บทความหลัก: ประวัติของพันธุวิศวกรรม

มนุษย์ได้ทำการเปลี่ยนแปลงจีโนมของสายพันธุ์เป็นเวลาหลายพันปีมาแล้วโดยการคัดเลือกเทียม (อังกฤษ: artificial selection) และเมื่อเร็วๆนี้เป็นพันธุกรรมกลายพันธ์ (อังกฤษ: mutagenesis). พันธุวิศวกรรมแบบการยักย้ายถ่ายเทดีเอ็นเอโดยตรงโดยมนุษย์นอกเหนือจากการเพาะพันธุ์และการกลายพันธุ์เพิ่งมีมาตั้งแต่ปี 1970s เท่านั้น. คำว่า "พันธุวิศวกรรม" ถูกตั้งขึ้นเป็นครั้งแรกโดยแจ็ค วิลเลียมสันในนิยายวิทยาศาสตร์เรื่อง "เกาะมังกร" ตีพิมพ์ในปี 1951[23], หนึ่งปีก่อนที่บทบาทของดีเอ็นเอในการถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้รับการยืนยันโดยอัลเฟรด เฮอร์ชีย์และมาร์ธา เชส[24], และสองปีก่อนที่ เจมส์ วัตสันและฟรานซิส คริกแสดงว่าโมเลกุลของดีเอ็นเอมีโครงสร้างเป็นเกลียวคู่.

ในปี 1972 พอล Berg ได้สร้างโมเลกุลดีเอ็นเอ recombinant ขึ้นครั้งแรกโดยการรวมดีเอ็นเอจาก SV40 ไวรัสของลิงกับดีเอ็นเอของไวรัสแลมบ์ดา[25]. ในปี 1973 เฮอร์เบิร์ท บอยเยอร์และสแตนลีย์ โคเฮนที่สร้างสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรมครั้งแรกโดยการแทรกยีนต้านทานยาปฏิชีวนะเข้าไปในพลาสมิดของแบคทีเรีย E. coli[26][27]. หนึ่งปีต่อมารูดอล์ฟ Jaenisch สร้างหนูดัดแปรพันธุกรรมโดยการใส่ดีเอ็นเอต่างถิ่นเขัไปในตัวอ่อนของมัน, ทำให้มันเป็นสัตว์ดัดแปลงพันธุกรรมตัวแรกของโลก[28]. ความสำเร็จเหล่านี้นำไปสู่ความกังวลในชุมชนวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับศักยภาพของความเสี่ยงจากพันธุวิศวกรรม, ซึ่งได้รับการกล่าวถึงเป็นครั้งแรกในเชิงลึกที่'การประชุม Asilomar' ในปี 1975. หนึ่งในข้อเสนอแนะหลักจากการประชุมครั้งนี้คือการกำกับดูแลของรัฐบาลของการวิจัยดีเอ็นเอ recombinant ควรได้รับการจัดตั้งขึ้นจนกว่าเทคโนโลยีจะถือว่าปลอดภัย[29][30].

ในปี 1976 Genentech, บริษัทพันธุวิศวกรรมแห่งแรก, ก่อตั้งโดยเฮอร์เบิร์ท บอยเยอร์และโรเบิร์ต สเวนสันและหนึ่งปีต่อมาบริษัทนี้ได้ผลิตโปรตีนของมนุษย์ (somatostatin) ใน "E.coli". Genentech ประกาศการผลิตอินซูลินของมนุษย์ดัดแปลงพันธุกรรมในปี 1978[31]. ในปี 1980 ศาลฎีกาสหรัฐในคดีระหว่าง Diamond กับ Chakrabarty ได้ตัดสินว่าชีวิตที่ถูกเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรมสามารถจดสิทธิบัตรได้[32]. อินซูลินที่ผลิตโดยแบคทีเรีย, ตรา humulin, ได้รับการอนุมัติให้เผยแพร่จากคณะกรรมการอาหารและยาในปี 1982[33].

