลดความสับสนของตัวเลข 1 ที่อยู่ในกลุ่มตัวเลข อย่างหมายเลขโทรศัพท์หรือหมายเลขประจำตัว เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี) ซึ่งจะไม่นำมาใช้นับจำนวนหรืออ่านค่าต่าง ๆ ตามปกติ ในไต้หวันคำนี้จะใช้ในการทหาร ตำรวจ และการบริการฉุกเฉินเท่านั้น ไม่มีการใช้เช่นนี้ในภาษากวางตุ้ง
(ไม่มี)兩 (ต)
两 (ย)		2liǎng二อีกทางเลือกหนึ่งสำหรับการแสดงเลข 2 ซึ่งมีการใช้แตกต่างกันไปตามสำเนียงหรือแม้แต่คนต่อคน ตัวอย่างเช่นจำนวน 2,222 ในภาษาจีนกลางสามารถเขียนว่า 二千二百二十二 หรือ 两千二百二十二 หรือแม้แต่ 两千两百二十二 นอกจากนั้นก็ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เมื่อพูด 两 (2 เหลี่ยง) จะชัดเจนกว่า 二 (2 เอ้อร์)
(ไม่มี)拐7guǎi七ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 一 (1 อี) ออกเสียงคล้ายกับ 七 (7 ชี)
(ไม่มี)勾9gōu九ใช้เพื่อลดความสับสนของตัวเลข เพราะว่า 九 (9 จิ่ว) ออกเสียงคล้ายกับ 六 (6 ลิ่ว)
(ไม่มี)呀10yā十ในการพูดภาษากวางตุ้ง เมื่อ 十 ถูกใช้ในระหว่างจำนวน โดยมีเลขโดดนำหน้าและตามหลังอย่างละตัว 十 จะเปลี่ยนเป็น 呀 (aa6) เช่น 六呀三 (63) การเปลี่ยนอักษรเช่นนี้ไม่มีในภาษาจีนกลาง
(ไม่มี)念
廿		20niàn二十แสตมป์ 20 หยวนของจีน ค.ศ. 1931

รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับเลข 20 ในภาษาจีน โดยเฉพาะวันที่ในปฏิทินจีนและราคาบนแสตมป์ ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน
ในภาษากวางตุ้ง 廿 (jaa6) จะต้องตามด้วยเลขโดด 1-9 เช่น 廿三 (23) หรือมิเช่นนั้นก็จะต้องเขียนเป็น 廿幾 (ยี่สิบ-เท่าไร) เพราะตัวมันเองไม่ได้หมายความว่าเท่ากับ 20 นอกจากนี้ยังมี 卄 เป็นอักษรต่างรูปที่พบได้น้อย

(ไม่มี)卅30sà三十รูปแบบการเขียนอย่างย่อสำหรับการอ้างอิงวันที่ในภาษาจีนเช่น May 30 Movement (五卅运动) ส่วนรูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)卌40xì四十รูปแบบการพูดยังคงมีอยู่ในหลายสำเนียงของภาษาจีน ถึงแม้จะพบการใช้น้อยมาก วิธีใช้ในภาษากวางตุ้งเหมือนกับกรณี 廿
(ไม่มี)皕200bì二百พบการใช้น้อยมาก ตัวอย่างหนึ่งคือการตั้งชื่องานเขียน 《皕宋楼》

จำนวนขนาดใหญ่

ระบบเลขจีนมีแนวคิดสเกลสั้นและยาว (long and short scales) เหมือนกับระบบเลขของตะวันตก สำหรับอักษรจีนที่มีค่ามากกว่า 万 (10,000) จะมีสี่ระบบที่ใช้แทนความหมายทั้งแบบโบราณและแบบยุคใหม่

อักษรจีน億 (ต)
亿 (ย)		兆京垓秭穰溝 (ต)
沟 (ย)		澗 (ต)
涧 (ย)		正載 (ต)
载 (ย)		หมายเหตุ
พินอินyìzhàojīnggāizǐránggōujiànzhēngzài
อักษรแบบอื่น經 (ต)
经 (ย)		杼壤
พินอินjīngzhùrǎng
ระบบที่ 110510610710810910101011101210131014แต่ละจำนวนห่างกัน 10 เท่า
ระบบที่ 2108101210161020102410281032103610401044แต่ละจำนวนห่างกัน 10,000 เท่า
ระบบที่ 3108101610241032104010481056106410721080แต่ละจำนวนห่างกัน 108 เท่า
ระบบที่ 4108101610321064101281025610512101024102048104096แต่ละจำนวนห่างกันโดยยกกำลังสอง

