โตรณะ (Torana) หมายถึงซุ้มประตูลอยตัวที่ตกแต่งอย่างวิจิตร ตั้งอยู่เพื่อบ่งบอกทางเข้า พบในสถาปัตยกรรมฮินดู พุทธ และเชน ในอนุทวีปอินเดีย ซึ่งเผยแพร่ไปยังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ถึง เอเชียตะวันออก[1]โตรณะแรกค้นพบที่สถูปสาญจีซึ่งสร้างขึ้นในสมัยเมารยะ ราว 300 ปี ก่อน ค.ศ. โตรณะที่พบที่สาญจีนั้นสร้างขึ้นด้วยหินเป็นหลัก อันเป็นลักษณะเด่นของสถาปัตยกรรมยุคนั้นที่มีการสร้างอนุสาวรีย์หินขนาดใหญ่เชื่อกันว่า "ไผฟาง" ในสถาปัตยกรรมจีน, "โทริอิ" ในสถาปัตยกรรมญี่ปุ่นนั้นพัฒนามาจากโตรณะ[2]นอกจากนี้ยังรวมถึงซุ้มประตูที่คล้ายกัน เช่น "Iljumun" และ "Hongsalmun" ในสถาปัตยกรรมเกาหลี และบางเอกสารเชื่อว่าอาจรวมถึงซุ้มประตูวัดในไทย อีกด้วย สังเกตได้จากเป้าหมายการใช้งานและลักษณะโครงสร้างที่คล้ายกัน แต่มีการพัฒนาเป็นแบบพื้นถิ่น เช่นการมีเสาหลายชั้นและหลังคากระเบื้องซ้อนในจีน[3][4]