ภควา (บาลี: भगवा Bhagavā) หรือ ภควานฺ (สันสกฤต: भगवान्; Bhagavān) เป็นสมัญญาของพระเจ้าในศาสนาแบบอินเดีย โดยพุทธศาสนิกชนใช้คำนี้หมายถึงพระพุทธเจ้า[1] ชาวฮินดูลัทธิไวษณพใช้หมายถึงองค์อวตารของพระวิษณุ (เช่น พระกฤษณะ) ลัทธิไศวะใช้หมายถึงพระศิวะ[2][3] แม้แต่ชาวฮินดูที่ไม่ได้บูชาเทพเจ้าองค์ใดโดยเฉพาะก็ใช้คำนี้หมายถึงพระเป็นเจ้าแบบนามธรรม โดยทั่วไปจึงแปลว่าคำนี้ว่า พระผู้เป็นเจ้า[4]ในศาสนาพุทธ มีการใช้คำนี้ในพระไตรปิฎกภาษาบาลีรวมทั้งคัมภีร์ชั้นหลังในเถรวาท มหายาน และวัชรยาน[5][6] นิยมแปลเป็นภาษาไทยว่าพระผู้มีพระภาค ส่วนในศาสนาฮินดูไม่ปรากฏคำนี้ในคัมภีร์พระเวท แต่ใช้ในคัมภีร์ยุคหลัง เช่น ภควัทคีตา ปุราณะ เป็นต้น[3] บางสำนักถือว่าคำนี้มีมีความหมายเหมือนกับ อีศวร เทวดา หริ ประภู[7] และในบางลัทธิก็ใช้คำนี้เรียกอาจารย์ผู้นำลัทธิด้วย