องค์การสากลทางการเมืองเป็นองค์การของพรรคการเมืองหรือนักกิจกรรมที่มีเป้าหมายเพื่อประสานกิจกรรมกันเพื่อเป้าหมายร่วมกัน มีประเพณีที่นักสังคมนิยมจัดระเบียบในระดับระหว่างประเทศมาช้านานแล้ว และคาร์ล มากซ์ เป็นผู้เริ่มสมาคมกรรมกรระหว่างประเทศ (International Workingmen's Association) ซึ่งต่อมาเรียก "สากลที่หนึ่ง"

หลังการยุบสมาคมฯ ในปี 1876 มีกความพยายามรื้อฟื้นองค์การอีกหลายครั้ง จนลงเอยด้วยการก่อตั้งสังคมนิยมสากล (สากลที่สอง) ในปี 1889 แต่ก็มายุบไปอีกในปี 1916 เนื่องจากความไม่ลงรอยกันในเรื่องสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง แม้ว่าจะมีการปฏิรูปองค์การในปี 1923 เป็นกรรมกรสากลและสังคมนิยมสากล แต่ผู้สนับสนุนการปฏิวัติเดือนตุลาคมและพรรคบอลเชวิคได้ก่อตั้งคอมมิวนิสต์สากล (โคมินเทิร์น) ที่ถือกันว่าเป็นสากลที่สามแล้ว[8] องค์การดังกล่าวมีการจัดระเบียบแบบระบบศูนย์รวมอำนาจปกครองประชาธิปไตย (democratic centralism) โดยพรรคการเมืองที่เป็นสมาชิกถูกกำหนดให้ต่อสู้เพื่อนโยบายที่องค์การทั้งหมดรับรอง

โดยการประกาศตนเป็นสากลที่สี่ "พรรคการปฏิวัติสังคมนิยมโลก" นักลัทธิทรอตสกีประกาศตนต่อสาธารณะว่าตนสานต่อโคมินเทิร์นและองค์การก่อนหน้านี้ การตระหนักถึงความสำคัญขององค์การสากลก่อนหน้านี้เหล่านี้เกิดขึ้นร่วมกับความเชื่อว่าองค์การเหล่านั้นได้เสื่อมสภาพลง แม้ว่าสังคมนิยมสากลและโคมินเทิร์นยังคงมีอยู่ในเวลานั้น นักลัทธิทรอตสกียังไม่เชื่อว่าองค์การทั้งสองสามารถสนับสนุนสังคมนิยมปฏิวัติและสากลนิยมได้[4]

ฉะนั้นรากฐานของสากลที่สี่บางส่วนจึงถูกกระตุ้นขึ้นบางส่วนจากความปรารถนาตั้งกระแสการเมืองที่เข้มแข็งมากขึ้น มากกว่าถูกมองว่าเป็นการต่อต้านของนักลัทธิคอมมิวนิสต์ต่อโคมินเทิร์นและสหภาพโซเวียต ทรอตสกีเชื่อว่าการก่อตั้งองค์การมีความเร่งด่วนมากกว่าสำหรับบทบาทที่องค์การมีในสงครามโลกที่กำลังเกิดขึ้นในช่วงนั้น[1]