ระบอบชาติสังคมนิยม (เยอรมัน: Nationalsozialismus) หรือนิยมเรียกอย่างย่อว่า นาซี (อังกฤษ: Nazi[1]) เป็นอุดมการณ์และจุดยืนของพรรคชาติสังคมนิยมเยอรมันและไรช์ที่สาม[2][3][4][5][6][7][8][9] จัดเป็นอุดมการณ์ทางการเมืองประเภทเดียวกับฟาสซิสต์หากมีปัจจัยของลัทธิเชื้อชาติในเชิงวิทยาศาสตร์และลัทธิความเป็นอคติต่อชาวเซมิติคเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย[10] นาซีได้มีลักษณะของการเมืองเชิงประสานทัศน์ นโยบายการรวมเข้าด้วยกัน ยุทธวิธีและหลักปรัชญาจากอุดมการณ์ทางการเมืองทั้งฝ่ายซ้ายและฝ่ายขวา ในทางปฏิบัติ นาซีถือว่าเป็นอุดมการณ์ประเภทขวาจัด[11]อุดมการณ์นาซียึดถือเรื่องชนปกครองหรือเชื้อชาติอารยะมาก นาซีกล่าวอ้างว่าชาวเยอรมันเป็นเชื้อชาติอารยะที่สูงส่งที่สุด[12] พวกเขากล่าวอ้างว่าความอยู่รอดของประเทศเยอรมนีในฐานะชาติที่ยิ่งใหญ่ในสมัยใหม่นี้จำต้องสร้างระเบียบโลกใหม่ขึ้น เป็นจักรวรรดิในทวีปยุโรปซึ่งจะทำให้ชาติเยอรมันมีผืนดินขนาดใหญ่ ทรัพยากร ตลอดจนการขยายตัวของประชากรที่จำเป็นต่อการแข่งขันกับมหาอำนาจอื่น ๆ ทั้งทางเศรษฐกิจและทางทหาร[13]พวกนาซีกล่าวอ้างว่าชาวยิวเป็นภัยคุกคามที่ร้ายแรงที่สุดของเชื้อชาติอารยะเยอรมัน พวกเขาพิจารณาว่าชาวยิวเป็นเชื้อชาติเบียดเบียนซึ่งแนบตนเองเข้ากับอุดมการณ์และขบวนการอื่น ๆ เพื่อธำรงไว้ซึ่งความอยู่รอดของตนเอง อาทิ การเรืองปัญญา เสรีนิยม ประชาธิปไตย ระบบรัฐสภา ทุนนิยม การกลายเป็นอุตสาหกรรม มาร์กซิสต์ และสหภาพแรงงาน[14]เพื่อกอบกู้เยอรมนีจากผลกระทบของภาวะเศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ นาซีเสนอตำแหน่งที่สามในทางเศรษฐกิจ ซึ่งเป็นระบบเศรษฐกิจภายใต้การจัดการซึ่งมิใช่ทั้งทุนนิยมหรือคอมมิวนิสต์[15][16] นาซีกล่าวโทษคอมมิวนิสต์และทุนนิยมว่าเข้าร่วมกับอิทธิพลและผลประโยชน์ของชาวยิว[17] พวกเขาสนับสนุนสังคมนิยมรูปแบบชาตินิยมซึ่งเป็นหลักการสำหรับเชื้อชาติอารยันและชาติเยอรมัน: ความมั่นคงทางเศรษฐกิจ โครงการสวัสดิการสังคมสำหรับผู้ใช้แรงงาน ค่าจ้างที่ยุติธรรม เกียรติยศสำหรับความสำคัญของผู้ใช้แรงงานที่มีต่อชาติ และการป้องกันการแสวงหาผลประโยชน์อันไม่ชอบธรรมของทุนนิยม[18]