สวีเดน (ตั้งแต่ 1630)
ราชอาณาจักรฝรั่งเศส (ตั้งแต่ 1635)
เดนมาร์ก-นอร์เวย์ (1625–1629)
โบฮีเมีย (1618–1620)
 สาธารณรัฐดัตช์
รัฐผู้คัดเลือกซัคเซิน
รัฐผู้คัดเลือกพาลาทิเนต (จน 1623)
บรันเดินบวร์ค-ปรัสเซีย
บรุนสวิก-ลือเนบูร์ก
ราชอาณาจักรอังกฤษ (1625–30)[1]
ทรานซิลเวเนีย
กบฏต่อต้านราชวงศ์ฮับส์บูร์กชาวฮังการี[2]สนับสนุนโดย
จักรวรรดิออตโตมัน อาณาจักรซาร์รัสเซีย[3] จักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ จักรวรรดิสเปน
ฮังการี[4]
ราชอาณาจักรโครเอเชีย [5]
เดนมาร์ก-นอร์เวย์ (1643–1645)[6]สนับสนุนโดย
โปแลนด์-ลิทัวเนีย กุสตาฟที่ 2 อดอล์ฟ †
โยฮัน บาเนอร์
เฟรเดอริคที่ 5
คริสเตียนที่ 4
มอริสแห่งนาซอ
Piet Pieterszoon Hein
พระคาร์ดินัลรีเชอลีเยอ
หลุยส์ที่ 2 แห่งบูร์บอง
วิคองเตเดอตูรีน
เบิร์นฮาร์ดแห่งแซ็กซ-ไวมาร์
จอห์น จอร์จที่ 1
กาเบรียล เบ็ธเลน อัลเบร็คท์ ฟอน วอลเล็นชไตน์
แฟร์ดีนันด์ที่ 2
แฟร์ดีนันด์ที่ 3
ฟรันซ์ ฟอน เมอร์ซีย์ †
โยฮันน์ ฟอน เวิร์ต
แม็กซิมิเลียนที่ 1
Count-Duke Olivares
อัมโบรจิโอ สปิโนลา
คาร์ดินัล-อิฟันเตเฟอร์ดินานด์สงครามสามสิบปี (อังกฤษ: Thirty Years' War) (ค.ศ. 1618 - ค.ศ. 1648) สงครามสามสิบปีเป็นสงครามที่ก่อความเสียหายไว้มากที่สุดสงครามหนึ่งของประวัติศาสตร์ยุโรป สงครามส่วนใหญ่สู้รบกันในดินแดนเยอรมนีและมีผู้เข้าร่วมสงครามจากเกือบทุกประเทศในยุโรป อีกทั้งยังเป็นหนึ่งในสงครามที่ยาวนานที่สุดครั้งหนึ่งของประวัติศาสตร์สมัยใหม่ต้นเหตุของความขัดแย้งและจุดประสงค์ของผู้เข้าร่วมมีความซับซ้อนและมีเหตุผลในการทำสงครามของฝ่ายต่างๆ เกิดขึ้นมากมาย เมื่อเริ่มแรกการต่อสู้เกิดจากความขัดแย้งระหว่างโปรเตสแตนต์และโรมันคาทอลิกในจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ แต่ความขัดแย้งการทางอำนาจทางการเมืองภายในจักรวรรดิก็เป็นส่วนสำคัญด้วย ในที่สุดสงครามก็ขยายออกไปเป็นความขัดแย้งของอาณาบริเวณต่างๆ ทั่วยุโรป[9][10][11] สงครามสามสิบปีเป็นสงครามที่ต่อเนื่องมาจากสงครามความขัดแย้งระหว่างฝรั่งเศสกับราชวงศ์ฮับส์บูร์กในการเป็นมหาอำนาจในยุโรปและในที่สุดก็บานปลายไปเป็นสงครามที่ไม่มีเหตุผลใดเกี่ยวข้องกับศาสนา[12]การต่อสู้ส่วนใหญ่ในสงครามสามสิบปีเป็นการต่อสู้โดยกองทัพทหารรับจ้างที่ทำความเสียหายอย่างใหญ่หลวงมาสู่บริเวณที่มีการต่อสู้ และก่อให้เกิดความอดอยากและโรคระบาดจนส่งผลให้จำนวนประชากรของรัฐต่าง ๆ ในเยอรมนี กลุ่มประเทศแผ่นดินต่ำ และอิตาลีลดลงไปเป็นจำนวนมาก อีกทั้งยังก่อให้เกิดการสูญเสียอำนาจในหลายบริเวณ ความขัดแย้งที่เป็นสาเหตุของการต่อสู้ก็ไม่ได้รับการแก้ไข นอกจากนี้การที่สงครามมีค่าจ่ายทางการทหารเป็นจำนวนมาก ส่งผลทำให้รัฐที่เกี่ยวข้องกับการต่อสู้ต้องล้มละลายในช่วงท้ายของสงคราม สงครามสามสิบปียุติลงด้วยสนธิสัญญามึนสเตอร์ (Treaty of Münster) ที่เป็นส่วนหนึ่งของสนธิสัญญาเวสต์ฟาเลีย[13]