เจิมศักดิ์ ปิ่นทอง เกิดเมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2493 ที่ตำบลศาลเจ้าโรงทอง อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง จบการศึกษาระดับมัธยมจากโรงเรียนอำนวยศิลป์, โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา (รุ่นเดียวกับนายบุญคลี ปลั่งศิริ)[1] เศรษฐศาสตรบัณฑิต (เกียรตินิยมดีมาก) (มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์) เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต (ธรรมศาสตร์) และปริญญาเอกด้านเศรษฐศาสตร์การเกษตร จากมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด สหรัฐอเมริกา นอกจากนี้ยังได้รับเลือกให้เป็นศิษย์เก่าดีเด่นของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์