ในภาษาจีนยุคใหม่ใช้เพียงระบบที่สองเท่านั้น ถึงแม้จะยังมีการถกเถียงเกี่ยวกับค่าของ 兆 การให้อักษรตัวนี้มีค่าเท่ากับ 1012 นั้นสอดคล้องกันทั้งในจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี ตัวอย่างหนึ่งของความกำกวมของ 兆 คือการใช้แทนความหมายของ 106 ในเรื่องของเทคโนโลยีสารสนเทศในหลายปีที่ผ่านมา (โดยเฉพาะจีนแผ่นดินใหญ่) เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหานี้ รัฐบาลจีนจึงไม่ใช้อักษรตัวนี้ในเอกสารราชการ แต่จะใช้ 万亿 (104·108) แทน เช่นเดียวกับรัฐบาลไต้หวัน

จำนวนจากพุทธศาสนา

จำนวนที่มากกว่า 载 นำมาจากข้อความพุทธศาสนาในภาษาสันสกฤต แต่จำนวนเหล่านี้เป็นการใช้เฉพาะสมัยโบราณเท่านั้น

อักษรจีน/ชื่อจีนค่าพินอินหมายเหตุ
極 (ต)
极 (ย)		1048jí
恆河沙 (ต)
恒河沙 (ย)		1052hénghéshāแปลตรงตัวว่า "ทรายแห่งคงคา" เปรียบกับปริมาณเม็ดทรายที่อยู่ในแม่น้ำคงคา
阿僧祇1056āsēngqíจากคำสันสกฤตว่า อสงไขย
那由他1060nàyóutāจากคำสันสกฤตว่า นยุต
不可思議 (ต)
不可思议 (ย)		1064bùkěsīyìแปลตรงตัวว่า "ประมาณมิได้"
無量 (ต)
无量 (ย)		1068wúliàngแปลตรงตัวว่า "ไร้ขอบเขต"
大數 (ต)
大数 (ย)		1072dàshùแปลตรงตัวว่า "จำนวนใหญ่"

จำนวนขนาดเล็ก

ตัวอักษรต่อไปนี้ใช้เพื่อแสดงอันดับของขนาดในภาษาจีนในสมัยโบราณ อักษรบางตัวก็ยังใช้อยู่ในปัจจุบันเพื่อให้เข้ากับคำอุปสรรคในหน่วยเอสไอ ในขณะที่อักษรอื่นกลายเป็นคำที่ไม่ได้ใช้

อักษรจีนค่าพินอินหมายเหตุ
漠10−12mò(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 皮 (pí) สอดคล้องกับคำอุปสรรค พิโก
渺10−11miǎo(จีนโบราณ)
埃10−10āi(จีนโบราณ)
塵 (ต)
尘 (ย)		10−9chén(จีนโบราณ) ปัจจุบันใช้ 柰/奈 (nài) และ 納/纳 (nà) สอดคล้องกับคำอุปสรรค นาโน
沙10−8shā(จีนโบราณ)
纖 (ต)
纤 (ย)		10−7xiān(จีนโบราณ)
微10−6wēiยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค ไมโคร
忽10−5hū(จีนโบราณ)
絲 (ต)
丝 (ย)		10−4sī(จีนโบราณ)
毫0.001háoยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค มิลลิ นอกจากนี้ยังมี 毛 (máo)
厘0.01líยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เซนติ นอกจากนี้ยังมี 釐 (lí)
分0.1fènยังใช้อยู่ สอดคล้องกับคำอุปสรรค เดซิ
บทความเกี่ยวกับประเทศจีน ประวัติศาสตร์จีน หรือภาษาจีนนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มข้อมูล ดูเพิ่มที่ สถานีย่อย:ประเทศจีน