บทความนี้ใช้ระบบคริสต์ศักราช เพราะอ้างอิงคริสต์ศักราชและคริสต์ศตวรรษ หรืออย่างใดอย่างหนึ่ง
สากลที่สี่ (
อังกฤษ: Fourth International, FI) เป็น
องค์การระหว่างประเทศสังคมนิยมปฏิวัติอันประกอบด้วยสาวกของ
เลออน ทรอตสกี (หรือเรียก Trotskyist) ซึ่งมีเป้าหมายที่เปิดเผยได้แก่การล้มล้าง
ทุนนิยมโลกและการสถาปนา
สังคมนิยมโลกผ่าน
การปฏิวัติโลก สากลที่สี่ก่อตั้งขึ้นในประเทศฝรั่งเศสในปี 1938 เมื่อหลังถูกขับออกจาก
สหภาพโซเวียต ทรอตสกีและสาวกมองว่า
สากลที่สามหรือโคมินเทิร์น (Comintern) เป็นหุ่นเชิดของ
ลัทธิสตาลิน จึงไม่อาจนำชนชั้นกรรมกรทั่วโลกให้มีอำนาจทางการเมืองได้ นักลัทธิทรอตสกีจึงตั้งองค์การของพวกตนขึ้นเพื่อแข่งขัน
[1]ในปัจจุบัน ไม่มีสากลที่สี่ที่เป็นองค์การหนึ่งเดียวที่เชื่อมแน่นรวมเข้าด้วยกัน ตลอดการมีอยู่และประวัติศาสตร์ส่วนใหญ่ขององค์การ สากลที่สี่ถูกตามล่าโดยเจ้าหน้าที่ของ
พลาธิการกิจการภายในประชาชน (NKVD) ถูกปราบปรามทางการเมืองในประเทศ เช่น ประเทศฝรั่งเศสและสหรัฐ และถูกผู้สนับสนุนสหภาพโซเวียตปฏิเสธโดยมองว่าเป็น "ผู้เรียกร้องที่ไม่มีความชอบธรรม" สากลที่สี่ดิ้นรนเพื่อคงรักษาการติดต่อภายใต้ภาวะการถูกสลายและปราบปรามระหว่าง
สงครามโลกครั้งที่สอง เนื่องจากข้อเท็จจริงว่าการก่อการกำเริบของชนกรรมาชีพหลังจากนั้นมักอยู่ภายใต้อิทธิพลของนักลัทธิสตาลินและกลุ่มชาตินิยมสายก่อสงครามที่เข้ากับสหภาพโซเวียต นำไปสู่ความปราชัยสำหรับสากลที่สี่และนักลัทธิทรอตสกี ซึ่งหลังจากนั้นไม่มีอิทธิพลที่มีความหมายมากนักอีกต่อไป
[2]กระนั้นในหลายส่วนของโลกรวมทั้งลาตินอเมริกา ยุโรป และเอเชียยังมีการรวมกลุ่มนักลัทธิทรอตสกีขนาดใหญ่ซึ่งดีงดูดผู้มีจุดยืนต่อต้านลัทธิสตาลินและการคุ้มครองลัทธิสากลนิยมของชนกรรมาชีพ ในกลุ่มเหล่านี้จำนวนหลายกลุ่มยังคงใช้ชื่อว่า "สากลที่สี่" โดยรวมอยู่ในชื่อองค์กร หรือเอกสารจุดยืนทางการเมืองที่สำคัญ หรือทั้งสองอย่าง สากลที่สี่มักมองโคมินเทิร์นว่าเป็นรัฐกรรมกรเสื่อมสภาพตามแนวของทฤษฎีและความคิดลัทธิทรอตสกี อย่างไรก็ดี ถึงแม้องค์การฯ มักมองว่าความคิดของตนก้าวหน้ากว่าและสูงส่งกว่าของสากลที่สาม แต่ก็มิได้ผลักดันให้เกิดการทำลายโคมินเทิร์น การกลับมาในปัจจุบันของสากลที่สี่ไม่ได้ดำเนินการเป็นหน่วยเชื่อมแน่นอย่างองค์การก่อนหน้านี้สากลที่สี่มีการแตกแยกรุนแรงในปี 1940 และมีสามัคคีเภทที่สำคัญยิ่งขึ้นในปี 1953 มีการกลับมารวมกันบางส่วนของกลุ่มแยกต่าง ๆ ในปี 1963 แต่องค์การไม่เคยฟื้นตัวอย่างเพียงพอ และไม่อาจถือกำเนิดขึ้นใหม่เป็นการรวมกลุ่มระหว่างประเทศหนึ่งเดียว การตอบสนองของนักลัทธิทรอตสกีปรากฏในรูปของการก่อตั้งองค์การสากลหลายองค์การทั่วโลก โดยบางองค์การเห็นไม่ตรงกันว่าองค์การใดองค์การหนึ่งเป็นตัวแทนของมรดกและความต่อเนื่องทางการเมืองของสากลที่สี่ดั้งเดิมที่แท้จริง