พันธุวิศวกรรมทำการเปลี่ยนแปลงส่วนประกอบทางพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิตโดยใช้เทคนิคที่ถอดทิ้งวัสดุที่ถ่ายทอดได้หรือที่ใช้ดีเอ็นเอที่เตรียมด้านนอกสิ่งมีชีวิตโดยตรงเข้าสู่เจ้าภาพหรือเข้าสู่เซลล์ที่จากนั้นจะถูกหลอมละลายหรือถูกไฮบริดกับเจ้าภาพ[4], ซึ่งเกี่ยวข้องกับการใช้เทคนิคกรดนิวคลีอิก recombinant (DNA หรือ RNA) เพื่อสร้างรูปแบบผสมใหม่ของวัสดุพันธุกรรมที่ถ่ายทอดได้ตามมาด้วยการรวมตัวกันของวัสดุนั้นทั้งทางอ้อมผ่านระบบโมเลกุลเวกเตอร์หรือโดยตรงผ่านเทคนิคการฉีดแบบไมโคร (อังกฤษ: micro-injection), การฉีดแบบแมคโครและการห่อหุ้มแบบไมโคร (อังกฤษ: micro-encapsulation).

พันธุวิศวกรรมตามปกติไม่ได้รวมถึงการเพาะพันธ์สัตว์และการเพาะพันธ์พืชแบบดั้งเดิม, การปฏิสนธินอกร่างกาย (อังกฤษ: In vitro fertilisation), การเหนี่ยวนำของเซลล์ที่มีโครโมโซมเหมือนกันมากกว่าสองคู่ (อังกฤษ: polyploidy), การกลายพันธุ์และเทคนิคการละลายของเซลล์ที่ไม่ใช้กรดนิวคลีอิก recombinant หรือสิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรมในกระบวนการ[4]. อย่างไรก็ตามคณะกรรมาธิการยุโรปยังกำหนดพันธุวิศวกรรมในวงกว้างที่รวมทั้งการคัดเลือกพันธุ์และวิธีการอื่นๆของการเลือกประดิษฐ์[5]. การโคลนิงและการวิจัยเซลล์ต้นกำเนิด, แม้ว่าจะไม่ได้รับการพิจารณาว่าเป็นพันธุวิศวกรรม[6], ถูกนำไปสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิดและพันธุวิศวกรรมสามารถนำมาใช้ภายในพวกมัน[7]. ชีววิทยาสังเคราะห์ (อังกฤษ: Synthetic biology) เป็นสาขาวินัยที่เกิดขึ้นใหม่ที่ใช้พันธุวิศวกรรมอีกขั้นหนึ่งไกลกว่าเดิมโดยการใช้สารพันธุกรรมสังเคราะห์เทียมจากวัตถุดิบให้เป็นสิ่งมีชีวิต[8].

หากสารพันธุกรรมจากสายพันธุ์อื่นถูกเพิ่มลงในเจ้าภาพ, มีชีวิตที่เกิดขึ้นจะถูกเรียกว่าพันธุกรรมดัดแปร (อังกฤษ: transgenic). หากสารพันธุกรรมจากสายพันธุ์เดียวกันหรือสายพันธุ์ที่สามารถผสมพันธุ์ตามธรรมชาติกับเจ้าภาพถูกใช้, สิ่งมีชีวิตที่เกิดขึ้นจะถูกเรียกว่า cisgenic[9]. พันธุวิศวกรรมนอกจากนี้ยังสามารถใช้ในการรื้อถอนสารพันธุกรรมจากสิ่งมีชีวิตเป้าหมายอีกด้วย, ในการสร้างสิ่งมีชีวิตที่ยีนถูกน็อคเอาท์[10]. ในยุโรปการดัดแปลงพันธุกรรมเป็นคำพ้องกับพันธุวิศวกรรมในขณะที่ภายในสหรัฐอเมริกา มันยังสามารถหมายถึงวิธีการเพาะพันธุ์ธรรมดา[11][12]. ระบบการกำกับดูแลของแคนาดาจะขึ้นอยู่กับว่าผลิตภัณฑ์มีคำอธิบายโดยไม่คำนึงถึงวิธีการ ต้นกำเนิดหรือไม่. พูดอีกอย่าง, ผลิตภัณฑ์จะได้รับการกำกับดูแลแบบดัดแปลงพันธุกรรมถ้าจะประกอบด้วยลักษณะบางอย่างที่ไม่พบก่อนหน้านี้ในสายพันธุ์ไม่ว่ามันจะถูกสร้างขึ้นโดยใช้วิธีการปรับปรุงพันธุ์แบบดั้งเดิมหรือไม่ (เช่นการคัดเลือกพันธุ์, การละลายเซลล์, การเพาะพันธุ์แบบกลายพันธุ์) หรือพันธุวิศวกรรม[13][14][15]. ในชุมชนวิทยาศาสตร์, คำว่า "พันธุวิศวกรรม" ไม่ได้ถูกใช้กันทั่วไป; คำที่เฉพาะเจาะจงมากกว่าเช่น transgenic จะถูกใช้มากกว่า.