รัชนีศ (ฮินดี: रजनीश) หรือที่รู้จักในนาม โอโช (ญี่ปุ่น: 和尚 oshō) เป็นคุรุชาวอินเดีย ผู้ก่อตั้งขบวนการรัชนีศช่วงที่เขามีชีวิต ในคริสต์ทศวรรษ 1960 รัชนีศเดินทางทั่วอินเดีย แสดงปาฐกถาวิพากษ์แนวคิดสังคมนิยมว่าไม่เหมาะกับอินเดีย เพราะสังคมนิยม คอมมิวนิสต์ และอนาธิปไตย จะพัฒนาขึ้นได้ในสังคมที่ทุนนิยมเติบโตเต็มที่เท่านั้น นอกจากนี้เขายังวิพากษ์มหาตมา คานธี[1][2][3]และศาสนากระแสหลักในสมัยนั้นด้วย[4][5][6] เขาเน้นการฝึกสมาธิ สติ ความรัก การเฉลิมฉลอง ความกล้า ความคิดสร้างสรรค์ ความร่าเริง ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่ถูกความเชื่อ ศาสนา และสังคม กดทับไว้ให้แสดงออกได้ไม่เต็มที่ เขายังสนับสนุนการแสดงออกด้านเพศสภาพของมนุษย์[6] จนถูกวิจารณ์อย่างมากและได้รับฉายาว่า กามคุรุ[7][8]ปี ค.ศ. 1970 รัชนีศอาศัยที่มุมไบ เพื่อสอนสาวกซึ่งเขาเรียกว่านวสันนยาสิน ปีต่อมาเขาเริ่มใช้ชื่อว่า ภควาน ศรี รัชนีศ (भगवान श्री रजनीश)[9] และเขียนวจนิพนธ์หลายเรื่องเกี่ยวกับศาสนา รหัสยิก และนักปรัชญาทั่วโลก ปี ค.ศ. 1974 เขาย้ายไปตั้งอาศรมที่ปูเน เพื่อให้การบำบัดแก่ชาวตะวันตกที่มาเข้าร่วมเพิ่มมากขึ้น[10][11] แต่ในปลายทศววรรษนั้นรัฐบาลพรรคชนตาได้เข้าตรวจสอบสำนัก และเรียกเก็บภาษีย้อนหลังประมาณ 5 ล้านดอลลาร์[12]ปี ค.ศ. 1981 รัชนีศให้ย้ายสำนักไปตั้งที่รัฐออริกอน ตั้งชื่อว่า "รัชนีศปุรัม" แต่เกิดปัญหาขัดแย้งกับประชาชนและรัฐบาลท้องถิ่นอย่างรุนแรง จนนำไปสู่การวางยาลอบสังหารประชาชนและลอบสังหารอัยการประจำรัฐออริกอน สาวกของเขารับสารภาพว่าเป็นผู้ดำเนินการเองทั้งหมด[13] ส่วนรัชนีศถูกเนรเทศจากสหรัฐ รัฐบาล 21 ประเทศปฏิเสธไม่รับเขาเข้าประเทศ[14] เขาจึงต้องกลับไปอาศัยที่อาศรมในเมืองปูเน ในช่วงนี้เขาสนใจศึกษานิกายเซน[15] เดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1989 เขาจึงเปลี่ยนชื่อเป็น โอโช รัชนีศ จนถึงเดือนกันยายนจึงย่อเหลือเพียง โอโช[15][16] และให้เปลี่ยนชื่อองค์กรทั้งหมดจากรัชนีศเป็นโอโช (OSHO)[17][18] ต่อมาเขาสุขภาพอ่อนแอลง จนถึงแก่กรรมในปี ค.ศ. 1990