ภาษาศาสตร์เพิ่มพูน เป็นภาษาศาสตร์ทฤษฎีที่ถือภาษาศาสตร์เป็นการศึกษาเกี่ยวกับโครงสร้างไวยากรณ์สชาติกะ (มีโดยกำเนิด) ที่ได้สมมุติฐานขึ้น[3] เป็นการดัดแปลงเชิงชีววิทยาสังคม (sociobiology)[4] ของทฤษฎีโครงสร้างนิยมโดยเฉพาะชิวหาศาสตร์ (glossematics)[5][6] ภาษาศาสตร์เพิ่มพูนพิจารณาไวยากรณ์เป็นชุดของกฏที่ผลิตการจัดหมู่ของคำอย่างแม่นยำซึ่งประกอบประโยคทางไวยากรณ์ในภาษาใด ๆ ความแตกต่างจากตัวแบบในภาษาศาสตร์เชิงโครงสร้างและภาษาศาสตร์เชิงหน้าที่[7]คือกรรมอยู่ในกริยาวลีในภาษาศาสตร์เพิ่มพูน[8] โครงสร้างทางปริชานที่ถูกอ้างนี้ถูกคิดว่าเป็นส่วนหนึ่งของไวยากรณ์สากล ซึ่งเป็นโครงสร้างทางวากยสัมพันธ์ที่เป็นผลจากการกลายพันธุ์ทางพันธุกรรมของมนุษย์[9]นักภาษาศาสตร์เพิ่มพูนได้สร้างทฤษฎีมากมายเพื่อให้การวิเคราะห์นามวลี (NP) และกริยาวลี (VP) ใช้การได้ในการวรรณนาภาษาธรรมชาติ นั่นคือ ประธานและกริยาวลีปรากฏเป็นองค์ประกอบอิสระและกรรมถูกใส่ใว้ในกริยาวลี จุดหลักที่สนใจอยู่ในวิธีการวิเคราะห์การย้ายคำปฤจฉาอย่างเหมาะสมและในกรณีอื่นที่ประธานปรากฏเสมือนแยกกริยาออกจากกรรม[10] ถึงแม้นักภาษาศาสตร์เพิ่มพูนจะอ้างว่าเป็นโครงสร้างที่มีตัวตนจริงทางปริชาน แต่ประสาทวิทยาศาสตร์ยังไม่เจอหลักฐานสนับสนุน[11][12] เนื่องมาจากมุมมองเรื่องสมองที่ไม่มาตรฐาน นักวิจัยบางคนตั้งคำถามเกี่ยวกับข้อตั้งทางวิทยาศาสตร์ของภาษาศาสตร์เพิ่มพูน[13]