สมเด็จพระราชินีนาถแมรีที่ 1 (Mary I) หรือ
แมรี สจวต (Mary Stuart) ทรงเป็น
พระมหากษัตริย์แห่งสกอตแลนด์ระหว่างค.ศ. 1542 ถึง 1567 ทรงเป็นพระราชธิดาใน
พระเจ้าเจมส์ที่ 5 แห่งสกอตแลนด์ พระราชบิดาของพระนางเสด็จสวรรคตหลังจากที่พระนางประสูติได้เพียง 6 วัน ทำให้พระนางกลายเป็นกษัตริย์แห่งสกอตแลนด์ตั้งแต่ยังทารกพระนางใช้ชีวิตในวัยเยาว์ส่วนมากในฝรั่งเศสในขณะที่สกอตแลนด์ถูกปกครองโดยผู้สำเร็จราชการ พระนางได้อภิเษกสมรสกับ
เจ้าชายฟร็องซัว โดแฟ็งแห่งฝรั่งเศสในปี 1558 เมื่อพระราชสวามีได้ขึ้นครองราชย์เป็นพระเจ้าฟร็องซัวที่ 2 แห่งฝรั่งเศส พระนางจึงมียศเป็นพระราชินีแห่งฝรั่งเศส หลังจากที่พระราชสวามีเสด็จสวรรคตในปี 1560 พระนางจึงเสด็จกลับสกอตแลนด์ในปี 1561 และในอีกสี่ปีต่อมา พระนางก็สมรสกับ
เฮนรี สจวต ลอร์ดดาร์นลีย์ ผู้เป็นลูกพี่ลูกน้อง แต่ชีวิตคู่ของทั้งสองไม่ได้มีความสุขมากนัก ในเดือนกุมภาพันธ์ 1567 เกิดการระเบิดขึ้นที่คฤหาสน์ของลอร์ดดาร์นลีย์โดยพบร่างของท่านอยู่ที่สวน
เอิร์ลแห่งโบธเวลตกเป็นผู้ต้องสงสัยว่าอยู่เบื้องหลังการสังหารลอร์ดดาร์นลีย์ แต่ก็พ้นข้อกล่าวหาในอีกสองเดือนถัดมาและทำการสมรสกับพระนางแมรี ต่อมาได้เกิดการลุกฮือเพื่อต่อต้านทั้งสองขึ้น พระนางแมรีถูกนำตัวไปจองจำที่ปราสาทลอชเลเวน พระนางถูกบังคับให้สละราชสมบัติในวันที่ 26 กรกฎาคม 1567 เพื่อเปิดทางให้เจ้าชายเจมส์ โอรสวัยขวบเศษที่เกิดกับลอร์ดดาร์นลีย์ขึ้นครองราชย์ พระนางได้วางแผนเพื่อขึ้นสู่ราชบัลลังก์อีกครั้งแต่ก็ไม่สำเร็จ พระนางจึงหลบหนีลงใต้ไปอังกฤษและอยู่ในความคุ้มครองของ
สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 แห่งอังกฤษ การที่ทั้งสองต่างมีทวดร่วมกันคือ
พระเจ้าเฮนรีที่ 7 ทำให้ทั้งสองมีศักดิ์เสมือนเป็นลูกพี่ลูกน้องห่างๆอย่างไรก็ตาม การที่พระนางมาลี้ภัยในอังกฤษได้ทำให้อังกฤษเข้าสู่ความวุ่นวายด้วย เนื่องจากพวกคาทอลิกในอังกฤษพยายามอ้างสิทธิในราชบัลลังก์อังกฤษแก่พระนางแมรีโดยอ้างว่าพระนางคือทายาทอันชอบธรรมแห่งราชบัลลังก์อังกฤษ พวกคาทอลิกได้ทำการลุกฮือขึ้นในภาคเหนือของอังกฤษ ราชสำนักอังกฤษซึ่งเป็นนิกาย
แองกลิคันมองพระนางแมรีเป็นภัยคุกคามจึงมีมีคำสั่งให้กักบริเวณพระนางไว้ หลังอยู่ในความคุ้มครองของอังกฤษเป็นเวลากว่าสิบแปดปีครึ่ง พระนางมีความผิดฐานเป็นผู้สมรู้ร่วมคิดกับ
พระเจ้าเฟลีเปที่ 2 แห่งสเปน ในแผนลอบปลงพระชนม์สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 นำไปสู่การตัดศีรษะของพระนางในปีถัดมา ณ ปราสาทฟอธริงเฮย์ มณฑล
นอร์แทมป์ตันเชอร์