ในปี 1970s นักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา สตีเว่น Lindow แห่งมหาวิทยาลัยวิสคอนซิน-แมดิสันกับ D.C. Arny และ C Upper พบแบคทีเรียที่เขาระบุว่าเป็น "P. syringae" ที่มีบทบาทในนิวเคลียสน้ำแข็ง และในปี 1977, เขาค้นพบสายพันธุ์น้ำแข็ง-ลบ (อังกฤษ: Ice-minus bacteria) ที่กลายพันธุ์. หลังจากนั้นเขาก็ประสบความสำเร็จในการสร้างสายพันธุ์น้ำแข็ง-ลบ recombinant[34]. ในปี 1983, บริษัทเทคโนโลยีชีวภาพ Advanced Genetic Sciences (AGS) ยื่นขอรับการอนุมัติจากรัฐบาลสหรัฐเพื่อดำเนินการทดสอบภาคสนามกับสายพันธ์น้ำแข็ง-ลบของ "P. syringae" เพื่อปกป้องพืชจากน้ำค้างแข็ง, แต่กลุ่มสิ่งแวดล้อมและผู้ประท้วงถ่วงเวลาการทดสอบภาคสนามออกไปเป็นเวลาสี่ปีกับความท้าทายทางกฎหมาย[35]. ในปี 1987 สายพันธุ์น้ำแข็งลบ-ของ "P. syringae" กลายเป็นสิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรม (จีเอ็มโอ)อันแรกที่จะถูกปล่อยออกสู่สิ่งแวดล้อม[36] เมื่อไร่สตรอเบอร์รี่และไร่มันฝรั่งในรัฐแคลิฟอร์เนียถูกพ่นด้วยมัน[37]. ทั้งสองสนามทดสอบถูกโจมตีโดยกลุ่มนักกิจกรรมในคืนก่อนการทดสอบจะเกิดขึ้น. "สถานที่ทดสอบแห่งแรกของโลกได้ดึงดูดสนามขยะแห่งแรกของโลก"[36].

การทดลองภาคสนามครั้งแรกของพืชดัดแปลงพันธุกรรมเกิดขึ้นในฝรั่งเศสและสหรัฐอเมริกาในปี 1986, ต้นยาสูบถูกดัดแปลงให้ทนต่อสารเคมีกำจัดวัชพืช[38]. สาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นประเทศแรกที่จะทำการตลาดพืชดัดแปรพันธุกรรม, โดยการนำเสนอยาสูบทนไวรัสในปี 1992[39]. ในปี 1994 Calgene ได้รับการอนุมัติให้จำหน่ายมะเขือเทศ Flavr Savr ในเชิงพาณิชย์, มะเขือเทศที่ถูกดัดแปลงมาเพื่อมีชีวิตในชั้นเก็บยาวขึ้น[40]. ในปี 1994 สหภาพยุโรปได้อนุมัติยาสูบออกแบบที่ถูกดัดแปลงให้ทนต่อสารกำจัดวัชพืช bromoxynil, ทำให้มันเป็นพืชดัดแปลงพันธุกรรมแรกที่จำหน่ายในเชิงพาณิชย์ในยุโรป[41]. ในปี 1995 Bt Potato ได้รับการอนุมัติความปลอดภัยโดยหน่วยงานคุ้มครองสิ่งแวดล้อม, หลังจากที่ได้รับการรับรองจากองค์การอาหารและยา, ทำให้มันเป็นพืชที่ผลิตยาฆ่าแมลงตัวแรกที่ได้รับการอนุมัติในประเทศสหรัฐอเมริกา[42]. ในปี 2009 พืชดัดแปรพันธุกรรม 11 ตัวได้ปลูกในเชิงพาณิชย์ใน 25 ประเทศ, ที่ใหญ่ที่สุดโดยพื้นที่ที่ปลูกเป็นสหรัฐอเมริกา, บราซิล, อาร์เจนตินา, อินเดีย, แคนาดา, จีน, ปารากวัยและแอฟริกาใต้[43].

ในช่วงปลายปี 1980s และต้นปี 1990s, คำแนะนำเกี่ยวกับการประเมินความปลอดภัยของพืชดัดแปลงพันธุกรรมและอาหารได้เกิดขึ้นจากองค์กรรวมทั้ง FAO และ WHO[44][45][46][47].

ในปี 2010 นักวิทยาศาสตร์ที่สถาบัน J. Craig Venter ประกาศว่าพวกเขาได้สร้างจีโนมแบคทีเรียสังเคราะห์ตัวแรก. นักวิจัยได้เพิ่มจีโนมใหม่ให้กับเซลล์แบคทีเรียและเลือกเซลล์ที่มีจีโนมใหม่. เพื่อทำเช่นนี้เซลล์จะผ่านกระบวนการที่เรียกว่า resolution, นั้นคือในระหว่างการแบ่งตัวของเซลล์แบคทีเรีย เซลล์ใหม่หนึ่งตัวจะได้รับจีโนมดีเอ็นเอเดิมของแบคทีเรีย, ในขณะที่ตัวอื่นๆได้รับจีโนมสังเคราะห์ใหม่. เมื่อเซลล์นี้แบ่งตัว มันจะใช้จีโนมสังเคราะห์เป็นแม่แบบของมัน. แบคทีเรียที่ได้จากการพัฒนาของนักวิจัย, ชื่อ Synthia, เป็นรูปแบบชีวิตสังเคราะห์ตัวแรกของโลก[48][49].